گزارش «اعتماد» از وضعيت نامناسب دختر ۲۰ ساله‌اي كه از سه سالگي
كنار معلولان ذهني در بهزيستي نگهداري شده است
اقدام به خودكشي و خودزني دختر جوان در مركز خيريه نرجس
گروه حوادث
۶ ماهه بود كه به شيرخوارگاهي در شيراز سپرده شد. سه ساله كه شد سازمان بهزيستي او را به يك مركز نگهداري مرتبط با معلولان ذهني منتقل و او ۱۷ سال در مركز خيريه نرجس كنار معلولان ذهني زندگي كرد. او در اين مدت در اعتراض به وضعي كه داشت اقدامات ناگواري انجام داد؛ «خودكشي كرد، خودزني كرد و با چاقو به مراقبان خود حمله كرد» با اين حال كسي به وضعيت او رسيدگي نكرد... .
هفته گذشته «بهروز مروتي»، مدير كمپين معلولان از وضعيت نامناسب دختر جوان تندرستي كه ۱۷ سال در مركز خيريه نرجس در شيراز كنار معلولان ذهني نگهداري مي‌شده، خبر داد؛ «فاطمه.ع.ج» دختر ۲۰ ساله‌اي است كه از سه سالگي توسط شيرخوارگاه به بهزيستي سپرده شده، اما بهزيستي او را به مركز خيريه نرجس كه محل نگهداري معلولان ذهني است، منتقل مي‌كند. فاطمه در اين مدت چندين بار «اقدام به خودكشي، خودزني و حمله با چاقو به مراقبان» كرده، اما با اين وجود بهزيستي هيچ اقدامي براي انتقال اين دختر جوان به مراكز امور اجتماعي مناسب نكرده است. با توجه به اين اتفاق ناگوار، سوال مهم اين است كه چند كودك سالم ديگر به خاطر سهل‌انگاري و كم‌كاري بهزيستي وضعيت مشابه فاطمه را دارند و كنار معلولان ذهني نگهداري مي‌شوند؟ بعد از انتشار اين خبر سازمان بهزيستي استان فارس طي دو جوابيه منكر وضعيت فاطمه مي‌شود و موضوع را تكذيب مي‌كند. «اعتماد» پس از تكذيب سازمان بهزيستي استان فارس با بهروز مروتي، مدير كمپين معلولان كه انتشار اين خبر را به عهده داشته، مصاحبه‌اي انجام داده تا جزيياتي از اين اتفاق ناگوار را منتشر كند.
سلامت فاطمه دو بار
با تشخيص كميسيون پزشكي تاييد شد
مدير كمپين معلولان در مورد اين حادثه به «اعتماد» مي‌گويد: «طبق اسنادي كه دريافت كرده‌ايم؛ فاطمه در ۶ماهگي به شيرخوارگاه سپرده مي‌شود. بهزيستي فاطمه را در سه سالگي به مركز خيريه نرجس كه محل نگهداري معلولان ذهني است، مي‌برد تا مدتي آنجا بماند و بعد به مركز اجتماعي؛ جايي كه بچه‌هاي بي‌سرپرست نگهداري مي‌شوند، منتقل كند، اما بهزيستي موضوع انتقال فاطمه را پيگيري نمي‌كند و او ۱۷ سال در مركز خيريه نرجس كنار معلولان ذهني نگهداري مي‌شود. در اين مدت او دچار آسيب‌هاي روحي و رواني شديدي شده و در اعتراض به اين وضعيت بارها اقدام به خودكشي و خودزني كرده است. همچنين به مراقبان خود با چاقو حمله كرده است. سلامت فاطمه دو بار با تشخيص كميسيون پزشكي كه در سال ۱۳۹۴ و ۱۴۰۱ تشكيل شد، تاييد مي‌شود، اما با اين حال هيچ اقدامي براي او صورت نمي‌گيرد. سال گذشته نيز مدير مركز خيريه نرجس به بهزيستي نامه ارسال مي‌كند و طي اين نامه اعلام مي‌كند كه فاطمه شرايط ماندن ميان معلولان ذهني را ندارد و چندين بار اقدامات ناگواري انجام داده است، اما بهزيستي اقدامي در اين راستا انجام نمي‌دهد. تا اينكه ماه گذشته يك نفر فاطمه را به‌طور اتفاقي در اين مركز مي‌بيند و با او صحبت مي‌كند. فاطمه ماجرا را براي آن فرد تعريف مي‌كند و مي‌گويد با اينكه هيچ‌گونه معلوليتي ندارد، اما ميان معلولان ذهني نگهداري مي‌شود. آن فرد موضوع را گزارش مي‌دهد و بهزيستي ناچار مي‌شود فاطمه را از مركز خيريه نرجس تحويل بگيرد و او را تحويل اورژانس امور اجتماعي دهد.»
قوه قضاييه بايد به اين پرونده ورود كند
بهروز مروتي در پاسخ به اينكه فاطمه ۲۰ سال دارد، با توجه به اينكه بهزيستي كودكان بي‌سرپرست را فقط تا ۱۸ سالگي نگهداري مي‌كند، سرنوشت فاطمه چه خواهد بود، مي‌گويد: «بهزيستي كودكان بي‌سرپرست را بعد از ۱۸ سالگي در جامعه رها مي‌كند و آن كودكان نسبت به مددكاراني كه دارند، وضعيت‌شان يكي، دو سال پيگيري مي‌شود؛ البته اگر مددكار آنها دلسوز باشد. فاطمه ۲۰ سال دارد و با توجه به ضربات روحي و رواني كه به او وارد شده قاعدتا نبايد در جامعه رها شود. در حال حاضر فاطمه بايد تحت نظر پزشكان باشد تا از لحاظ روحي و رواني تحت معاينه و درمان قرار بگيرد. در كنار اين موضوع بايد با مسوولاني كه از اين ماجرا اطلاع داشتند، برخورد شود. قوه قضاييه بايد به اين پرونده ورود كند و با مسوولان اين امر برخورد شديدي داشته باشد. فاطمه ۱۷ سال در ميان معلولان ذهني بوده و اين شرايط براي ما قابل درك نيست و هنوز دقيق مشخص نيست در اين سال‌ها چه بلايي سر فاطمه آمده است. به هر حال بهزيستي از زماني كه فاطمه خردسال بوده مي‌توانسته تشخيص دهد او معلوليت ذهني ندارد، اما اين سازمان با علم بر اينكه از سلامت فاطمه اطلاع داشته، او را در مركز نرجس رها كرده است و حالا كه يك نفر وضعيت او را گزارش داده، بهزيستي او را به مراكز اورژانس اجتماعي منتقل كرده است.» مدير كمپين معلولان همچنين در پاسخ به اينكه چرا بهزيستي با اينكه از اسناد و مدارك فاطمه در مركز خيريه نرجس اطلاع دارد، موضوع را تكذيب كرده، مي‌گويد: «بعد از جوابيه بهزيستي ما براي اثبات ادعاي‌مان دو سند در كانال كمپين معلولان منتشر كرديم. با توجه به اينكه فاطمه ۲۰ سال دارد و بهزيستي نمي‌تواند او را نگهداري كند، امكان دارد فاطمه را در جامعه رها كند كه اين موضوع تخلف و گناه مسوولان امر را دوصد چندان مي‌كند، اما بهزيستي فعلا فاطمه را به يك مركز كار در شيراز معرفي كرده تا به او كار داده شود. مهم‌ترين مطلب اين است كه بهزيستي بايد پاسخ دهد چرا اين دختر در خانه پناهگاهي كه براي معلولان است، نگهداري مي‌شده؟ و حالا با توجه به اين اتفاق بايد بررسي شود دختران ديگر هم مثل فاطمه در مراكز خيريه معلولان نگهداري مي‌شوند يا خير! البته در اين مورد آماري وجود ندارد، اما با توجه به اينكه بهزيستي در بخش مديريت و نظارت نسبت به زيرمجموعه‌هاي خود ضعيف عمل مي‌كند بعيد به نظر مي‌رسد فاطمه اولين و آخرين فرد تندرستي باشد كه در مراكز مربوط به معلولان نگهداري مي‌شود. اگر اين موضوع در سراسر كشور مورد بررسي قرار بگيرد احتمال اينكه افراد ديگري وضعيت مشابه فاطمه را داشته باشند، وجود دارد.»
جوابيه بهزيستي
پس از انتشار خبر نگهداري «فاطمه.ع.ج»، سازمان بهزيستي استان فارس طي جوابيه‌اي در دو شماره، موضوع نگهداري اين دختر جوان ميان معلولان ذهني و خودكشي او را تكذيب كرد. بهزيستي استان فارس در جوابيه شماره يك اعلام كرد: «مددجو (ف.ع) در بازه زماني اقامت از بدو پذيرش تا ۳ سالگي در شيرخواره حضرت علي‌اصغر شهرستان مرودشت نگهداري و پس از آن به دليل مشكلات ذهني و شناختي و با توجه به راي كميسيون پزشكي به موسسه خيريه نرجس منتقل شده است. با توجه به اينكه خيريه نرجس داراي بخش‌ها و فعاليت‌هاي مختلف است فرد مذكور در موسسه خيريه نرجس در قسمت «خانه كوچك پناهگاهي دختران» زندگي مي‌كرده كه در اين خانه‌ها شرايط و امكانات دقيقا مشابه زندگي عادي است و مقيمان اين خانه‌ها برابر دستورالعمل فرزند ناميده مي‌شوند. فرزندان علاوه بر برخورداري از اقدامات مراقبتي از امكانات تحصيلي و توانبخشي بهره‌مند شده، تحت آموزش‌هاي رشدي مختلف قرار مي‌گيرند. اين خانه از بخش نگهداري افراد داراي معلوليت ذهني شديد و خيلي شديد كاملا منفك و تابع مقررات و دستورالعمل‌هاي خاص خود است. به نحوي كه نامبرده در چنين شرايطي با آموزش‌هاي تخصصي صورت گرفته توسط مركز و تيم تخصصي و برنامه مدون، ارتقاي عملكرد يافته و با كسب مهارت‌هاي فردي و اجتماعي موفق به تحصيل در رشته كامپيوتر شده است. در حال حاضر با توجه به شرايط و دستورالعمل حوزه اجتماعي اين مددجو در حال آماده‌سازي براي هدايت به سوي زندگي مستقل است.» سازمان بهزيستي استان فارس همچنين در جوابيه شماره دو نوشت: «با توجه به حساسيت موضوع خودكشي و خودزني پرونده مددجو (ف.ع) مورد بازنگري قرار گرفت. هيچ‌گونه فرم مبني بر مصاحبه اقدام و انجام خدمات تخصصي مددكاري، روانشناسي، روانپزشكي و همچنين ارجاع به مراكز درماني جهت موضوع خودكشي و خودزني در پرونده ثبت نبود. ضمنا با مددجو (ف.ع) در ۸ مهر ماه جاري مصاحبه باليني به عمل آمد كه اقدام به خودكشي و خودزني را تكذيب كرد. همچنين با عنايت به حساسيت موضوع، مددجو در ۸ مهر ماه به مجتمع قضايي حمايتي شوق زندگي شيراز فرا خوانده شد و مصاحبه و بررسي لازم صورت پذيرفت و تاكنون مدرك و مستندي دال بر خودكشي نه در بهزيستي و نه در مجتمع شوق زندگي ارايه نشده است. بنابراين مورد از طريق مراجع قضايي جهت بررسي بيشتر در حال رسيدگي است. اداره كل بهزيستي فارس حق خود مي‌داند نسبت به هرگونه نشر اكاذيب اقدامات قانوني به عمل آورد.» اين دو جوابيه در حالي از سوي سازمان بهزيستي استان فارس منتشر شده است كه بهروز مروتي به «اعتماد» مي‌گويد: «تمام مدارك و مستندات مبني بر نگهداري فاطمه ميان معلولان ذهني و خودكشي، خودزني و حمله با چاقو به مراقبان از سوي كمپين معلولان تاييد شده و مدارك آن نيز موجود است.»