وقتي گوشي شما به آسمان وصل مي‌شود!
بهنام عباسي وندا
تصور كنيد در جايي دورافتاده، وسط كوير يا بالاي كوه ايستاده‌ايد. هيچ آنتني نيست، هيچ نشانه‌اي از اينترنت. اما شما گوشي‌تان را در دست مي‌گيريد و به راحتي به اينترنت متصل مي‌شويد؛ آن هم بدون نياز به دكل‌هاي مخابراتي يا تجهيزات خاص. شايد فكر كنيد اين يك سناريوي علمي - تخيلي است، اما به لطف تكنولوژي جديد، اين آينده بسيار نزديك است!
اينترنت مستقيم از آسمان!
شركت AST Space Mobile در حال توسعه فناوري‌اي به نام Direct-to-Cell)DTC) است. اين تكنولوژي انقلابي، سيگنال‌هاي اينترنت را مستقيما از ماهواره‌ها به گوشي‌هاي معمولي ارسال مي‌كند. در حالي كه براي استفاده از اينترنت استارلينك به ديش‌هاي مخصوص نياز داريم. اين فناوري به شما امكان مي‌دهد با همان گوشي كه در جيب‌تان داريد به اينترنت ماهواره‌اي وصل شويد. همين حالا بيش از ۴۵ اپراتور بزرگ جهان، از جمله AT&T و Vodafone براي پيوستن به اين پروژه صف كشيده‌اند.
دور زدن فيلترينگ؟
حالا اين سوال پيش مي‌آيد: اين فناوري چه معنايي براي كشورهايي مثل ايران دارد كه فيلترينگ گسترده‌اي در اينترنت اعمال مي‌كنند؟ خيلي ساده است: وقتي اينترنت از آسمان بيايد، ديگر فيلتر كردن آن تقريبا غيرممكن مي‌شود. كافي است سيم‌كارتي از يكي از اپراتورهاي بين‌المللي داشته باشيد تا بتوانيد به راحتي به اينترنت جهاني وصل شويد.
اما اين داستان فقط درباره دور زدن فيلترينگ نيست. بحث‌هاي پيچيده‌تري مثل حاكميت سايبري و امنيت اطلاعات هم مطرح مي‌شود. آيا استفاده از اينترنت ماهواره‌اي امن است؟ اطلاعات كاربران به كجا مي‌رود؟ اينها سوالاتي است كه بايد به آنها فكر كنيم.
چالش‌هاي قانوني و امنيتي
استفاده از اينترنت ماهواره‌اي در ايران، چالش‌هاي قانوني زيادي خواهد داشت. نمونه‌اش همين ماجراي استارلينك؛ با وجود تمام سروصداهايي كه به پا كرد، همچنان دسترسي به آن براي كاربران ايراني محدود و پر از موانع حقوقي است. دولت‌ها معمولا تلاش مي‌كنند كنترل اينترنت را در دست داشته باشند، اما تكنولوژي‌هايي مثل DTC، اين معادله را پيچيده مي‌كنند.
از طرف ديگر، امنيت اطلاعات كاربران هم مطرح است. وقتي شما از اينترنت ماهواره‌اي استفاده مي‌كنيد، داده‌هاي شما از سرورهاي خارج از كشور عبور مي‌كند. اين يعني احتمال نظارت و سوءاستفاده از اطلاعات شخصي افزايش پيدا مي‌كند. پس اگر چه اين فناوري آزادي بيشتري به كاربران مي‌دهد، اما خطرات خودش را هم دارد.
يك قدم به آينده
پروژه AST Space Mobile نشان مي‌دهد كه آينده اينترنت به سمت جهاني بدون مرز حركت مي‌كند. اين فناوري مي‌تواند تحولي عظيم در دسترسي به اينترنت ايجاد كند؛ به‌ويژه در كشورهايي كه زيرساخت‌هاي مخابراتي ضعيف دارند يا با محدوديت‌هاي شديد مواجه‌اند. اما همان طور كه گفتيم، هر تكنولوژي جديدي هم فرصت است، هم تهديد.
شايد وقت آن رسيده باشد كه سياستگذاران به جاي محدود كردن اينترنت، به فكر راهكارهاي تازه‌تری براي مديريت آن باشند. چون آينده از آسمان مي‌آيد و هيچ فيلتري نمي‌تواند جلوي آن را بگيرد!