گروه دپيلماسي| شب گذشته «وانگ يي» وزير امور خارجه چين به تهران سفر كرد و امروز با رييس‌جمهور، رييس مجلس شوراي اسلامي و وزير امور خارجه كشورمان ديدار و گفت‌وگو مي‌كند. در اين سفر علاوه بر ملاقات با مقامات ارشد جمهوري اسلامي ايران، در ديدار وزراي خارجه دو كشور آخرين تحولات جهاني و منطقه‌اي و همكاري‌هاي دو جانبه مورد بررسي و تبادل نظر قرار خواهد گرفت. اين اولين سفر وزير امور خارجه چين به ايران در دولت تدبير و اميد محسوب مي‌شود. روابط تجاري دو كشور در طول سال‌هاي اخير حدود 52 ميليارد دلار در سال تخمين زده شده است. در خصوص روابط جمهوري اسلامي ايران و چين در طول سال‌هاي اخير، رويكرد چين به عنوان يكي از اعضاي 1+5 در مذاكرات هسته‌اي و آثار و دستاوردهاي اين سفر گفت‌وگويي با سيدجلال ساداتيان، ديپلمات سابق كشورمان و كارشناس مسائل سياست خارجي داشتيم كه در ادامه مي‌آيد.
روابط ايران و چين در طول سال‌هاي گذشته چگونه بوده است؟
روابط ايران و چين پيش از انقلاب برقرار بود اما روابط اين دو كشور پس از پيروزي انقلاب اسلامي به اين سو گسترش بيشتري نسبت به سال‌هاي پيش از آن داشته است. اگر ما به گذشته بازگرديم مشاهده خواهيم كرد كه چين تا اوايل دهه 70 ميلادي روابط گسترده‌اي با كشورهاي دنيا نداشت اما پس از برقراري رابطه با امريكا در اوايل دهه 70 ميلادي و در پيش گرفتن سياست درهاي باز، روابط بين‌المللي‌اش را با كشورهاي مختلف دنيا بهبود بخشيد و هم‌اينك مي‌توان ادعا كرد اين كشور يكي از كشورهاي پيشرفته صنعتي است. با توجه به اين مساله، ايران نيز يكي از همين كشورها بود كه به بهبود رابطه با اين كشور پرداخت اما با پيروزي انقلاب و ايجاد محدوديت ايران با غرب، روابط‌مان با اين كشور بيش از پيش گسترش يافت.
به نظر مي‌رسد در طول 10 سال اخير، روابط ايران و چين بيش از گذشته توسعه يافته است. دليل اين امر چه بود؟
چين در طول سال‌هاي گذشته، از يك كشور دهقاني و كشاورزي به يك كشور توسعه يافته صنعتي نسبتا قوي تبديل شده است. در طول يك دهه اخير هم شاهد هستيم كه روابط ما با غرب دچار مشكلاتي شد و از سويي، غرب كشور ما را مورد تحريم قرار داد. با روي دادن اين مساله، نگاه به شرق يعني توجه بيش از پيش به روسيه و چين در دستگاه ديپلماسي مورد توجه قرار گرفت و از سوي ديگر ، اين دو كشور هم تا حدودي خود را حامي سياست‌هاي ايران نشان مي‌دادند...
اما مشاهده كرديم كه اين دو كشور به قطعنامه‌هاي سازمان ملل عليه كشورمان راي مثبت دادند.
بله. هر كشوري رفتارهايش را در عرصه ديپلمايتك، مبتني بر منافعش تنظيم مي‌كند و چين و روسيه نيز همين‌گونه عمل مي‌كنند. با اين حال، كشورمان پس از تحريم‌هاي غرب و سازمان ملل كوشيد كه نيازهايش را از طريق چين منتفع سازد چراكه چين به نوعي و تا حدودي واسط صنايع ايران و غرب بود. در مقاطعي هم اعلام كرديم كه روابط ايران و چين، روابط استراتژيك است اما چيني‌ها همواره براي توصيف روابط‌شان با ايران، مي‌گفتند كه روابط ما با ايران رو به جلو و با پيشرفت است و از بيان استراتژيك خودداري مي‌كردند. در مجموع، با اعمال تحريم‌ها بازارهاي ايران به محل مناسبي براي جولان كالاهاي چيني تبديل شد و حتي ديديم كه آنها پول نفت و فرآورده‌هاي نفتي‌مان را پس نداده‌اند و مقدار هنگفتي از آن پول‌ها در بانك‌هاي چيني باقي مانده است و به ما بيان كردند حداكثر مابه‌ازاي آن پول‌ها را مي‌توانيد جنس خريداري كنيد. البته بايد بگويم كه چين در مقاطعي نيز از ايران حمايت كرده كه احتمالا در راستاي منافع ملي‌اش است.
رويكرد چين در مذاكرات هسته‌اي ايران و 1+5 چگونه است؟
چين يكي از اعضاي 1+5 است. نكته‌اي كه بايد مورد توجه قرار داد اين است كه اگر رابطه ما با غرب خوب شود، چين و روسيه ضرر مي‌كنند زيرا ما در آن صورت، ديگر صنايع و نيازهاي درجه يك‌مان را از غرب تهيه خواهيم كرد و سطح مبادلات ما نيز با چين و روسيه كاهش خواهد يافت ولي نوع روابط ما با اين دو كشور به شكلي است كه نمي‌توانند مخالفت جدي در عرصه مذاكرات داشته باشند و براي همين در مذاكرات حالت بي‌طرفانه‌اي در پيش گرفته‌اند.
به نظر شما فعال‌تر شدن چين در عرصه مذاكرات چقدر مي‌تواند رسيدن به توافق را تسهيل ببخشد؟
فكر نمي‌كنم كه كشوري مانند چين تحركش را بيش از پيش كند. چين در منطقه ما پايگاهي ندارد اما امريكا و اروپا منافع بسياري در منطقه دارا هستند. آنها منافع بلندمدتي در خاورميانه دارند و براي همين از رسيدن به توافق با ايران استقبال مي‌كنند چراكه با رسيدن به توافق شايد بتوانند مشكلات ديگرشان مانند مشكلات منطقه‌اي كه امروز در خاورميانه دارا هستند را حل كنند و براي همين است كه غرب تحرك بيشتري نسبت به چين و روسيه دارد.
نتايج سفر وزير امور خارجه به تهران در اين مقطع چه دستاوردها و آثاري مي‌تواند داشته باشد؟
همان‌طور كه گفتم ايران و روسيه از روابط دوجانبه تجاري مناسبي برخوردار هستند. به نظرم ايران روابط بازرگاني‌اي كه با چين دارد را در مساله هسته‌اي مدنظر دارد و براي همين با توجه به اين روابط تجاري، انتظار همكاري بيشتري از سوي چين در مذاكرات دارد. در كلان كار به نظر مي‌رسد با توجه به اينكه مذاكرات هسته‌اي به نقاط حساس پاياني رسيده است و طرفين در حال برداشتن گام‌هاي آخر هستند، بعيد نيست كه سفر وزير امور خارجه چين در اين روزها به اين دليل است كه بخواهد بهره‌برداري‌هاي خود را بكند و اين موفقيت را به نوعي به ايران بفروشد.