ندا جعفري
هر چند سال 1403 يكي از سخت‌ترين سال‌ها براي بازار سرمايه بود و از ريسك‌هاي خارجي گرفته تا اتفاقات داخلي باعث شد تا سهامداران روي خوشي به اين بازار نشان ندهند، اما مدتي است با كاهش ريسك‌هاي مختلف، سهام شركت‌ها نيز بهتر معامله شده و به نظر مي‌رسد آذر ماه روي خوشش را به اين بازار نشان داده است، به گونه‌اي كه جز اولين روز آذر ماه در ساير روزها بورس سبزپوش بود.
روز گذشته نيز شاخص كل بورس تهران توانست بعد از 18 ماه دوباره سطح 2 ميليون و 300 هزار واحدي را پس بگيرد تا طي 12 روز معاملاتي اخير 11 روز مثبت داشته باشد.
شاخص كل بورس در شروع معاملات روز گذشته (سه‌شنبه ششم آذر ماه) با رشد بيش از 25 هزار واحدي رقم خورد و نماگر بازار توانست در ارتفاع 2 ميليون و 415 هزار واحدي بايستد. ارزش معاملات خرد در اين روز 16.1 هزار ميليارد تومان بود كه البته نسبت به روز قبل كاهش يافته است.
در سوي ديگر، قيمت معاملات سهم‌هاي كوچك بازار سهام نيز افزايش يافت؛ به گونه‌اي كه شاخص هم‌وزن بازار در پايان اين روز پنج هزار و 373 واحد كه معادل 0.71 درصد اين شاخص است، افزايش ارتفاع داد و به سطح 763 هزار واحد رسيد.
در جريان دادوستدهاي روز دوشنبه نيز شاخص‌هاي بورس صعودي بودند و با رشد 57هزار و 930واحدي در ارتفاع 2 ميليون و 389هزار و 125واحد قرار گرفت. بر اساس اين گزارش، در بازارهاي فرابورس ايران هم با معامله 11ميليارد و 414ميليون ورقه به ارزش 458هزار و 231ميليارد تومان در 218هزار نوبت، شاخص فرابورس (آيفكس) 487واحد رشد كرد و در ارتفاع 23هزار و 334واحد قرار گرفت.
چه عواملي باعث رشد شاخص‌هاي بورس شده است؟ آيا اين روند صعودي ادامه‌دار است؟
برخي كارشناسان مي‌گويند در خصوص رشد بازار بايد توجه داشت كه حتي با لحاظ رشد روزهاي اخير، بازار سرمايه هنوز رشد خاصي نكرده است و اگر از منظر دلاري به بازار ديده شود، بازار از كف 114 ميليارد دلاري آبان ماه با رشد 18 درصدي به 134 ميليارد دلار رسيده كه نشان از عدم رشد چشمگير است. بهناز اكبرپور، كارشناس بازار سرمايه در اين باره مي‌گويد: بررسي‌هاي دقيق‌تر نشان مي‌دهد كه در رشد اخير بازار، سهم رشد نمادهاي بزرگ بيشتر از رشد نمادهاي كوچك‌تر بوده است و بسياري از نمادهاي كوچكي كه با افت‌هاي بالاي 60 درصدي طي ساليان اخير مواجه شده‌اند، رشد خاصي در اين روزها نداشته‌اند كه همين موضوع مي‌تواند در ميان‌مدت منجر به احتمال بازدهي بهتر نمادهاي كوچك شود.
همايون دارابي، كارشناس بازار سرمايه در مورد رشد شاخص‌هاي بورس در روزهاي گذشته به «اعتماد» گفت: اين افزايش محصول مجموعه‌اي از عوامل درون سازماني و برون سازماني بوده است. با توجه به اينكه در ماه‌هاي گذشته بازار سرمايه با يك افت شديد روبه‌رو شده بود و حتي در مقطعي هم شاخص‌ها به زير سطح مرداد ماه 1399 هم رسيد همه اين عوامل باعث شد تا فنر شاخص‌ها براي پتانسيل رشد تا حدودي فشرده شود.
اين كارشناس بورس در ادامه افزود: در كنار اين موضوع دو عامل ديگر دست به دست هم داد تا اين افزايش رخ دهد، عامل اول به آرامش سياسي و كاهش تنش‌هاي نظامي برمي‌گردد و اينكه بحث مربوط به آتش‌بس هم تا حدودي تقويت شده و در كنار اين موضوع جلسات متعدد وزير اقتصاد و دارايي با رييس سازمان بورس و اوراق بهادار و ارايه نظرات رييس‌جمهور در كميسيون اقتصادي دولت و دستور رييس‌جمهور در خصوص حمايت از بازار سرمايه است كه همگي باعث كمك به بازار سرمايه شد.
تزريق اعتبارات از سوي كارگزاري‌ها
دارابي تصريح كرد: از سوي ديگر قيمت‌ها هم در سطح پاييني بودند و نرخ‌ها در بازارهاي موازي از جمله دلار و طلا شروع به كاهش كردند و بخشي از نقدينگي كه جذب اين بازارها شده بود، آزاد شدند و با حمايت از بازار سرمايه و جذب نقدينگي كه انجام شد سهم‌ها در نرخ‌هاي نازل مجددا فرصت بازگشت پيدا كردند و ما شاهد اين رشد دو و نيم درصدي در شاخص‌هاي بورس در روز دوشنبه بوديم و اينكه حجم قابل ملاحظه‌اي از نقدينگي تازه در بازار سرمايه مشاهده شد. هر چند بخشي از پول‌هاي تازه از اعتباراتي است كه از سمت كارگزاري‌ها تزريق مي‌شود، اما رفته‌رفته مردم هم جذب اين بازار خواهند شد.
اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه خاطرنشان كرد: احتمالا در روزهاي آينده با شرايط پايدار كنوني مي‌توان باز هم به رشد شاخص‌هاي بورس اميدوار بود. اما سهامداران بايد مثل قبل با احتياط وارد اين بازار شوند و احساسي تصميم نگيرند، به خصوص در بخش‌هاي پرخطر بازار و به خصوص در معاملات آپشن و اختيار خريدها مراقب باشند و عجله نكنند و با حوصله تصميم‌گيري كنند.
دارابي با تاكيد بر استفاده از صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري افزود: اين صندوق‌ها گزينه مطلوبي براي سرمايه‌گذاران هستند كه مي‌توانند افراد را از ريسك سرمايه‌گذاري دور كنند، چراكه صندوق‌ها تاكنون نشان داده‌اند كه گزينه‌هاي مطلوبي براي سرمايه‌گذاري هستند و مي‌توانند سهامداران را از ريسك سرمايه‌گذاري مستقيم خارج كنند.
نوسانات در بورس طبيعي است
آلبرت بغوزيان، كارشناس اقتصادي نيز در مورد رشدهاي اخير بورس به «اعتماد» گفت: سبز و قرمز شدن‌هاي بورس نشانه اين است كه وقايع اقتصادي و سياسي باثبات نيستند و اين بازار تنها تحت تاثير عوامل بيروني قرار دارد كه يك زمان با گشايش مذاكرات رنگ بورس سبز مي‌شود و روز بعد از آن ممكن است هرگونه اتفاق سياسي باعث تغيير رنگ اين بازار به قرمز شود و هر آنچه باعث رشد بود تغيير كند و همين امر هم مثلا روز سه‌شنبه باعث منفي شدن اين بازار شد.
اين اقتصاددان با بيان اينكه نوسانات در بورس طبيعي است، گفت: آنچه مهم است، اين است كه عوامل كوتاه‌مدت در بهبود شرايط بورس اثرگذار نيستند و بايد تصميمات بلندمدت را براي اين بازار مدنظر قرار داد.
بغوزيان با اشاره به بازيگران بورس افزود: نبايد در پي ماندگاري رشد در بورس بود و اين‌گونه برداشت كرد كه عوامل ساختاري باعث افزايش يا افت اين بازار شده است، اصلا نمي‌توان در پي جبران ريزش‌هاي بورس هم بود و تنها بايد به دنبال حقوقي‌ها و حقيقي‌هايي كه در بورس اثرگذارند و باعث صف مي‌شوند، باشيم.
رشد بورس به اندازه تورم خواهد بود
اين كارشناس بازار سرمايه گفت: به نظر مي‌رسد بورس هم تا پايان سال به اندازه تورم رشد كند و در اين مدت افرادي هم كه در روزهاي مختلف معاملاتي داشته‌اند قادر خواهند بود سودهاي خوبي برداشت كنند، اما به شرط آنكه دايما در بازار حضور داشته باشند و نوسان‌گيري كنند.
بغوزيان ادامه داد: افرادي هم هستند كه به عنوان دارايي به اين بازار مي‌نگرند و در پي نوسان‌گيري و فروش سهم هم نيستند و تنها سهام‌شان را به عنوان يك دارايي سودده پذيرفته‌اند و هرگونه اتفاقي هم كه براي اين بازار بيفتد را پذيرفته‌اند.
الزام بر نگاه بلندمدت به بورس
اين كارشناس اقتصادي تصريح كرد: افرادي كه مي‌خواهند در بورس بمانند هم ميزان رشد اين بازار را مي‌توانند با ميزان تورم موجود در نظر بگيرند و افرادي هم كه فعال‌ترند، مي‌توانند سود بيشتري را كسب كنند، البته باز هم به حرفه‌اي بودن آنها در معاملات اين بازار برمي‌گردد.
بغوزيان در خصوص نگاه بلندمدت به بورس نيز افزود: اين موضوع يك استراتژي است كه يكسري افراد به دنبال ماندگاري در اين بازار هستند و اين مساله شبيه به خريد خانه مي‌ماند، سرمايه‌گذاران ملك معمولا با گران شدن خانه آن را نمي‌فروشند و در بورس هم همين طور است و رشد و افت قيمت‌ها تاثيري بر تصميم آنها ندارد، بلكه تنها به استراتژي نگهداري آنها برمي‌گردد.
او گفت: برنده‌هاي اين بازار معمولا افرادي هستند كه نوسان‌گيري مي‌كنند و اطلاعات خوبي از اين بازار دارند و مي‌توانند جريان قيمتي ايجاد كنند كه معمولا از اين بازار سود مي‌برند.