روزنامه اعتماد بررسي كرد
سفر رييس‌جمهوري به عراق؛ رمزگشايي از نخستين ماموريت منطقه‌اي پزشكيان
حديث روشني
مسعود پزشكيان 20 شهريور به دعوت شياع السوداني، نخست‌وزير عراق راهي بغداد مي‌شود. هر چند كه در ابتداي تشكيل دولت ايشان گمانه‌زني‌هايي وجود داشت مبني بر اينكه رييس دولت چهاردهم در اولين سفر خارجي خود به رياض خواهد رفت؛ اما درنهايت ايشان عراق را به عنوان اولين مقصد سفر خارجي دولت چهاردهم انتخاب كرد.گفتني است تا پيش از وقوع حادثه براي بالگرد رييس‌جمهور سابق، ابراهيم رييسي، قصد داشت طي سفري به عراق اسنادي را در حوزه‌هاي گمركي و اقتصادي و مرزي و امنيتي با اين كشور به امضا برسانند كه با شهادت ايشان، اين سفر و توافقات در آستانه امضا شدن در حالت بلاتكليفي قرار گرفت. علاوه براين در دولت سيزدهم تعاملات تجاري و مالي ميان ايران و عراق تحت تاثير تحريم‌هاي ايالات‌متحده با موانعي جدي روبه‌رو شد. امروز نيز پرونده منابع بلوكه شده ايران در بانك‌هاي عراقي همچنان باز است. به گفته وزير اقتصاد دولت سيزدهم قرار براين بود تا 10 ميليارد دلار طلب ايران آزاد شود اما تا به امروز و بعد از گذشت يك سال هنوز گامي در اين مسير برداشته نشده، هر چند كه در دولت آقاي رييسي ايالات‌متحده با هدف از‌سرگيري مذاكرات هسته‌اي مجوز استفاده ايران از منابع مسدود شده در عراق براي خريد كالاهاي غيرتحريمي از كشورهاي ثالث را صادر كرد، اما اين مجوز صرفا براي دسترسي ايران به پول‌هاي خود براي مقاصد بشردوستانه بود. گروهي از ناظران مدعي‌اند كه رايزني درباب اموال بلوكه شده ايران مي‌تواند يكي از محورهاي رايزني پزشكيان و مقام‌هاي عراقي باشد. اين گروه با اشاره به نتايج منفي تحريم‌هاي امريكا بر تعاملات تجاري و اقتصادي ايران با عراق و ساير بازيگران اعم از منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي براين باورند كه سفر رييس‌جمهوري به عراق مي‌تواند نخستين گام در مسير تنش‌زدايي با غرب بالاخص ايالات‌متحده قلمداد شود؛ اين گروه در توجيه ادعاي خود به بازه‌اي از زمان اشاره دارند كه بغداد حامل پيام‌هايي رسمي و غيررسمي ميان تهران و واشنگتن بود. علاوه بر اين به واسطه ميزباني عراق از هيات‌هاي نمايندگي ايران و عربستان كه ماحصلش احياي روابط ديپلماتيك دو كشور در چين بود، گروهي مدعي‌اند كه پزشكيان در اين سفر مي‌تواند براي احيا و بهبود روابط تهران با ساير بازيگران منطقه مقدمه‌سازي كند.
ايران و عراق تاريخ و جغرافياي مشتركي دارند و علاوه بر اشتراكات فراواني كه ميان اقوام و قوميت‌هاي دو كشور وجود دارد مراودات امنيتي و اقتصادي و اجتماعي در سطوح مختلفي در ميان دو كشور برقرار است. اين روابط بعد از قدرت‌گيري داعش در عراق و كمك‌هاي ايران به منظور مقابله با گروه‌هاي تروريستي مستقر در اين كشور وارد مسير جديدي شد. امروز پزشكيان در شرايطي متفاوت راهي عراق مي‌شود؛ خاورميانه درگير التهاب است، جنگ در غزه و رويارويي بي‌سابقه ايران و اسراييل و تنش‌هاي حاصل از ترور شهيد اسماعيل هنيه منطقه را درگير بي‌ثباتي كرده، از همين رو ناظران براين باورند كه تنش‌ها در خاورميانه و يافتن راهي جهت خروج از بحران حاكم مي‌تواند يكي از محورهاي رايزني‌هاي طرفين باشد.
اعتماد به منظور بررسي و ارزيابي اهداف اولين سفر رييس‌جمهور به عراق با نصرتالله تاجيك، ديپلمات پيشين و محمدعلي سبحاني سفير اسبق ايران در لبنان گفت‌وگو كرده است. تاجيك در گفت‌وگو با «اعتماد» ضمن اشاره به روابط نزديك ايران و عراق به چالش‌هاي پيش روي تعاملات تجاري و اقتصادي دو بازيگر اشاره كرد و گفت كه روابط اقتصادي دو كشور نيازمند جراحي و كالبدشكافي است. از منظر تاجيك ايران بايد با توسل به اهرم ديپلماسي و ظرفيت‌هايي كه از آن برخوردار است، به جاي تكيه بر نقش‌آفريني‌هاي احتمالي بازيگراني چون عراق، زمينه را براي تعامل و توازن قدرت با منطقه و جهان هموار سازد.
محمدعلي سبحاني در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب ديدار احتمالي رييس‌جمهوري با رهبران محور مقاومت گفت: آقاي پزشكيان به عنوان رييس‌جمهور در جريان اصول و سياست‌هاي محور مقاومت قرار دارد، اما اولويت ايشان مشكلات اقتصادي است و به دنبال رفع تحريم‌هاست.
مشروح گفت‌وگو را در ادامه مي‌خوانيد: