هورامان نگيني در قلب زاگرس
براي معرفي مقاصد گردشگري معمولا يكي از فصول يا ماه‌هاي سال به عنوان بهترين زمان سفر پيشنهاد مي‌شود. منطقه هورامان در كردستان اما در هر كدام از فصول سال، زيبايي منحصر به فرد خود را دارد. از آيين نوروز و بهار دلنشينش تا تابستان و جشن «چله هاوين» كه در ميانه تابستان برگزار مي‌شود تا پاييز هزار رنگ دامنه‌هاي زاگرس كه روستاهاي پلكاني منطقه زيبايي‌اش را دو چندان مي‌كند تا زمستان پر برف و مراسم عروسي پير شاليار، در هر فصل از سال كه به هورامان سفر كنيد، چنته پر و پيمانش را سخاوتمندانه ارزاني مسافران مي‌كند تا هر كسي به فراخور حال، از طبيعت و فرهنگ و مناظر بي‌نظير آن بهره برد.
مناظر فرهنگي هورامان چند سالي است كه در فهرست ميراث جهاني يونسكو به ثبت رسيده است. با سفر به اين منطقه مي‌توانيد از فرهنگ، معماري و طبيعتي بي‌نظير كه ميراث جهاني بشر است، ديدن كنيد. چشم‌انداز روستاهاي هورامان مثل مرواريدهايي كه بر تن زاگرس پاشيده شده باشند، مي‌تواند تا ساعت‌ها شما را مسحور زيبايي خود كند. در دل همان روستاهاي پلكاني مردماني اصيل و مهربان زندگي مي‌كنند كه در معاشرت با آنها به كلي فراموش مي‌كنيد كه مسافري هستيد كه از راه دور آمده است.
در سفر به هورامان تاريخي چند هزار ساله، پوشش، زبان، معماري، خوراك، طبيعت و فرهنگي منحصر به فرد را ملاقات خواهيد كرد كه شايد در كمتر سفري آن را تجربه كرده باشيد. هورامان به منطقه‌اي وسيع كه شامل بخش‌هايي از شهرستان‌هاي سروآباد، سنندج و كامياران استان كردستان و شهرستان‌هاي پاوه، جوانرود، نودشه و نوسود استان كرمانشاه و بخش‌هايي از كردستان عراق است، گفته مي‌شود. روستاهاي بلبر، ژيوار، پالنگان، دولاب، هجيج و نزديك به 60 روستاي ديگر در اين منطقه قرار دارند كه هر كدام خصوصيات منحصر به فرد و آيين‌ها و آداب ويژه خود را دارند و مي‌توانند مقصد يك سفر به ياد ماندني باشند. از جمله آيين‌هايي كه در روستاي دولاب مي‌توانيد از نزديك آن را مشاهده كنيد، برداشت انگور و شيوه كهن روستاييان دولاب براي خشك كردن انگورهاست. اين آيين كه با نام «بولاو» در فهرست ميراث ناملموس نيز به ثبت رسيده، فرآيند خاص تبديل انگور به كشمش به وسيله آبي است كه از خاكستر چوب به دست مي‌آيد. سالانه گردشگران زيادي براي حضور در اين مراسم كه در تمام باغ‌هاي روستاي دولاب برگزار مي‌شود راهي اين منطقه مي‌شوند. در كنار تمام جاذبه‌هاي اين منطقه خانقاه دولاب هم مقصد بسياري از گردشگران است. خانقاهي كه متعلق به دراويش طريقت قادريه و يكي از مهم‌ترين مراكز برگزاري آيين‌هاي اين گروه از دراويش است و هر روز مراسم و برنامه‌هايي همراه با اجراي موسيقي عرفاني در اين خانقاه برپاست.
اقامت در روستاهاي منطقه هورامان تجربه‌اي ماندگار است از زندگي در خانه‌هاي كوچك و باصفاي كوهستان كه يك ديوار آنها تن كوه‌هاي زاگرس است. در هر كدام از روستاهاي منطقه چندين اقامتگاه بومگردي كه مديريت آن را اهالي روستا به عهده دارند، وجود دارد كه هر كدام ويژگي و خصوصيت خاص به خود را دارند. در هر كدام از اين اقامتگاه‌ها مي‌توانيد با طعم كم‌نظير غذاهاي محلي هم آشنا شويد، دوخوآ، كلانه، هتيمچه، قيسي ورون، قاورمه، دلمه برگ، دوينه و بسياري غذاهاي ديگر كه مواد اوليه آنها در منطقه هورامان در دسترس است و با سليقه زنان كرد طبخ و آماده مي‌شوند.
علاقه‌مندان به طبيعت در سفر به هورامان مي‌توانند از مناظر طبيعي و رودخانه‌هاي جاري و كوهستان‌هاي سربلند منطقه لذت ببرند، اما غاز قوري قلعه در روانسر كرمانشاه هم مي‌تواند مقصد علاقه‌مندان به طبيعت و تاريخ در سفر به هورامان باشد. اين غار از بزرگ‌ترين غارهاي آبي خاورميانه است و قدمتي 65 ميليون ساله دارد. گذر قرن‌ها شكل و شمايل تالارهاي داخل اين غار را به شكلي اعجاب آور و ديدني در آورده است و هر بخش اين غار يك شگفتي و زيبايي را پيش چشمان بازديد‌كنندگان قرار مي‌دهد.
از قدمت و تاريخ هورامان در معماري و گويش و پوشش مردم و افسانه‌ها و باورهاي‌شان مي‌توان سراغ گرفت، اما آثاري مثل مسجد جامع هورامان در روستاي هورامان تخت كه با مصالح كاملا بومي و در صلح كامل با طبيعت ساخته شده است، مي‌تواند يك جاذبه ديدني باشد. اين مسجد مانند غالب بناها و منازل منطقه هورامان بدون كمترين آسيب به طبيعت و كوهستان با مصالح بومي به شكلي باشكوه و زيبا بنا شده است.
يكي از مهم‌ترين جاذبه‌هاي منطقه هورامان، مزار پيرشاليار و آيين عروسي پيرشاليار است. مزار او در روستاي هورمان تخت يكي از مهم‌ترين جاذبه‌هاي منطقه است كه در تمام فصول ميزبان مسافران است. مراسم عروسي پيرشاليار كه به گفته اهالي منطقه ريشه‌اي كهن دارد و مربوط به داستان ازدواج يكي از عرفاي منطقه كه نام «پيرشاليار» داشته با دختر پادشاه بخاراست. اين آيين هر سال در سالگرد ازدواج اين دو در روستاي هورمان تخت برگزار مي‌شود و آيين‌هاي مربوط به آن مورد توجه بسياري از گردشگران و عكاسان و علاقه‌مندان به آيين‌هاي سنتي و قومي ايران قرار مي‌گيرد.
سفر به هورامان در تمام فصول سال مي‌تواند خاطراتي ماندگار و تجربياتي ناب را براي مسافران رقم بزند، تجربياتي منحصر به فرد كه تنها در دامنه‌هاي پر نگين زاگرس در هورامان مجال بروز پيدا مي‌كنند.