گردشگري و اشتغال
يونس جاويدنسب*/ يكي از مهم‌ترين مشكلات پيش‌روي دولت دكتر روحاني مساله اشتغال است كه از سه بعد قابل توجه است1- افراد جوياي كار و فارغ‌التحصيلان دانشگاه كه به تازگي مي‌خواهند وارد بازار كار شوند 2- كساني كه در هشت سال دولت گذشته به دليل مشكلات صنايع، شركت‌ها و بخش خصوصي شغل خود را از دست داده‌اند و طبق آمارهاي غيررسمي در حالتي خوشبينانه نزديك به 13درصد است و 3- از رونق افتادن كسب و كار و صنايع توليدي و خدماتي در بخش‌هاي مختلف به عنوان منبع كارآفريني و اشتغال. بيكاري، نيروي مولد را به مسيرهاي غيرمفيد سوق مي‌دهد و موجب اعتياد، طلاق، سرقت، كاهش آمار ازدواج و ساير آسيب‌هاي اجتماعي مي‌شود. يكي از حوزه‌هايي كه مي‌توان با كمك آن مشكل اشتغال را در جامعه كاهش داد، توريسم و گردشگري است كه دكتر روحاني در مناظره انتخاباتي به عنوان يكي از برنامه‌هاي خود به آن توجه داشته‌اند. رييس‌جمهور همچنين در پيامي به مناسبت روز گردشگري به اهميت اين موضوع از جنبه‌هاي مختلف پرداخته‌اند: «پنجم مهرماه هر سال يادآور جايگاه مهم گردشگري در جهان است. سهم عظيم گردشگري در گردش مالي جهان، مشاركت اين صنعت در تعاملات بين‌فرهنگي، نقش گردشگران در توسعه گفت‌وگوي اجتماعي ميان فرهنگ‌ها و كشورها، و پيامدهاي گردشگري براي توسعه اقتصادي و بسط فرهنگ صلح و آشتي، همه كشورها را به توسعه اين صنعت و بهره‌مندي از مواهب آن راغب و نيازمند ساخته است». گزاف نيست اگر گفته شود در سال‌هاي مديريت دولت‌هاي نهم و دهم، با توجه به سياست‌هاي دولت در سطوح بين‌المللي و داخلي، گردشگري عملا به فراموشي سپرده شد و اين بخش فاقد اثرگذاري براي جذب گردشگران خارجي شده و فعاليت مديران سازمان ميراث فرهنگي و امور گردشگري، تحت تاثير حواشي و شعارگرايي، از رسالت اصلي خود به دورماند. با اين اوصاف دولت تدبير و اميد لازم است كليد‌هاي تازه‌اي براي تحقق اهداف سازمان و اصلاح و بهبود روند طراحي كند. در همسايگي ما كشور تركيه، با جذب سالانه 35 ميليون گردشگر به يكي از قطب‌هاي برتر گردشگري تبديل شده است. از آنجا كه ايران داراي قابليت‌هاي بالاي طبيعي، تاريخي، فرهنگي و تنوع آداب و رسوم است، درصورت استفاده درست از امكانات و فرصت‌ها، به مراتب توانايي بيشتري براي جذب گردشگران خارجي دارد. صنعت گردشگري كه عده‌اي آن را صادرات نامرئي و دكتر شفيع‌آبادي، استاد مشاوره شغلي دانشگاه علامه طباطبايي نفت بي‌پايان نام نهاده‌اند، مي‌تواند به همه بخش‌هاي توليدي، صنعتي و خدماتي كشور جان دوباره بدهد. در يك مثال ساده هر گردشگري كه به كشور وارد مي‌شود به وسيله‌اي براي حمل و نقل، محلي براي اسكان، غذايي براي خوردن و امكاناتي براي تفريح نيازمند است. همين نياز‌هاي اوليه منجر به پويايي در بخش‌هاي صنعت، ساختمان، هتلداري، كشاورزي و صنايع دستي خواهد شد. طبق پژوهش‌ها، ورود هر سه گردشگر خارجي به كشور زمينه ايجاد يك شغل را به صورت مستقيم و غيرمستقيم به وجود مي‌آورد. بنابراين سازماندهي و سرمايه‌گذاري روي بخش گردشگري خواهد توانست فشار ناشي از بيكاري را از دوش دولت كم كرده و بخش خصوصي را به تحرك بيشتري وادارد. با توجه به سياست‌هاي دولت دكتر روحاني در زمينه تنش‌زدايي و تعامل بيشتر به كشورهاي جهان و استقبال گسترده از آن، لغو تحريم‌ها و فضاي مناسب ايجاد شده بعد از توافق با 1+5 فرصتي تاريخي براي جذب سرمايه در كشور فراهم شده است. لزوم هماهنگي بيشتر سازمان گردشگري و ميراث فرهنگي با وزارت خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزارت ورزش و جوانان، نيروي انتظامي، نهادهاي اطلاعاتي و امنيتي، سازمان تبليغات اسلامي و همچنين صدا و سيما براي افزايش آگاهي‌هاي عمومي و تبليغات گسترده در شبكه‌هاي برون‌مرزي و داخلي براي بالا بردن شناخت، ايجاد اطمينان، امنيت و اعتماد، ميزان ورود گردشگران و صنعت توريسم به شكل موثري افزايش خواهد يافت. در اين ميان سياست‌ها و راهبردهاي دولت دكتر روحاني جهت رفع برخي نگراني‌هاي مراجع ديني، مذهبي و گروه‌هاي اثرگذار تعيين‌كننده خواهد بود.
از نگاهي ديگر، ورود گسترده گردشگران خارجي موجب برداشت واقعي‌تر مردم جهان از شرايط و فرهنگ كشورمان شده و هر گردشگر به عنوان يك سفير، مانعي عمده در برابر تبليغات منفي رسانه‌هاي غربي خواهد بود و پيام تمدن، فرهنگ، اعتدال و صلح‌جويي جمهوري اسلامي ايران را به دنيا خواهد رساند. * دانشجوي دكتراي مشاوره شغلي