رييس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي:
كشور با درآمد كمتر از 40 ميليارد دلار هم اداره مي‌شود
گروه اقتصادي | در شرايطي كه بازارهاي جهاني نفت همچنان روال كاهشي خود را ادامه مي‌دهند، و حتي خبر فوت پادشاه بزرگ‌ترين كشور توليد‌كننده نفت نيز نتوانسته است يخ بازار نفت را بشكند، مسوولان كشور معتقدند كه مي‌توان كشور را با درآمدهاي كم نفتي هم اداره كرد. نوبخت حالا از درآمد كمتر از 40 ميليارد دلار سخن مي‌گويد اما با اين حال معتقد است كه نبايد نفت را از اقتصاد جدا كرد.
قيمت نفت در حالي دستخوش كاهش شده كه ايران سه سال بسيار سخت را پشت سر گذاشته است. سال‌هايي كه رشد اقتصادي ايران منفي شد و عقب‌ماندگي‌ها از اهداف برنامه‌هاي توسعه‌اي و برنامه چشم‌انداز بسيار بيشتر از قبل.
در اين شرايط كاهش قيمت نفت نيز مي‌تواند به شرايط نامساعد اقتصادي ايران دامن بزند اما نوبخت مي‌گويد با تحقق برنامه اقتصاد مقاومتي ايران مي‌تواند بحران كاهش قيمت نفت را پشت سر بگذارد.
وي با انتقاد از عدم تحقق رشد هشت درصدي اقتصاد كشور گفت: در برنامه ششم و هفتم بايد تا 12 درصد محقق شود. رشد هشت درصدي در برنامه پنجم عملا در حد 5/5 درصد باقي ماند و به همين منظور نگاه‌ها به برنامه ششم است.»
عقب ماندگي در برنامه چهارم
وي همچنين با اشاره به برنامه چهارم توسعه هم تاكيد مي‌كند: «رشد اقتصادي بيش از 5/4 درصد در برنامه چهارم محقق نشد، بهره‌وري مولفه ديگر اين فرآيند بود و با توجه به اينكه رشد سرمايه‌گذاري در حد 5/5 درصد و رشد بهره‌وري منفي باقي ماند، رشد اقتصادي برنامه چهارم تحقق پيدا نكرد. علت عدم تحقق برنامه كه رشد هشت درصدي بود محقق نشد و با اين وضعيت برنامه پنجم محقق شد و علاوه در سال اول برنامه پنجم كه شاهد سه درصدي رشد اقتصادي بوديم، در دو سال ديگر اين برنامه با رشد منفي 8/6 و منفي 9/1 درصدي روبه‌رو بوديم و به همين علت كاستي‌هاي گذشته جبران نشد.»
وي با تاكيد بر اينكه نبايد نفت را از اقتصاد جدا كرد، ادامه داد: لازم است تاثير نفت بر بودجه كم شود نه اينكه نفت را از اقتصاد جدا كرد.
رييس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي رشد 3 تا 4 درصدي را براي سال93 پيش‌بيني كرد و گفت: «اين رشد قطعا نمي‌تواند كاستي‌هاي سال‌هاي قبل و پيش از آن را جبران كند. از اين جهت همه نگاه‌ها به برنامه ششم توسعه معطوف شده و در اين برنامه بايد شرايطي پيش‌بيني شود كه با درآمدهاي 700ميليارد دلاري برنامه چهارم كه به هيچ يك از اهداف رشد درز پيدا نكرد و در برنامه پنجم نيز به تحريم‌ها آراسته شد و در نهايت تنگناي بيشتري قرار گرفت برنامه‌ريزي كنيم.»
سند چشم‌انداز از اولويت خارج شد
نوبخت با اشاره به سند چشم‌انداز و اولويت‌هاي آن ادامه داد: «اين سند از اولويت و اهميت خارج شده، زيرا در حالي اين برنامه تدوين شده كه برنامه چهارم و پنجم نتوانست، ما را به اهداف برساند. اما سياست‌هاي كلي مقام معظم رهبري در يك سال گذشته ابلاغ شد كه در جهت اجراي سند چشم‌انداز تهيه شده است و سياست‌هاي كلي آن به هنگام شده براي رسيدن به اهداف تلقي مي‌شود. اقتصاد مقاومتي يعني اينكه اقتصاد بتواند در مقابل تكانه‌هاي بيرون مقاومت كند. شوك نفتي و قيمت فعلي نفت خام شوكي را به اقتصاد وارد كرده و اگر اقتصاد مقاوم باشد و قيمت نفت به كمتر از قيمت فعلي نيز برسد، مشكلي پيش نخواهد آمد، اما در غير اين صورت موجب ايجاد عدم تحقق اهداف اقتصادي در كشور خواهد شد.»
وي با اشاره به بودجه 94 مي‌افزايد: «در بودجه 94 ردپاي اقتصاد مقاومتي را خواهيد ديد. اما براي سال 93-94 يك برنامه دو ساله و از سال 95 تا 99 يك برنامه پنج ساله تهيه شده تا پيگير سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي باشيم. مطالعات مختلف نشان مي‌دهد نفت در اقتصاد كشور تاثير بسزايي دارد و بايد به گونه‌اي درآمدهاي وارد اقتصاد كشور شود كه در بودجه كمترين تاثير را داشته باشد. كاهش قيمت نفت نشان از اين است كه سرمايه‌گذاري در كشور بسيار محدود است.»
نوبخت با تاكيد بر اينكه منابع سرمايه‌گذاري كه بايد رشد 12 درصدي در برنامه ششم داشته باشد، كه در سند 1404 به اهداف و جايگاه مناسب برسيم با محدوديت منابع روبه‌رو بوده و تحقق آن سخت است مي‌گويد: «با توجه به شوك نفتي اخير وارد شده ما بايد اقتصادي را كه در سال جاري با 60 ميليارد دلار درآمد نفتي اداره مي‌شد با منابع 40 ميليارد دلاري اداره كنيم، بنابراين اگر اقتصاد ما مقاوم باشد حتي مي‌توان با كمتر از اين منابع آن را كنترل و مديريت كرد.»
رييس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي با بيان اينكه برخي عنوان مي‌كنند كه نفت موجب عقب‌افتادگي اقتصاد ايران شده است، اما من در اين مورد نظر دارم، تاكيد مي‌كند: «اين در حالي است كه در قرن اخير نفت نقش مهمي در رشد اقتصادي ايران داشته و چه بسا اگر وجود نداشت وضعيت ما از شرايط پيش‌آمده هم نامساعد‌تر بود، بنابراين نبايد نفت را از اقتصاد ايران كاملا جدا كرد. بلكه بايد تاثير آن در بودجه كمتر شده و از اين منابع در بخش‌هاي ديگر استفاده كرد.»
با 700 ميليارد دلار درآمد نفتي جايگاهمان مناسب نيست
ديگر سخنران اين مراسم معصومه ابتكار، رييس سازمان حفاظت محيط زيست بود. او با تاكيد بر اينكه توسعه بدون محيط زيست امكان پذير نيست، به درآمدهاي فراوان ايران از محل فروش نفت در سال‌هاي گذشته اشاره كرد و گفت: عدم برنامه‌ريزي صحيح سبب شده است ايران حتي در سال‌هايي كه 700 ميليارد دلار درآمد ارزي داشت هم نتواند به جايگاه مناسبي دست يابد.
او به ويژگي‌هاي توسعه اشاره كرد و ادامه داد: رشد اقتصادي، شاخص توسعه انساني و شاخص محيط‌زيست سه مولفه جدايي‌ناپذير از يكديگر هستند كه بايد همزمان رشد كرده و تكميل‌كننده يكديگر باشند در غير اين صورت راه ديگري وجود نداشته و نمي‌توان توسعه را بدون محيط زيست پيش برد.
وي افزود: در كشورما محيط زيست آسيب‌ديده لذا بايد براي برطرف كردن ضربه‌هاي وارده به آن از نقطه‌اي شروع كرد و به توسعه رسيد. رييس سازمان محيط زيست گفت: با بيان اينكه اگر قرار است به رشد اقتصادي 12 درصدي دست پيدا كنيم بايد برنامه‌ريزان در بهره‌وري، توسعه و رشد اقتصادي بدانند كه در كجا قرار گرفته‌اند.
وي گفت: متاسفانه برخي دچار اين تصور غلط هستند كه مي‌توان بخش زيادي از رشد را از طريق برداشت بي‌رويه از منابع تامين كرد، اين درحالي است كه منابع ما از ظرفيت محدودي برخوردارند.
تصويب برنامه جامع در كميسيون اقتصادي دولت
در اين مراسم همچنين رويا طباطبايي، رييس سازمان ملي بهره‌وري با تاكيد بر اينكه كم كاري‌هاي موجود در بخش بهره‌وري را بايد جبران كرد، از تصويب برنامه جامع بهره‌وري در كميته تخصصي كميسيون اقتصادي دولت طي دو هفته گذشته خبر داد و گفت: «به زودي اين برنامه براي تصويب هيات وزيران آماده مي‌شود. اين سازمان محاسبات مربوط به بهره‌وري بنگاه‌ها را در دستور كار قرار داده و كارهاي مقدماتي آن انجام شده است. اگر بخواهيم بهره‌وري بخش‌هايي مانند صنعت را ارتقا دهيم بايد نيروي كار آموزش‌هاي لازم را ببيند چراكه بهره‌وري اين بخش از آموزش ناشي مي‌شود.»
وي البته اظهار اميدواري كرد كه افول بهره‌وري در ايران كنار گذاشته شود و به نقطه اوج آن دست يابيم. وي گفت: بهره‌وري همه گير نيست اما در بلندمدت مي‌تواند همه‌چيز باشد. اگر تلاش كنيم 25درصد از اقدامات نامناسب را در دوره زماني مورد نظر كاهش دهيم و 25 درصد به اقدامات مناسب بيفزايم به اهداف مورد نظر سند چشم‌انداز مي‌رسيم.