از غزه تا كرانه باختري چرا نتانياهو به دنبال تشديد بحران است؟
محمد بيات
براي فهم تحولات جاري در فلسطين اشغالي ابتدا لازم است تا درك مناسبي نسبت به «فرامتن» آن پيدا كنيم. بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل و رهبر حزب ليكود با آنكه قصد دارد تا از طريق طولاني‌تر كردن روند جنگ محبوبيت از دست رفته خود را بازيابد اما اهداف ديگري را نيز دنبال مي‌كند. «بي‌بي» پيش از ترك كرسي قدرت قصد دارد تا ميراثي از خود به‌جاي بگذارد كه در آن دامنه حاكميت صهيونيست‌ها در غزه و كرانه باختري به بالاترين سطح خود رسيده و اين مناطق فلسطيني تبديل به بخشي از سرزمين‌هاي اشغالي شوند. «معامله قرن» پيشنهاد شده از سوي جرارد كوشنر را مي‌توان نمايي از روياي نتانياهو دانست كه سال‌ها براي رسيدن به آن برنامه‌ريزي و تلاش كرده است. در اين طرح كرانه باختري و تضعيف تشكيلات خودگردان فلسطين و جلوگيري از قدرت‌گيري سايبر اعضاي محور مقاومت از اهميت بالايي در برنامه نتانياهو برخوردار است. به بيان ديگر براي نتانياهو جنبش فتح، حماس يا جهاد اسلامي فرقي با يكديگر ندارند و تنها مانعي بر سر تحقق آرزوهاي وي محسوب مي‌شوند.
شبكه سي.بي.اس نيوز در خبري نوشت درحالي كه جنگ غزه ادامه دارد، اسراييل عمليات مرگباري را در كرانه باختري آغاز كرده است. نقطه تمركز حملات رژيم صهيونيستي جنين، نابلس، طولكرم و طوباس اعلام شده است. تل‌آويو هدف از اين عمليات را حذف گروه‌ها و هسته‌هاي مقاومت اعلام كرده است. به گزارش وزارت بهداشت فلسطين در جريان اين حمله قريب به 10 فلسطيني به شهادت رسيدند. در واكنش به اين تجاوز غيرقانوني يسراييل كاتص، وزير خارجه اسراييل نيز در توييتي به بررسي عمليات اخير رژيم در كرانه باختري پرداخت و در توييتي نوشت: «ارتش اسراييل از امشب به صورت فشرده در اردوگاه‌هاي جنين و طولكرم براي هدف قرار دادن زيرساخت‌هاي ايجاد شده، كار خواهد كرد. براساس مدل غزه و لبنان، يك جبهه تروريستي در شرق كرانه باختري عليه اسراييل ايجاد شده كه با تامين مالي و قاچاق تسليحات پيشرفته از اردن به وجود آمده است.» بيان چنين ادبياتي ازسوي وزير خارجه اسراييل نشان‌دهنده برنامه بلندمدت آنها براي تجاوز به حريم فلسطيني‌هاي ساكن كرانه باختري در آينده نزديك است.
برخلاف ميدان غزه اما صهيونيست‌ها چراغ سبز جنايت در كرانه باختري را هنوز دريافت نكرده‌اند. در جريان نشست 29 آگوست اتحاديه اروپا اقدامات غيرقانوني اسراييل و وضعيت غزه مورد بررسي قرار گرفت. جوزپ بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا درخصوص تجاوز اخير ارتش رژيم به كرانه باختري در توييتي نوشت: «عمليات نظامي بزرگ اسراييل در كرانه باختري اشغالي نبايد زمينه‌ساز گسترش جنگ غزه باشد.» وي در ادامه درخواست كاتص براي تخليه ساكنان فلسطيني را عامل دامن زدن به بي‌ثباتي در منطقه توصيف كرد. همزمان وزارت خارجه امريكا نيز با انتشار ليست جديد از تحريم يهوديان تندرو خبر داد كه به صورت غيرقانوني فلسطيني‌ها را از محل زندگي‌شان اخراج كرده بودند. دفتر نخست‌وزير اسراييل در واكنش به تحريم‌هاي جديد امريكا اعلام كرد كه اين اقدام واشنگتن را جدي گرفته و به اين موضوع در گفت‌وگوهاي دوجانبه خواهد پرداخت.
همزمان با آغاز دور جديد مذاكرات آتش‌بس در دوحه، نتانياهو به جاي عقب‌نشيني از شرط حضور ارتش اسراييل در محور فيلادلفيا و كريدور نتصاريم تصميم گرفت بار ديگر با ايجاد بحران جديد روند مذاكرات صلح را تحت‌الشعاع قرار بدهد. نكته جالب توجه آن است كه هر بار مذاكرات سياسي در دوحه يا قاهره با دستور كار جديدي آغاز مي‌شود، نتانياهو از فعال كردن جوخه ترور يا تجاوز نظامي سعي مي‌كند تا آتش بحران را در منطقه زنده نگه دارد. برخي تحليلگران معتقدند تا زماني كه نتانياهو از بقاي خود در قدرت مطمئن نشود به هيچ‌وجه ريسك پذيرش آتش‌بس و پايان جنگ را نخواهد پذيرفت. در چنين شرايطي دولت اسراييل پس از گذشت يك سال تصميم گرفت تا بار ديگر عمليات پاكسازي در كرانه باختري را آغاز و شرايط امنيتي را در منطقه ملتهب كنند.
با پايان يافتن آتش جنگ در نوار غزه مهم‌ترين پرسش پيرامون آينده فلسطين نقش و جايگاه كرانه باختري در مدار محور مقاومت است. طي سال‌هاي اخير نخسين هسته‌هاي وابسته به جنبش حماس و جهاد اسلامي در ميان جوانان فلسطيني شكل گرفته و آنها به دنبال دريافت تسليحات جديد و مهمات براي آغاز عمليات عليه منافع اشغالگران قدس هستند. به دنبال اين خيزش ملي، فلسطيني‌هاي مقيم و باديه‌نشين‌هاي اردني نقش مهمي در تسريع انتقال سلاح به اين منطقه ايفا كردند. تل‌آويو به خوبي از اين موضوع آگاه است كه اگر نهال مقاومت در كرانه باختري شكل بگيرد آنها با وضعيت امنيتي بسيار پيچيده‌تر در قلب فلسطين اشغالي مواجه خواهند شد. به عنوان مثال يهوديان افراطي كه به صورت سازمان يافته به حريم مسجدالاقصي بي‌حرمتي مي‌كنند در صورت فعال شدن گروه‌هاي مقاومت در كرانه باختري بايد به شدت نگران امنيت خود باشند. عمليات استشهادي مشترك جهاد اسلامي و حماس در تل‌آويو نشان‌دهنده آغاز فصلي جديد در روند مبارزات تاريخي فلسطيني‌ها با اشغالگران است.
كارشناس ارشد مسائل بين‌الملل