گفت‌وگوهاي سوريه وارد مرحله جديدي شد
گشايش سياسي در مهم‌ترين پرونده منطقه‌اي
گروه ديپلماسي| بيش از 270 هزار نفر تاكنون جان خود را از دست داده‌اند. از آمار آوارگان، مفقودي‌ها و پناهنده‌ها هم رقم موثقي در دست نيست. 5 سال از آغاز بحران گذشته است و هنوز چندمين نماينده ويژه دبيركل سازمان ملل از عمان به روسيه، از سوريه به ايران مي‌رود تا بتواند بند بند توافقي را كه شايد به آرام‌تر شدن اوضاع در سوريه كمكي بكند با بازيگران منطقه‌اي هماهنگ كند.
ديپلمات 69 ساله ايتاليايي – سوئدي كه سابقه بيش از 40 سال كار در حوزه سياسي را در كارنامه خود دارد از جولاي 2014 پرونده سوريه را از اخضر براهيمي تحويل گرفته است و به نظر مي‌رسد عزم خود را جزم كرده كه بازكردن قفل بحران در سوريه را به نام خود سند بزند. دي ميستورا پيش از سوريه، پرونده‌هاي عراق، لبنان و افغانستان را هم زير دست خود داشته است و به نظر مي‌رسد كه در پيشبرد بازي برد – برد براي تمام بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي دخيل در بحران سوريه موفق‌تر از كوفي عنان يا اخضر براهيمي رفتار كرده است. دي ميستورا در دو سال گذشته در رفت و آمد دايم ميان كشورهاي منطقه‌اي بوده و تاكنون توانسته چندين دور مذاكرات سوري – سوري را به موازات مذاكرات بين‌المللي براي حل بحران سوريه پيش ببرد. دور جديدي از مذاكرات صلح در ژنو سوريه به زودي آغاز خواهد شد و دي ميستورا براي حل‌وفصل آخرين اختلاف‌ها و چكش‌كاري‌هاي مقدماتي در دو هفته اخير هم به مسقط رفته و هم به مسكو سري زده است. دمشق و تهران هم مقصدهاي اين هفته بودند و در هر دو اين پايتخت‌ها بحث‌هاي فشرده بسيار جدي صورت گرفت. در تهران معاون خاورميانه و آفريقاي شمالي وزير امور خارجه ميزبان نماينده ويژه دبيركل بود. براي دي ميستورا ايران و روسيه دو بازيگر فعال در پرونده سوريه هستند كه دوشادوش هم حركت مي‌كنند و هم مستشاران و چهره‌هاي نظامي خود را براي آنچه كه هر دو كشور مبارزه با جريان‌هاي تروريستي مي‌خوانند به سوريه اعزام كرده‌اند و هم نسخه‌هاي سياسي نسبتا مشابهي براي آينده سوريه دارند. مساله سوريه ديگر محدود به منطقه هميشه پرالتهاب خاورميانه نيست و بحران مهاجران عملا اروپا را هم درگير خود كرده است. علاوه بر موج مهاجران، بروكسل، پاريس و ديگر شهرهاي اروپايي هم در دو سال اخير بارها هدف حملات تروريستي قرار گرفته‌اند و همين مساله زنگ خطرها را با صداي بلندتري در سازمان ملل به صدا درآورده است. از تصويب قطعنامه سوريه در شوراي امنيت 4 ماه مي‌گذرد و به نظر مي‌رسد آن قطعنامه و مفاد آن هنوز مورد توافق تمام بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي است. بر اساس آن چارچوب سياسي، انتخابات سوريه بايد 18 ماه پس از برقراري دولت انتقالي برگزار شود. در حالي كه با وجود همه تلاش‌ها هنوز تبيين چارچوب فوق در مرحله كليات‌نگاري باقي مانده است اما هر روز يكي از بازيگران منطقه‌اي يا فرامنطقه‌اي با اسم و سرنوشت بشار اسد در آينده سوريه جمله‌سازي مي‌كند. يك روز يك نفر در خاورميانه بشار اسد را خط قرمز كشور خود مي‌داند و روز ديگري، وزير امور خارجه امريكا تاكيد مي‌كند كه در نهايت سوريه با بشار اسد به آرامش نخواهد رسيد. ايران و دولت سوريه مي‌گويند كه سرنوشت بشار اسد را راي‌دهندگان سوري بايد تعيين كند و در حالي كه موضع ديگركشورها در خصوص بشار مشخص است، روس‌ها هنوز موضع‌گيري مشخصي در مورد شخص رييس‌جمهور نداشته‌اند. دي ميستورا در دمشق و پيش از آنكه راهي تهران شود تاكيد كرد كه اين دور از مذاكرات در ژنو از اهميت فوق‌العاده‌اي برخوردار است. وي پس از ديدار با وليد معلم وزير امور خارجه سوريه در اين خصوص گفته بود: ما در اين دور از مذاكرات متمركز بر پروسه انتقال سياسي، دولت آتي و اصول قانون اساسي خواهيم بود. سوريه از 27 فوريه 2016 تا به امروز در حالت آتش‌بس شكننده‌اي به سر مي‌برد؛ آتش‌بسي كه حمله به مواضع داعش و القاعده را شامل نمي‌شود و به همين دليل حملات هوايي روسيه و امريكا در اين بازه زماني ادامه داشته است.
ليست تروريست‌ها هنوز پرابهام است
ديدار امير عبداللهيان با دي ميستورا در دو سال گذشته به سنتي ساده بدل شده است. روز گذشته نيز پس از اين ديدار كه پشت درهاي بسته انجام شد، حسين امير پس از ديدار با دي‌ميستورا براي نخستين‌بار در چند ماه گذشته از ورود گفت‌وگوها به مرحله تازه خبر داد. به گفته امير عبداللهيان، هنوز هم اصلي‌ترين چالش موجود روي ميز تهيه فهرست نهايي گروه‌هاي تروريستي است. معاون عربي و آفريقاي وزارت امور خارجه در اين خصوص گفت: گفت‌وگوهاي مهمي درباره ادامه روند سياسي در سوريه با نماينده دبيركل سازمان ملل داشتم. برخي نگراني‌ها را كه در اين باره وجود داشت براي آقاي دي‌ميستورا تبيين كردم از جمله نگراني‌هاي كنوني در سوريه در روزهاي اخير افزايش اقدامات نيروهاي مسلح بي‌مسووليت در اين كشور و افزايش موارد نقض آتش بس است. اين مسائل هم نگران‌كننده است و هم مي‌تواند به روند سياسي در اين كشور آسيب وارد كند. در عين حال ارسال كمك‌هاي انسان‌دوستانه از جانب برخي طرف‌ها به شكل گزينشي انجام مي‌شود كه اين هم مشكلاتي ايجاد كرده است. ما از تلاش‌هاي آقاي دي‌ميستورا و روند سياسي در سوريه حمايت مي‌كنيم و از نزديك شدن به حل و فصل سياسي در اين كشور خرسنديم.
اميرعبداللهيان در ادامه افزود: اميدوارم همه طرف‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي در دو مسير مبارزه جدي با تروريسم و تقويت روند سياسي گام‌هاي اساسي و مهم بردارند و از اقدامات متعارض كه به نفع سوريه و مردم اين كشور نخواهد بود پرهيز كنند. تلاش‌هايي كه تاكنون در اين موضوع انجام شده است در مجموع روندي رو به جلو را نشان مي‌دهد منوط بر اينكه روند مبارزه با تروريسم تقويت شود و گفت‌وگوها بين نمايندگان واقعي مردم سوريه و حكومت اين كشور به سرانجام مناسبي برسد.
توافق دي ميستورا و اميرعبداللهيان بر سر سه محور
پس از ديدار با اميرعبداللهيان دي‌ميستورا گفت: مشورت با مقامات ايراني برايم مهم است و از توصيه‌هاي آنها حتما استفاده مي‌كنم. نماينده ويژه دبيركل سازمان ملل در امور سوريه پس از ديدار با اميرعبداللهيان با بيان اينكه براي من مشورت با مقامات ايران مهم است، گفت: اظهارات مقام‌هاي ايراني و ايده‌هاي‌شان تاثيرگذار است و من از توصيه‌هاي‌شان حتما استفاده مي‌كنم. نكته مهم در توافق با اميرعبداللهيان، ترك مخاصمه و ادامه آن است. وي ارسال كمك‌هاي انسان‌دوستانه براي همه مردم سوريه به ويژه براي محاصره‌شدگان را از ديگر محورهاي توافق با معاون وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران برشمرد. دي‌ميستورا، پيگيري روندي را كه به انتقال سياسي در سوريه منجر شود از ديگر محورهاي اين توافق و كاري بسيار مهم و فوري دانست. نماينده ويژه دبيركل سازمان ملل متحد همچنين عنوان كرد: به تهران آمده‌ام تا با اميرعبداللهيان ديدار و گفت‌وگو كنم و اين بخشي از آمادگي براي گفت‌وگوهاي ژنو است كه قرار است به زودي در اين شهر برگزار شود. دي ميستورا از توافق با معاون عربي و آفريقاي وزارت خارجه كشورمان در سه محور مهم در پرونده بحران سوريه خبر داد.