« برجام»
« اشتباه» نبود
زينب صفري
انتشار كامل سخنان محرمانه وزيرخارجه از سوي كريمي‌قدوسي، ادعاي نماينده مشهد درباره نسبت دادن نقل‌قول‌هايي تحريف‌شده به ظريف را تكذيب مي‌كند
رييس مجلس : موضوع سخنان ظريف «برجام» نبود
سرش را پايين انداخته و با قدم‌هايي تند و بي‌و سر و صدا از كنار خبرنگاران عبور مي‌كند. با همان كت و شلوار قهوه‌اي؛ امتداد راهروي مجلس را گرفته، بي‌آنكه توجه خبرنگاري را به خودش جلب كند به طرف كميسيون امنيت ملي مي‌رود. آن هم در روزي كه براي بار دوم به خبرنگاران وعده داده بود فايل صوتي سخنان ظريف را براي‌شان پخش خواهد كرد. حالا آنچنان قدم‌هايش را تند كرده كه مبادا خبرنگاري او را ببيند، حق هم دارد. كريمي‌قدوسي، نماينده دلواپس مشهد و عضو جبهه پايداري هيچ‌وقت خودش را آنقدر تنها نديده است. عليه ظريف وزير امور خارجه معركه‌اي به راه انداخته كه هرچه جلوتر مي‌رود زواياي غيرواقعي آن بيشتر بيرون مي‌زند. انتخاب چند جمله گزينش شده از سخنان ظريف در جلسه‌اي كه خودش هم در آن حضور نداشته. هرطور مي‌خواهد اثبات كند كه ظريف آن جملات را گفته. يك جاي كار مي‌لنگد. اول از خبرنگاران خواست تا در كميسيون امنيت ملي خودشان فايل صوتي سخنان ظريف را بشنوند. اما روز موعود در مقابل خبرنگاران پشت درهاي بسته كميسيون ماند؛ روزي كه از رييس كميسيون تا دبير آن جواب تلفن‌هايش را ندادند. بعد به آنها وعده داد كه فايل صوتي را براي نمايندگان پخش مي‌كند و متن پياده شده آن را به خبرنگاران مي‌دهد تا همه بفهمند او راست گفته است. اما اين‌بار اوضاع براي او وخيم‌تر شد. چون حالا با همين متن معلوم شد كه بر خلاف ادعاي او كه ظريف گفته «من اعتراف مي‌كنم اشتباه كردم» هيچ كجا عبارت «اعتراف» وجود ندارد. يا آنجا كه گفته «به حرف جان كري اعتماد كردم» اصلا در اين متن واژه «اعتماد» نيست و خلاصه سطر سطر اين متن جملات قبلي كريمي قدوسي درباره ظريف را نقض مي‌كند.
نخستين خطا: تحريف عبارات نقل شده از ظريف
كريمي قدوسي گفته بود فايل صوتي سخنان ظريف را با حضور نمايندگان بازبيني مي‌كند و صورتجلسه اين بازبيني را با امضاي نمايندگاني كه فايل را شنيده‌اند در اختيار خبرنگاران قرار مي‌دهد. بعد هم خبر رسيد كه او اين كار را كرده.
باشگاه خبرنگاران به نقل از ابوترابي نماينده اصولگراي نجف‌آباد نوشت كه اين فايل با حضور او و چهر‌هايي همچون حسينعلي حاجي دليگاني، محمدعلي پورمختار، جواد كريمي‌قدوسي، عباس گودرزي، مصطفي كواكبيان و سيدجواد حسيني‌كيا بازبيني شده و اين نمايندگان «گزارش نماينده مشهد درباره اظهارات ظريف مبني بر اعتراف به اشتباهش در مورد برجام را تاييد كردند».
دقايقي بعد هم اين رسانه اصولگرا متني با عنوان «اظهارات و توضيحات وزير محترم امور خارجه در كميسيون امنيت ملي در مورخه 28/9/95در موضوع نقض برجام» را منتشر كرد كه همان متن پياده شده ادعايي كريمي قدوسي از سخنان ظريف بود. پاي اين متن را هم 12 نماينده اصولگرا امضا كرده بودند. كريمي قدوسي متن سخنان ظريف را كه امضاي 12 نماينده همسو با كريمي قدوسي پاي آن بود در ميان خبرنگاران منتشر كرد. او كه گمان مي‌كرد همه‌چيز طبق برنامه‌هاي او پيش خواهد رفت نامه پيروزمندانه‌اي را هم خطاب به ظريف منتشر كرد: «اينكه به اتفاق همكاران نوار موجود را استماع نموديم كه تاييد مسائلي بود كه همكاران بيان مي‌كردند.» بعد هم ظريف را زير سوال برده بود كه چرا مطالب را به صورت محرمانه و گزينش شده به كميسيون امنيت ملي مي‌دهد. بعد هم برداشت‌هاي نصفه‌و‌نيمه خودش از سخنان ظريف را فرض گرفته و از او به خاطر «پذيرش اشتباه» از او تشكر كرده است.
اما اين همه ماجرا نبود. كمال دهقاني فيروزآبادي نايب رييس كميسيون امنيت ملي در گفت‌وگو با« اعتماد» حقايق جالبي درباره اين نمايش تازه كريمي قدوسي بيان كرد: «متن پياده شده آقاي كريمي قدوسي با اظهارات آن روز آقاي ظريف همخواني ندارد. صحبت‌هاي آقاي ظريف مقدمه و موخره‌اي داشت كه ايشان آنها را نياورده و به علاوه تقدم مطالب هم برهم خورده است. ايشان سخنان آقاي ظريف را گزينشي آورده‌اند و به همين دليل كاملا غيرقابل استناد است. اين متن بخشي از صحبت‌هاي آقاي ظريف است. نكته مهم اين است كه آقاي ظريف آن روز به هيچ وجه درباره برجام صحت نمي‌كرد بلكه درباره انتخاب‌هاي مختلفي كه مي‌توانست داشته باشد صحبت كرد. اصلا و ابدا درباره برجام نبود.»
نكته مهم ديگر در سخنان نايب رييس كميسيون امنيت ملي اين بود كه تنها 5 نماينده از ميان 12 نماينده امضا‌كننده متن سخنان ظريف فايل صوتي سخنان او را گوش داده بودند و 7 نفر ديگر تنها به خواست كريمي قدوسي پاي اين متن را امضا كردند بدون آنكه اصل سخنان را شنيده باشند.
خطاي دوم: اصرار كريمي قدوسي مبني بر اينكه سخنان ظريف درباره برجام بوده است
خطاي مهم كريمي قدوسي در انعكاس سخنان ظريف اين است كه اصرار دارد سخنان او درباره برجام بوده است. شاهد اين مدعا هم اظهارات كريمي قدوسي در خبرگزاري‌هاي اصولگرايي همچون فارس يا رجانيوز است. («روايت كريمي قدوسي از سخنان ظريف درباره برجام» كه در فارس منتشر شد يا «ظريف در كميسيون امنيت ملي به اشتباه در برجام اعتراف كرد» كه رجانيوز چهارشنبه گذشته منتشر كرده بود) او در متن ادعايي از سخنان ظريف هم مدعي شد سخنان ظريف درباره نقض برجام بوده است. كريمي قدوسي اما اين شانس را نداشت كه نمايندگان بيشتري او را در اين ادعا همراهي كنند. چه آنكه علاوه بر موضع‌گيري‌هاي روزهاي قبل چهره‌هايي همچون بروجردي، رييس كميسيون امنيت ملي يا نعمتي سخنگوي هيات رييسه مجلس مبني بر اينكه سخنان ظريف درباره برجام نبود، ديروز در صحن مجلس از لاريجاني تا نمايندگان مجلس يك به يك اين ادعاي كريمي قدوسي را رد كردند.
نخستين نفر مصطفي كواكبيان، عضو كميسيون امنيت ملي بود كه در تذكر شفاهي خودش گفت: «آقاي ظريف درباره ايسا گفتند اشتباه كردند كه به قول كري كه گفته بود نمي‌گذارد كنگره تاييد كند، اعتماد كردند اما بيرون طوري جلوه دادند كه گويا وزير گفته‌اند كل برجام را اشتباه كردم. اين واقعا تحريف است.
كواكبيان به اينكه ظريف سه بار در جلسه تاكيد كرده سخنانش منتشر نشود اشاره كرد و گفت كار كريمي قدوسي باعث مي‌شود ديگر هيچ وزيري نيايد با اعضاي كميسيونش موضوعات محرمانه را مطرح كند. من خواهشم اين است كه حداقل پيگيري كنيد چه كسي فايل را به بيرون كشانده است.
با اين تذكر كواكبيان، كريمي قدوسي هم خواست تا طبق ماده 79 به سخنان كواكبيان پاسخ دهد. لاريجاني رييس مجلس هم با وقفه‌اي دو ساعته به كريمي قدوسي اجازه داد حرف‌هايش را بگويد. كريمي قدوسي همان ابتدا گفت كه «ماده 77 آيين‌نامه داخلي مجلس اشاره مي‌كند كه نمايندگان بر اساس اصول 84 و 86 در اظهارنظر درباره همه مسائل كشور مصونيت دارند». بعد ادامه داد: آقاي ظريف در فضاي كميسيون تحليل خود نسبت به نقض برجام از ناحيه امريكا را تحليل و تفسير كردند. متن نوار را بنده پياده كردم و در اختيار رسانه‌ها قرار دادم كه همه مردم ملاحظه كنند كه هيچ مطلب محرمانه‌اي در آن نيست. اصلا دانستن اين مطالب باعث تقويت انسجام ملي ما مي‌شود. باعث عزم و اراده ما براي ايستادگي براي دريافت حقوق ما مي‌شود.
جالب اينجا بود كه كريمي‌قدوسي بخشي از متن پياده شده از سخنان ظريف را خواند و از قضا همان قسمتي كه ظريف گفته بود اين سخنان را براي اعضاي كميسيون مطرح مي‌كند و نه بيرون. كريمي قدوسي اما اينگونه گفت: همكاران آمدند، نوار را گوش كردند و با آنچه پياده شده بود، تطبيق دادند و آن را امضا كردند. آن چيزي كه آقاي ظريف گفتند اين است كه مي‌فرمايند: «بر اساس توافقي كه با آقاي كري كردم، من الان عرض مي‌كنم، بيرون نمي‌گويم اما خدمت شما مي‌گويم. من اشتباه كردم، بر اساس توافقي كه كرديم، ما استراتژي خودم را كنار گذاشتيم و بر مبناي آن توافق آمديم آن را اعلام كرديم كه تبديل شد به موضع جمهوري اسلامي، من اين را مي‌پذيرم. من اشتباه كردم. عرض كنم خدمت‌تان ولي ما اين كار را كرديم.» در جاي ديگري در اين نشست مي‌فرمايند: «اين قضيه ماوقع بحث تمديد تحريم ايسا كه چرا تحريم‌ها تمديد شد. يعني ما با يك صحبتي كه با آقاي كري كرديم و قولي كه آقاي كري داد، ما آمديم يك موضع علني گرفتيم. من اشتباه كردم. رسما ما نبايد بر اساس حرف اين بابا -يعني كري- مي‌كرديم. ما بايد بر اساس همان استراتژي كه تعيين كرده بوديم، كه بايد كنگره را حذف مي‌كرديم، در هشت سال اول بر اساس آن عمل مي‌كرديم. من هيچ اجباري نداشتم.
از ميان همين سخنان كريمي‌قدوسي جو مجلس متشنج شد. نمايندگان فراكسيون اميد از جاي خودشان بلند شدند و فرياد «دو دو» به نشانه مخالفت با او به هوا رفت.
در اين ميان بهروز نعمتي، سخنگوي هيات رييسه از لاريجاني خواست كه ميكروفن او را باز كند. او گفت: بحث‌هاي كه آقاي كريمي‌قدوسي مي‌كنند به حاشيه بردن مجلس است. در جلسه‌اي بنده، آقاي محبي‌نيا و آقاي كريمي‌قدوسي بوديم و خط به خط مطلبي كه در دفتر حضرت‌عالي در مجموعه تالار آيينه بيان شده است را بررسي كرديم. آقاي ظريف درباره يكي از موضوعات گفتند كه ما سه استراتژي داشتيم كه اگر استراتژي شماره يك را انجام مي‌داديم، بهتر بود. من در اين زمينه اشتباه كردم. نه اينكه روي كل موضوع برجام اشتباه كرده باشد. در همان جلسه اعلام مي‌شود كه يك، موضوع خصوصي است، دو، به كرات آقاي ظريف مي‌گويند محرمانه است و سوم مي‌گويند غير قابل انتشار است و ما مي‌خواهيم برادروارانه موضوعي را مطرح كنيم.
نماينده بعدي كه در اين باره سخن گفت حسينعلي حاجي دليگاني بود كه در دفاع از كريمي قدوسي عليه نعمتي موضع گرفت و گفت: پيشنهاد بنده اين است كه نوار صحبت آقاي ظريف در صحن مجلس و در جلسه علني پخش شود تا نمايندگان خودشان اين موضوع را قضاوت كنند.
علي لاريجاني، رييس مجلس هم بالاخره واكنش ملموسي به اين موضوع نشان داد و گفت: صحبت آقاي ظريف به يك موضوع خاص بر مي‌گردد نه كليت برجام.
خطاي سوم: محرمانه بودن را گوينده تعيين مي‌كند و نه شنونده
اما خطاي مهم ديگر كريمي قدوسي در نسبت دادن سخناني به ظريف انتشار محتواي جلسه او با نمايندگان است. كريمي‌قدوسي اصرار دارد كه سخنان ظريف محرمانه نبوده است. آنطور كه از پروتكل‌هاي سخنان طبقه‌بندي شده مقامات بر مي‌آيد هميشه محرمانه بودن محتواي سخنان را گوينده آن مطالب تعيين مي‌كند و نه شنونده آن مطالب. به گفته نمايندگان حاضر در آن جلسه و كساني كه بعدا آن سخنان را شنيدند، ظريف در جلسه سه بار بر محرمانه بودن سخنانش تاكيد كرده بود. بروجردي، رييس كميسيون امنيت ملي هم گفت كه ظريف گفته اگر از قول من اين مطالب عنوان شود به روال جاري كار وزارت خارجه به خصوص در عرصه هسته‌اي لطمه مي‌زند. و با اين عبارت از نمايندگان خواسته بود حرف‌هايش در خارج از كميسيون منتشر نشود.
با اين اوصاف شرايط براي كريمي قدوسي بدتر از هميشه شده است. او خودش در معركه‌اي كه عليه ظريف به راه انداخته بود، گرفتار شده. كميسيون امنيت ملي به گفته نايب‌رييس آن قرار است اين موضوع را بررسي كند و تصميم ويژه‌اي درباره كريمي قدوسي بگيرد. اگر شكايتي از او به هيات نظارت بر رفتار نمايندگان هم برود اين هيات بررسي رفتار او را آغاز خواهد كرد. ظاهرا روزهاي سختي در انتظار مرد دلواپس 50 ساله مشهدي است.
متن پياده شده سخنان ظريف با اظهارات ايشان در نشست هماهنگ است؟
متن پياده شده آقاي كريمي قدوسي با اظهارات آن روز آقاي ظريف همخواني ندارد. صحبت‌هاي آقاي ظريف مقدمه و موخره‌اي داشت كه ايشان آنها را نياورده و به علاوه تقدم مطالب هم برهم خورده است. ايشان سخنان آقاي ظريف را گزينشي آورده‌اند و به همين دليل كاملا غيرقابل استناد است. اين متن بخشي از صحبت‌هاي آقاي ظريف است. نكته مهم اين است كه آقاي ظريف آن روز به هيچ‌وجه درباره برجام صحبت نمي‌كرد بلكه درباره انتخاب‌هاي مختلفي كه مي‌توانست داشته باشد صحبت كرد. اصلا و ابدا درباره برجام نبود. اظهارنظرهاي ايشان درباره انتخاب‌هاي مختلفي بود كه آن موقع مي‌توانست درباره قانون ايسا داشته باشد.
اين متن به امضاي 12 نماينده رسيده است...
مطمئن هستم بيشتر كساني كه متن را امضا كرده‌اند فايل صوتي را گوش نداده‌اند. چند نفر آن را گوش دادند اما در مورد بيشترشان خود آقاي كريمي قدوسي متن را سر ميزشان برده و از آنها امضا گرفته. آنها هم متاسفانه بدون اينكه در جريان اظهارات آقاي ظريف باشند آن را امضا كرده‌اند. كار آقاي كريمي قدوسي اصلا درست نبوده است.
اطلاع داريد كه چند نفر فايل صوتي را شنيده‌اند؟
5 نفر فقط آن را گوش كردند. بقيه نشنيده آن را امضا كرده‌اند. اين رفتار آقاي كريمي قدوسي اصلا درست نيست كه 5 نفر را ببرد تا فايل صوتي را گوش كنند و بعد امضاي 12 نفر را به عنوان كساني كه فايل را گوش داده‌اند، منتشر كند.
قرار نيست در هيات نظارت اين رفتار بررسي شود؟
اگر شكايتي از ايشان به هيات نظارت برود حتما هيات بررسي خواهد كرد.
خود هيات رييسه كميسيون امنيت قرار نيست در اين باره اقدامي انجام دهد؟
حتما در نخستين جلسه‌اي كه بگذاريم اين موضوع بررسي مي‌شود. چون اكثريت مطلق اعضاي كميسيون نظرشان با نظر آقاي كريمي قدوسي در اين باره تفاوت دارد به احتمال زياد كميسيون تصميم خاصي در اين باره خواهد گرفت.