افزايش نرخ بهره امريكا چه اثري بر اقتصاد جهان دارد؟
شاهين شايان آراني ٭
افزايش نرخ سود بانكي در ايالات متحده اتفاقي تاثيرگذار در حوزه اقتصاد بين‌الملل است. هر چند بسياري پيش‌بيني مي‌كردند كه نرخ بهره افزايشي را تجربه كند اما با اين حال اتخاذ اين تصميم سبب شد گمانه زني‌ها درباره تاثيرات عملي آن آغاز شود. به هر روي تصميماتي كه در اقتصاد امريكا گرفته مي‌شود، تاثيرات مهمي در اقتصاد جهاني دارد چرا كه اين كشور بزرگ‌ترين اقتصاد جهان را در خود جاي داده است، از اين رو اتفاقاتي كه در امريكا رخ مي‌دهد تاثيرات مهمي در سطح بين‌المللي خواهد گذاشت. اقتصاد امريكا بعد از سپري كردن بحران كمرشكن اقتصادي در دوران جورج بوش، در حال حركت به سمت ورشكستگي بود. بررسي رويدادهاي تاريخي در اين كشور نشان مي‌دهد اوباما كه وعده بهبود وضعيت اقتصادي را داده بود، وقتي راهي كاخ سفيد شد، برنامه رياضت اقتصادي را در دستور كار قرار داد تا بلكه بتواند به مرور رشد اقتصادي اين كشور را افزايش دهد. در نهايت رشد اقتصادي امريكا مثبت شد اما بايد ديد چه اقداماتي در حصول اين دستاورد نقش داشتند؟ اين كار از طريق پايين نگه‌داشتن نرخ بهره بانكي شدني بود زيرا از اين طريق مي‌شد بازار و مردم را تحريك به فعاليت بيشتر كرد. امروز آمارها نه تنها از رشد اقتصادي امريكا، بلكه از افزايش اشتغال اين كشور هم خبر مي‌دهد، در اين شرايط، ديگر با كشوري كه به سمت ورشكستگي حركت مي‌كند رو به‌رو نيستيم، درنتيجه بايد سياست ديگري از سر گرفته مي‌شد و با توجه به اينكه رشد بي‌محابا و غير طبيعي اقتصاد مي‌تواند منجر به افزايش نرخ تورم شود، فدرال رزرو، بانك مركزي امريكا، با افزايش نرخ سود بانكي، تصميم گرفت تا ترمزي در مقابل اين رشد بي‌محابا ايجاد كند. مهم‌ترين اتفاقي كه با بالا رفتن نرخ بهره رخ مي‌دهد كاهش استقراض مردم از بانك‌هاست. از سوي ديگر، بازار مسكن امريكا هم از تصميم فوق تاثير مي‌پذيرد. در كشورهاي توسعه‌يافته عمده خريد واحدهاي مسكوني و تجاري با كمك وام بانكي انجام مي‌شود و افزايش نرخ بهره بانكي تاحدودي تقاضا در اين بخش را كاهش مي‌دهد. البته نبايد اين كاهش تقاضا را با ركود مساوي دانست بلكه درنهايت يك افت خريد در بازار به وجود خواهد آمد. همچنين با توجه به افزايش نرخ بهره بانكي در امريكا، احتمالا اندكي تورم هم افزايش پيدا كند چون به هر روي هزينه پول در امريكا بالاتر مي‌رود. علاوه بر اينها احتمالا ميزان سپرده‌گذاري در ايالات متحده بالا برود و اندكي هم شاخص سهام در بورس نيويورك كاهش داشته باشد. با توجه به اينكه ايالات متحده صاحب بزرگ‌ترين اقتصاد جهان است، تاثيرات تغيير نرخ بهره امريكا، بر اقتصاد بين‌المللي كم نيست. مهم‌ترين اتفاقي كه در عرصه بين‌المللي رخ خواهد داد، قدرتمند شدن نرخ دلار است كه با توجه به افزايش هزينه پول، توقع افراد از بازده سرمايه‌گذاري‌هاي خود در امريكا هم بالاتر مي‌رود كه اين مهم مي‌تواند سرمايه‌گذارهاي بيشتري را براي سرمايه‌گذاري به ايالات متحده جذب كند. چنين اتفاقي در گام نخست ارزش و نسبت برابري دلار در مقابل ارزهاي ديگر و به ويژه يورو را بالاتر مي‌برد. از طرف ديگر بازار نفت هم احتمالا با تمايل بيشتري به سمت كاهش قيمت رو به‌رو شود. هر چند هنوز تاثيرات اين تصميم در بازار نفت را نديديم ولي به نظر مي‌رسد كه حداقل ميل قيمتي در بازار طلاي سياه به سمت نزولي بيشتر شود. بازار طلا هم يكي از بازارهايي است كه حتما در روزهاي آينده بازخورد تصميمات فدرال رزرو در آن عيان مي‌شود. طلا همواره كالايي بوده كه بخشي از خريداران آن به چشم كالاي سرمايه‌اي به اين فلز زرد نگاه مي‌كنند و با توجه به افزايش نرخ بهره بانكي، بعيد نيست كه عده‌اي از سرمايه‌گذاران اين حوزه به سمت سپرده‌گذاري در بانك‌ها تمايل پيدا كنند. همين مي‌تواند منجر به كاهش قيمت طلا در بازارهاي جهاني شود. ٭كارشناس اقتصادي