قديميترين جايزه ادبي بريتانيا برندگانش را شناخت
جايزه تيت بلك براي نويسنده ايرلندي
بهار سرلك
رماني كه به شرح روابط پيچيده ميان دو بازيگر ميپردازد و زندگينامهاي كه پيچيدگيهاي دنياي هنرهاي زيبا را به تصوير ميكشد، قديميترين جايزه ادبي بريتانيا را براي خالقان خود به ارمغان آوردند. ايمير مكبرايد و لارا كامينگ، نويسندگان اين كتابها جايزه نقدي 10 هزار پوندي جوايز جيمز تيت بلك را كه در جشنواره بينالمللي كتاب ادينبورگ برگزار شد، به دست آوردند.
ايمير مكبرايد كه براي انتشار نخستين رمانش با درهاي بسته ناشران روبهرو ميشد، پس از انتشار اين كتاب جايزه «بيليز» را به خانه برد و حالا دومين كتاب او «Lesser Bohemians » قديميترين جايزه ادبي بريتانيا را براي او به ارمغان آورد. كسب جوايز گلداسميت، دزموند اليوت و نامزدي فوليو و جايزه ادبيات داستاني ايرلند از ديگر افتخارهاي اين نويسنده ايرلندي است.
رمان مكبرايد داستان دختر ۱۸ ساله ايرلندي را روايت ميكند كه براي شروع زندگي جديد به لندن مهاجرت ميكند. اين رمان با پشت سر گذاشتن «يك جاده محلي، يك درخت» نوشته جو بيكر، «چه چيزي به تو تعلق دارد» نوشته گارت گرينول و «ورزش پادشاهان» نوشته سياي مورگان، توانست اين جايزه ۱۰ هزار پوندي را از آن خود كند. او پيش از انتشار نخستين اثر داستانياش يك دهه تمام با دست رد ناشران روبهرو ميشد.
الكس لاوري از دانشگاه ادينبورگ كه يكي از اعضاي هيات داوران اين جايزه است، اين كتاب مكبرايد را دومين اثر داستاني خارقالعاده يك نويسنده ناميد و آن را سرشار از «نبوغ، انرژي و شهامت» دانست.
اين جايزه پيش از اين بهاي.ام فورستر براي كتاب «گذري به هند» (1924)، دي. اچ لارنس براي «دختر گمشده» (1920)، دوريس لسينگ براي «زيرپوستم» (1994) اهدا شده است و قدمت آن به سال 1919 بازميگردد. اين جايزه كه به تقدير از ادبيات داستاني و زندگينامه اختصاص دارد، به همراه جايزه هاثورندن از قديميترين جوايز ادبي بريتانيا به شمار ميروند. بيش از 400 عنوان كتاب براي شركت در اين جايزه ارسال شد كه پژوهشگران دانشگاه ادينبورگ و دانشجويان فارغالتحصيل، فهرست نهايي نامزدها را معرفي كردند.
جايزه بخش زندگينامه نيز نصيب لارا كامينگ، منتقد هنري نشريه آبزرور و نويسنده كتاب زندگينامهاي «مردي رو به نابودي» شد. كامينگ در اين كتاب به شرح داستان كتابفروش دوره ويكتورياي انگلستان، جان اسنر ميپردازد. اسنر مدعي بود تابلويي گمشده از ديهگو ولاسكس، نقاش اسپانيايي كشف كرده است. رقباي او الكساندر مستر، نويسنده «زندگي دورانداختني» نگاهي به زندگي مردي كه 148 دفتر خاطرات روزانه داشت، داگلاس اسميت نويسنده «راسپوتين» و جو موشنكا نويسنده «لكهاي در خون» شرح زندگي سر كنلم ديگبي، ديپلمات انگليسي قرن هفدهم بودند.
از برگزيدگان پيشين اين جايزه ميتوان به ليتون استريچي، جان باكن و آنتونيا فريزر اشاره كرد.
جاناتان وايلد، عضو هيات داوران بخش زندگينامه اين جايزه درباره كتاب «مردي رو به نابودي» ميگويد: «اين كتاب الماسي حقيقي است كه شايسته اين جايگاه در ميان برندگان پيشين اين جايزه است.»
جوايز «تيت بلك» سال ۱۹۱۹ توسط ژانت كوتس، همسر جيمز تيت بلك و يكي از شركاي انتشارت A&C Black راهاندازي شد تا ياد همسر درگذشتهاش را گرامي بدارد. هرساله بيش از ۴۰۰ كتاب و نمايشنامه توسط دانشجويان فارغالتحصيل دانشگاه ادينبورگ مورد بررسي قرار ميگيرند تا برندگان بخشهاي مختلف مشخص شوند.