پيروزي ترامپ براي چين چه معنايي دارد
بازگشت عصر رويارويي تجاري دو؟
ظاهرا چين بايد خود را براي مسيري ناپايدار و بسيار غيرقابل پيش‌‌بيني و رقابت فزاينده با ايالات‌متحده آماده كند، چراكه بازگشت دوباره ترامپ به كاخ سفيد ممكن است به تحميل تعرفه‌هاي60درصدي بر كالاهاي چيني منجر شود كه مي‌تواند رشد اقتصادي دومين اقتصاد بزرگ جهان را ويران و زنجيره‌هاي تامين جهاني را نيز مختل كند. در عين حال مواضع تجاري حمايتگرايانه ترامپ و رويكرد معاملاتي او در سياست خارجي ممكن است رهبري جهاني اين كشور را تضعيف و فرصت‌هايي را براي پكن فراهم آورد تا خلأ عقب‌نشيني امريكا را پر كرده و يك نظم جهاني جديد را جايگزين كند.
سي‌ان‌ان طي گزارشي با اشاره به فرصت‌ها و چالش‌هاي پيش روي پكن بر اثر بازگشت مجدد ترامپ به كاخ سفيد آورده است: «بازگشت ترامپ به قدرت قطعا فرصت‌ها و خطرات به مراتب بزرگ‌تري براي چين به همراه خواهد داشت، اما به گفته شن دينگلي، تحليلگر سياست خارجي در شانگهاي اينكه پيروزي ترامپ چالشها يا فرصت‌هاي بيشتري را براي پكن به وجود مي‌آورد، بستگي به نحوه تعامل طرفين با يكديگر دارد.» اين درحالي است كه چين به‌طور رسمي تلاش كرده موضعي بي‌‌طرفانه در قبال پيروزي ترامپ اتخاذ كند. ترامپ اما دايما شي را تحسين كرده و او را «دوست بسيار خوبي» خوانده است، اين واژه حتي در شرايطي كه روابط واشنگتن و پكن در دوره رياست‌جمهوري‌اش به‌شدت تيره شد نيز مورد استفاده ترامپ قرار گرفته است. همزمان ليو دونگ‌شو، استاديار در امور بين‌الملل از دانشگاه شهر هنگ‌كنگ به سي‌ان‌ان گفته است: «ترامپ فردي بسيار بي‌ثبات است بايد ديد كه آيا او سياست‌هايي را كه در طول كارزار انتخاباتي وعده داده بود، اجرا خواهد كرد و تا چه اندازه به دستوركار دولت اول خود پايبند خواهد ماند.»
ترامپ براساس وعده خود در اين زمينه كه بايد امريكا را دوباره قدرتمند كند، جنگ تجاري شديدي را با چين راه انداخته است. لري هو، اقتصاددان ارشد چين در مك‌كواري، در يادداشت تحقيقاتي خود در اين زمينه نوشت: اين جنگ تجاري مي‌تواند مدل رشد جاري چين را كه در آن صادرات و توليد به عنوان محرك اصلي رشد بوده‌اند، پايان دهد. تشديد قابل توجه تنش‌‌هاي تجاري جهاني احتمالا نه تنها به چين و ايالات‌متحده آسيب خواهد زد، بلكه كشورهاي ديگر درگير در زنجيره‌هاي تامين جهاني را نيز تحت‌تاثير قرار خواهد داد. دونالد ترامپ برخلاف پيشينيان جمهوري‌خواه خود كه از ساختار حاكميتي آمده بودند، رويكردي ناپايدار و غيرمتعارف در سياستگذاري اتخاذ كرده كه به احساس بي‌‌اطميناني پكن افزوده است. راسل، مشاور ارشد باراك اوباما در امور آسيا گفت: «پكن احتمالا با احتياط به ترامپ نزديك خواهد شد تا ارزيابي كند با كدام ترامپ مواجه است و در چه شرايطي ممكن است فرصت‌هايي نيز براي بهره‌برداري وجود داشته باشد.» سي‌ان‌ان اما با انتشار ديدگاه‌هايي متفاوت از آنچه منتشر كرده است در ادامه گزارش خود آورده است: به گفته برخي كارشناسان، برنامه «اول امريكا» ترامپ و ديدگاه مبتني بر مبادلات او ممكن است به نفع پكن نيز باشد. تونگ ژائو، پژوهشگر ارشد در بنياد كارنگي براي صلح بين‌الملل در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان گفته است: «اگرچه پكن نگران پيش‌بيني‌‌ناپذيري ترامپ است، اما به خود يادآوري مي‌كند كه چالشها همچنين فرصت‌هايي به همراه دارند.» ژائو در ادامه اظهارات خود گفت: «با وجود نگراني‌ها از جنگ تجاري مجدد، پكن اما معتقد است كه سياست‌هاي سخت‌‌گيرانه تعرفه‌اي ترامپ در اروپا بسيار ناپسند خواهند بود كه اين فرصتي براي چين ايجاد مي‌كند تا روابط اقتصادي خود را با اروپا تقويت كند.»
بي‌اعتمادي ديرينه ترامپ به ناتو و همچنين به‌طور كلي به اتحاد‌ها و نهادهاي بين‌المللي تهديدي براي تضعيف اتحادهاي امريكاست. بنابراين اين موضوع مي‌تواند فرصتي براي پكن باشد. در عين حال چرخش احتمالي امريكا به درون اين كشور در دوران ترامپ خبر خوبي براي شي جين پينگ خواهد بود كه همزمان تلاش‌هاي خود را براي ادعاي رهبري در جنوب جهاني و ساختن يك نظم جهاني جديد بدون حضور پررنگ غرب، افزايش داده است. سي‌ان‌ان اما در ادامه گزارش خود ضمن اشاره به مساله تايوان آورده كه پكن ممكن است به دنبال يافتن راه‌هايي براي بهره‌برداري از تمايل ترامپ به توافق‌‌سازي، از جمله در مورد مساله تايوان باشد. اين در حالي است در دولت اول ترامپ كه افراد چين‌‌شناس بسياري بر سر كار بودند، ايالات‌متحده از طريق فروش تسليحات بيشتر و سفرهاي ديپلماتيك از تايوان حمايت مي‌كرد. اما به نظر مي‌رسد اظهارات اخير ترامپ نگراني‌هايي را در مورد تعهد امريكا به تايوان ايجاد كرده است. گفتني است ترامپ در جريان كارزار انتخاباتي 2024 تايوان را به دزدي صنعت تراشه‌سازي از امريكا متهم كرده و گفته بود اين دموكراسي خودگردان بايد براي حفاظت از سوي امريكا هزينه بدهد. سي‌ان‌ان در ادامه نوشت: اين جزيره طي دهه‌هاي اخير بخش عمده‌اي از تسليحات خود را از توليدكنندگان اسلحه امريكايي خريداري كرده است. با اين حال، لحن سخنراني‌هاي انتخاباتي ترامپ به‌طور ضمني نشان از رويكردي معامله‌اي در ارتباط با تايوان را نشان مي‌دهد. اين در حالي است كه ترامپ در مصاحبه‌‌اي با وال استريت ژورنال وقتي از او پرسيده شد كه آيا از نيروي نظامي براي مقابله با محاصره تايوان توسط چين استفاده خواهد كرد، گفت: «به آن حد نخواهد رسيد، چون شي جين‌پينگ به او (ترامپ) احترام مي‌گذارد و مي‌داند كه او (ترامپ) «ديوانه» است!» ژائو در ادامه گفت‌وگوي خود با سي‌ان‌ان ضمن اشاره به علاقه نسبتا اندك ترامپ به دفاع از تايوان گفت: پكن ممكن است از فرصت استفاده كرده و درخواست‌‌هاي بيشتري از واشنگتن در خصوص مساله تايوان داشته باشد و با استفاده از فشارهاي اجبارآميز، ايالات‌متحده را به كاهش حمايت نظامي و سياسي خود از تايوان ترغيب كند. در بخشي از گزارش سي‌ان‌ان نيز به نوع روابط ترامپ با پوتين نيز اشاره شده و مدعي است احتمالا روابط خوب روساي دو كشور موجب شود تا اوكراين براي سازش با روسيه تحت فشار قرار بگيرد. به گزارش سي‌ان‌ان پايان جنگ اوكراين مي‌تواند چالش‌هاي موجود ميان چين و اروپا را از بين ببرد، اين مساله همزمان مي‌تواند همسويي مسكو با پكن كه از زمان حمله روسيه به اوكراين عميق‌تر شده بود را پيچيده‌تر كند. به گفته ليو از دانشگاه شهر هنگ‌كنگ: اگر روابط ايالات‌متحده و روسيه بهبود يابد، ممكن است فاصله بيشتري بين روسيه و چين ايجاد شود و عملا شكاف‌هايي را ميان دو طرف ايجاد كند، اما با توجه به تمام آنچه ترامپ گفته است، واضح است كه او نه روسيه، بلكه چين را دشمن اصلي ايالات‌متحده مي‌داند.