عربستان به دنبال بيانيه ضدايراني ديگري
در نشست استانبول است
اصغر قريشي ٭
سيزدهمين نشست سران سازمان همكاري اسلامي در حالي قرار است از روز پنجشنبه در استانبول تركيه برگزار شود كه متاسفانه جهان اسلام و قدرت‌هاي موثر و بزرگ آن از اختلافات بغرنجي رنج مي‌برند و دچار مشكلات بسياري هستند. هم‌اكنون دنياي اسلام علاوه بر مشكلاتي نظير فقر، بيكاري و بي‌سوادي گسترده، خشكسالي و حضور گسترده قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي دچار بحران‌هاي خانمان‌سوزي مانند سوريه، يمن، عراق و... شده است كه مهم‌ترين دليل اين مسائل را مي‌توان در عدم‌وحدت و اختلاف‌نظر شديد در رابطه با مسائل جهان اسلام دانست. با اين حال و با وجود اختلافات اينچنيني، سازمان همكاري اسلامي نتوانسته است برخلاف انتظارات و توقعات و صدالبته وظايف خود وارد عمل شده و به نقش‌آفريني بپردازد و از گسترش دامنه‌هاي بحران جلوگيري كند. سازمان همكاري اسلامي در پي حادثه آتش‌سوزي مسجدالاقصي در اواخر دهه 1960 ميلادي و براي پيگيري منافع مشترك امت اسلامي و مقابله با خطرات مشترك تشكيل شد. از مهم‌ترين اهداف اين سازمان مهم بين‌المللي، مقابله با توطئه‌هاي شوم رژيم صهيونيستي است اما در برخي از مقاطع و به خصوص در شرايط فعلي مشاهده مي‌كنيم كه سازمان همكاري اسلامي نسبت به اهداف و آرمان‌هاي اوليه خود فاصله گرفته و به محلي براي تصفيه‌حساب‌هاي سياسي ميان كشورها تبديل شده است. ما اكنون مي‌بينيم كه اشغالگري روزافزون اسراييل به فراموشي سپرده شده و توجهي به توطئه‌هاي روزمره صهيونيست‌ها نمي‌شود ولي كشورهاي اسلامي با يكديگر اختلاف دارند و به جاي رسيدگي به اسراييل و توطئه‌هايش، برخي كشورهاي عضو تلاش مي‌كنند از شرايط به دست آمده عليه يكديگر استفاده كرده و عليه همديگر بيانيه صادر كنند. بي‌ترديد شايد مهم‌ترين علت اين دوري از اهداف و ناكارآمدي در پيگيري اهداف را بايد در نوع رفتار عربستان سعودي دانست. آنها در آخرين اقدام خود، تلاش مي‌كنند تا از برگزاري سيزدهمين نشست سران سازمان همكاري اسلامي در استانبول استفاده كرده و عليه جمهوري اسلامي ايران به بهانه تعرض به سفارت اين كشور در تهران و در قالب منطق دخالت‌هاي منطقه‌اي ايران بيانيه‌اي شديداللحن صادر كنند. اين اقدام رياض را البته مي‌توان در تداوم سياست‌هاي اين كشور پس از قطع روابط ديپلماتيك با تهران دانست. آنها پس از قطع يكجانبه روابط ديپلماتيك با جمهوري اسلامي ايران، نشست‌هاي فوق‌العاده‌اي در شوراي همكاري خليج‌فارس و اتحاديه عرب تشكيل دادند و با صدور قطعنامه‌هاي شديداللحن كوشيدند تا با افزايش سطح تنش‌ها و درگيري‌ها در عرصه منطقه‌اي، كشورمان را از هر گونه نقش‌آفريني محروم كنند. در همين راستا هم در نشست ابتدايي و كارشناسي سازمان همكاري اسلامي در جده نيز مجددا از اين حربه استفاده كردند و هم‌اكنون نيز مي‌خواهند به روال نشست‌هاي قبلي عمل كنند. شايد اقدامات آنها را در اين زمينه بايد ديد كه آنها مي‌خواهند با ايجاد اجماع‌سازي منطقه‌اي و بين‌المللي عليه ايران، زمينه شكايت از ايران در شوراي امنيت سازمان ملل را فراهم كرده تا بتوانند اين‌بار و با بهانه فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران، پرونده كشورمان را در شوراي امنيت باز كنند. سعودي در اين راستا، در هفته‌هاي اخير تحركات ويژه‌اي هم داشته است كه در آخرين اين اقدامات ملك سلمان، پادشاه عربستان در آستانه نشست سران سازمان همكاري اسلامي به همراه هيات بزرگي به مصر سفر كرد و به اين كشور حدود 20 ميليارد دلار كمك مالي كرد و ميان دو كشور قراردادهاي اقتصادي و تجاري هنگفتي هم به امضا رسيد. پس از اين سفر نيز ملك سلمان به تركيه سفر كرده و با مقامات ترك ديدار كرده و به رايزني پرداخته است. مجموعه اين مسائل موجب مي‌شود تا دستگاه ديپلماسي كشورمان هم با توجه و حساسيت بيشتري نسبت به اين مساله برخورد كند. با اين حال، اقدام عربستان هرچند كه مي‌تواند منافعي كوتاه‌مدت را براي اين كشور به همراه داشته باشد ولي بي‌شك در بلندمدت تهديدات گسترده‌اي را براي خود و ديگر كشورهاي اسلامي به همراه خواهد داشت. هم‌اكنون تروريسم خطري است كه دامنه‌هاي تهديد آن روز‌به‌روز بيشتر مي‌شود و به غير از ايران، هيچ كشور ديگري نسبت به آنها وارد عمل نشده و اقدام خاصي را انجام نداده است. ما حتي مشاهده مي‌كنيم كه متاسفانه برخي كشورهاي اسلامي نسبت به مساله تروريسم و گروه‌هاي تكفيري نه‌تنها سكوت مي‌كنند بلكه در جهت تجهيز و تقويت آن هم مي‌كوشند ولي اين دست‌پرونده كه هم‌اكنون از آن به عنوان ابزار و اهرم فشار استفاده مي‌شود، روزي بلاي جان آنها هم خواهد شد و امروز نيز نشانه‌هايي از اين مساله را مي‌بينيم. ٭كارشناس مسائل خاورميانه