بازگشايي مدارس و بحرانهاي آموزشي در اروپا
محمود فاضلي
با شروع سال تحصيلي جديد در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا، ۲۴ كشور عضو آن با كمبود كادر آموزشي روبه‌رو هستند. كارشناسان آموزشي هشدار مي‌دهند اين كمبود بي‌ترديد بر يادگيري دانش‌آموزان تاثير مي‌گذارد و دستيابي به هدف آموزشِ با كيفيت براي همه را با مشكل مواجه مي‌سازد.اكثر كشورهاي عضو اتحاديه اروپا در آغاز هر سال تحصيلي با تعداد زيادي از پست‌هاي خالي آموزشي مواجه هستند كه دليل آن به دستمزد پايين، كار زياد و جمعيت سالخورده معلمان باز مي‌گردد. سوئد يكي از كشورهايي است كه به شدت از اين مشكل رنج مي‌برد و تا سال ۲۰۳۵ به ۱۵۳ هزار معلم نياز دارد.
بر اساس گزارش كميسيون اتحاديه اروپا در سال ۲۰۲۳، تنها كشورهاي كرواسي و قبرس، كمبود كادر آموزشي را گزارش نكرده‌اند و در يونان نيز اجازه ارزيابي به آنها داده نشده است تا بدانند آيا تمام نيازها برآورده شده يا در برخي زمينه‌ها كمبود وجود دارد؟ اكثر كشورها با كمبود معلم به ويژه در حوزه علوم، فناوري، مهندسي و رياضيات و همچنين كادر آموزشي و مراقبت از كودكان روبه‌رو هستند. حرفه معلمي در اتحاديه اروپا از مشكلات زيادي رنج مي‌برد كه از جمله آنها مي‌توان به دستمزد پايين، عدم امنيت شغلي و حجم كاري زياد اشاره كرد. در سال ۲۰۲۱ تنها ۸ درصد از كل معلمان مدارس در اتحاديه اروپا كمتر از ۳۰ سال سن داشتند.
بسياري از كشورها با جمعيت سالخورده معلمان و موج بازنشستگي‌هاي پيش‌بيني شده در سال‌هاي آينده مواجهند كه فشار بيشتري به سيستم وارد مي‌كند. كميسيون اتحاديه اروپا براي حل اين مشكل تلاش مي‌كند تا معلمان بين كشورهاي مختلف در اتحاديه اروپا جابه‌جا و در كشور ديگر اين بلوك ۲۷ عضوي مشغول به كار شوند. علاوه بر اين به شيوه‌هاي آموزشي جديد و خلاقانه كه در بهبود كيفيت آموزش موثر بوده‌اند، جوايزي اختصاص داده است. بسياري از كشورهاي اتحاديه اروپا همچنين تلاش كرده‌اند تا بازنشستگان را به حرفه آموزش بازگردانند و با استخدام معلمان در قراردادهاي موقت، اين شكاف‌ها را پر كنند.
با آغاز فصل تحصيلي جديد در يونان، 1.3 ميليون دانشآموز به مدارس باز گشتهاند. نخستوزير محافظهكار اين كشور طي پيامي به مناسبت آغاز فصل تحصيلي به تغييرات جديد از جمله افزايش تعداد پرسنل آموزشي، راه‌اندازي سامانه الكترونيك براي والدين به منظور كسب اطلاعات در مورد نمرات و غيبت فرزندان خود، مقررات جديد جهت مقابله با خشونت و زورگويي در مدارس، كلاس تقويتي ديجيتال براي دانش‌آموزان سوم دبيرستان، گسترش استفاده از فناوري اطلاعات، راهنمايي شغلي و حرفهاي براي دانش‌آموزان اول دبيرستان و ممنوع شدن استفاده از تلفن همراه در مدارس اشاره كرد.
بهرغم سخنان به ظاهر مثبت مقامات يونان، ارقام نشان ميدهد كه يونان از نظر هزينههاي دولتي در بخش آموزش در رتبههاي آخر كشورهاي عضو سازمان همكاري اقتصادي و توسعه (OECD) قرار دارد. به نقل از گزارش سازمان مذكور تحت عنوان «آموزش در يك نگاه 2024»، در يونان هزينه دولت در آموزش ابتدايي، متوسطه و عالي براي سال 2022، به حدود 7 درصد كل هزينههاي دولتي رسيده كه در كنار ايتاليا در رتبه آخر قرار دارد. كشورهاي OECD به‌طور متوسط حدود 12 درصد از هزينههاي دولتي خود را به بخش آموزش اختصاص مي‌دهند و كشورهاي كاستاريكا و سوييس با بالاي 15 درصد در رتبههاي اول قرار دارند. در سطح اتحاديه اروپا نيز يونان در رتبههاي آخر قرار دارد، چراكه نرخ ميانگين هزينههاي آموزشي در اتحاديه اروپا به 9.5 درصد كل هزينههاي دولتي ميرسد.
يونان از سال جاري قوانين جديدي را براي ممنوعيت استفاده از تلفن همراه در مدارس اعلام كرده است. مقررات جديد و سيستم مجازات گسترش قوانيني است كه توسط وزير آموزش و پرورش يونان در ماه مارس اعلام شده بود و تعدادي از دانش‌آموزان را به دليل فيلمبرداري از همكلاسي‌هاي‌شان و تمسخر آنها در فضاي مجازي، در تلاش براي مقابله با آزار و اذيت سايبري اخراج كرد.
دانش‌آموزان در مدارس يونان ملزم خواهند بود در طول زمان كلاس‌هاي سال تحصيلي جديد تلفن همراه خود را هميشه در كيف خود نگه دارند. بر اساس مقررات جديد، دانش‌آموزاني كه اين قانون را رعايت نكنند، به مدت يك روز از مدرسه تعليق خواهند شد و در صورت تكرار تخلف، معلمان اين امكان را دارند كه تعليق دانش‌آموزان را براي چند روز ادامه دهند. چنانچه كسي بدون اجازه از همكلاسي يا معلمان خود فيلم بگيرد، ممكن است با اخراج مواجه شود.
داده‌هاي علمي نشان ميدهد كه چگونه استفاده از تلفن همراه در طول روز مي‌تواند منبعي براي حواس‌پرتي باشد و باعث كاهش تمركز و توجه دانش‌آموزان شود و بر فرآيند يادگيري آنها تاثير بگذارد. علاوه بر اين، تلفن‌هاي همراه مي‌توانند به آزار و اذيت سايبري كمك كند. سخنگوي اتحاديه معلمان دبيرستانهاي يونان اعلام كرد، آنچه اهميت دارد تلاش براي متقاعد كردن دانش‌آموزان براي خاموش كردن تلفن‌هاي‌شان است و نبايد از تهديد و تنبيه استفاده شود.