داعش به انتخاب واشنگتن
شهاب شهسواري
رسانه‌ها ابعاد تازه‌اي از حمايت‌هاي ارتش امريكا در خاك سوريه از نيروهاي داعش ارايه داده‌اند. چند روز پيش خبرگزاري سانا، خبرگزاري رسمي سوريه در گزارشي به نقل از شاهدان عيني از انتقال تعدادي از تروريست‌هاي داعشي از ديرالزور به يك پايگاه نظامي امريكايي در شهر حسكه منتقل شدند. حال سانا خبر مي‌دهد كه اين تروريست‌ها توسط بالگردهاي امريكايي از پايگاه نظامي «سد» در شهر حسكه به مقصد نامعلومي در خارج از سوريه خارج شده‌اند. مشخص نيست نيروهاي امريكا قصد دارند اين تروريست‌ها را به كجا ببرند يا از آنها چه استفاده‌اي بكنند، اما اين اولين‌بار نيست كه امريكا به حمايت مستقيم از نيروهاي داعش در خاك سوريه متهم مي‌شود. يك ماه بعد از تصرف رقه توسط نيروهاي دموكراتيك سوريه (ائتلاف نظامي كردها) با پشتيباني نيروهاي امريكايي، شبكه خبري بي‌بي‌سي پرونده‌اي با عنوان «راز كثيف رقه» منتشر كرد. در اين گزارش با اشاره به اسناد و مداركي كه خبرنگاران بي‌بي‌سي بررسي كرده‌اند، نتيجه‌گيري كرده بود كه تعداد زيادي از تروريست‌ها و فرماندهان بدنام داعش تحت حمايت ائتلاف امريكا از اين شهر خارج شده‌اند و به «محل‌هاي امن» انتقال يافتند. مقامات روسي به صورت مستمر گزارش‌هايي مبني بر آموزش نيروهاي تروريستي داعش در پايگاه‌هاي امريكايي منتشر مي‌كنند، اما پنتاگون اين گزارش‌ها را تكذيب كرده است. اما بعد از گزارش مستند «راز كثيف رقه» و گزارش‌هاي اخير سانا به نقل از شاهدان عيني در مورد جابه‌جايي نيروهاي داعش توسط ارتش امريكا، كفه ترازو به سمت ادعاي روسيه در مورد كمك امريكا به داعش سنگين‌تر شده است. روز شنبه خبرگزاري سانا نوشت: «به گزارش شاهدان عيني، بالگردهاي امريكايي تعدادي از تروريست‌هاي داعش را از پايگاه سد در جنوب شهر حسكه به سمت مقصد نامعلومي جابه‌جا كردند.» شهر حسكه در گوشه شمال شرقي سوريه واقع شده است و در منطقه شرق فرات قرار دارد كه بر اساس توافق ميان امريكا و روسيه، در حوزه تحت‌الحمايه نيروهاي زيرنظر امريكا واقع مي‌شود. به نوشته خبرگزاري سانا، گروهي از تروريست‌هايي كه توسط امريكا جابه‌جا شده‌اند، همان افرادي هستند كه چهارشنبه هفته پيش از شرق ديرالزور به خصوص از روستاي شعيتات به اين محل منتقل شده بودند. پيش از اين نيز دولت سوريه امريكا را متهم كرده بود كه برخي از مجروحان گروه داعش را از مناطق درگيري خارج مي‌كند تا آنها را براي درمان نزد پزشكان بدون مرز ببرند. تصاوير ماهواره‌اي منتشرشده از سوي وزارت دفاع روسيه نشان از استفاده تروريست‌هاي داعش از خودروهاي زرهي ساخت امريكا دارد و شواهدي مبني بر استفاده داعشي‌ها از موشك‌هاي هدايت‌شونده ضدتانك تاو ساخت امريكا منتشر شده است. استيون لندمن، تحليل‌گر موسسه گلوبال ريسرچ مي‌نويسد: «تانك‌ها، توپخانه، خمپاره‌اندازها و ديگر سلاح‌هاي سنگين داعش از كشورهاي خارجي، به ويژه امريكا، ديگر كشورهاي ناتو و اسراييل تامين شده‌اند. بدون اين پشتيباني تجهيزاتي، داعش و گروه‌هاي ديگر تروريستي هرگز وجود نداشتند.»
امريكا داعش را تعقيب نمي‌كند
جيمز متيس، وزير دفاع امريكا در نشست خبري غيررسمي خود با خبرنگاران، روز جمعه توضيح داده بود كه ارتش امريكا و نيروهاي تحت حمايت آن، قرار نيست تروريست‌هايي را كه از مناطق تحت كنترل ائتلاف امريكايي به سمت مناطق تحت كنترل ارتش سوريه فرار مي‌كنند، تعقيب كند. در متني كه پنتاگون از اين نشست منتشر كرده است به گفته متيس ايالات متحده امريكا تعهدش به روسيه و دولت سوريه براي نگه داشتن نيروها و جنگنده‌ها در منطقه شرق فرات حفظ مي‌كند و معتقد است كه حتي تروريست‌ها اگر از مناطق شرق فرات به غرب هم فرار كنند، روسيه و ارتش سوريه آنها را تعقيب خواهند كرد. ارتش امريكا برآورد مي‌كند كه تعداد تروريست‌هاي داعش در سوريه و عراق از رقم 40 هزار نيرو، به كمتر از 1000 نيرو كاهش پيدا كرده است. در حال حاضر امريكا 2000 نيروي مستقر در خاك سوريه دارد. به گفته متيس سال 2018 مسووليت اين نيروها طي ماه‌هاي پيش رو از عمليات هجومي، آموزش و مشاوره به كردها به عمليات تثبيت و پاكسازي عوض خواهد شد.
اما گزارش‌هاي متعددي از انتقال نيروهاي داعش از سوريه و عراق به كشورهاي ديگر به صورت مستمر منتشر مي‌شود. هفته گذشته راشاتودي به نقل از يك مقام ارشد وزارت خارجه اين كشور تعداد نيروهاي داعش در افغانستان را بيش از 10 هزار نفر برآورد كرده بود و گروه بين‌المللي بحران در تحليلي نوشته بود كه با وجود مبارزه مستمر با داعش در ولايت ننگرهار، اكنون شاخه موسوم به «استان خراسان دولت اسلامي» از تروريست‌هاي داعش به صورت روزافزوني در حال گسترش در پايتخت افغانستان هستند. بسياري از تحليلگران معتقدند كه با از دست رفتن سرزمين‌هاي داعش در سوريه و عراق نيروهاي اين گروه كاملا از بين نرفته‌اند و در حال مهاجرت به كشورهاي ديگر از جمله افغانستان، يمن، ليبي و برخي كشورهاي جنوب شرقي آسيا هستند. سوال اينجاست كه آيا ارتش امريكا در اين جابه‌جايي كمكي به نيروهاي داعش كرده است؟ با وجود ادعاي امريكا بر مبارزه با داعش در سوريه، مقام‌هاي روسيه و دولت بشار اسد نسبت به اين ادعاها اظهار ترديد مي‌كنند.
روسيه به امريكا مشكوك است
مقام‌هاي ارشد روس چه در وزارت خارجه و چه در وزارت دفاع طي هفته‌هاي گذشته به صورت مستمر از سياست‌هاي ارتش امريكا در برابر تروريست‌ها در سوريه انتقاد كرده‌اند. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه مدتي پيش تاكيد كرده‌بود كه عدم تمايل امريكايي‌ها به نبرد با گروه تروريستي جبهه‌النصره (هيات تحرير شام، وابسته به القاعده) «كاملا غيرقابل قبول» است. ژنرال والري گراسيمف، فرمانده ستاد مشترك ارتش روسيه هفته گذشته در مصاحبه با روزنامه كمسومولسكايا پراوادا تاكيد كرد كه ارتش امريكا نيروهاي داعش را در خاك سوريه آموزش نظامي مي‌دهد. به گفته اين ژنرال روسي امريكايي‌ها تلاش مي‌كنند تا بازماندگان گروه تروريستي داعش را تقويب كنند و آنها را براي كنترل مناطق شرق رودخانه فرات كه در اختيار دولت سوريه قرار ندارد، آماده كنند. وزارت خارجه امريكا و پنتاگون اين ادعاي روسيه را كاملا تكذيب كرده‌اند. ژنرال گراسيمف، رييس ستاد مشترك ارتش روسيه مي‌گويد كه ارتش امريكا پايگاه خود در شهر تنف در جنوب شرقي سوريه را عملا به يك ستاد آموزش نيروهاي تروريستي تبديل كرده است. به گزارش راشاتودي، گراسيمف تاكيد كرده است: «بر اساس تصاوير ماهواره‌اي و ديگر داده‌هاي اطلاعاتي، تعدادي از گروه‌هاي تروريستي در تنف مستقر شده‌اند و به صورت موثر آموزش مي‌بينند.»
گراسيمف در عين حال نقاط ديگري را نيز كه توسط امريكايي‌ها براي آموزش گروه‌هاي تروريستي مورد استفاده قرار مي‌گيرند بر ملا مي‌كند. به گفته اين نظامي ارشد روسيه، ارتش امريكا از يك اردوگاه آوارگان در شمال شرقي سوريه براي آموزش تروريست‌ها استفاده مي‌كند. بر اين اساس اردوگاهي در نزديكي شهر شداده در استان حسكه به عنوان پايگاه آموزشي بازماندگان گروه تروريستي داعش و ديگر گروه‌هاي شبه‌نظامي مورد استفاده امريكايي‌ها قرار مي‌گيرد. گراسيمف معتقد است كه امريكايي‌ها تلاش مي‌كنند تا داعش را با نام و نشان تازه‌اي مجددا وارد نبرد سوريه كنند. اين ژنرال روسي مي‌گويد: «ممكن است رنگ آنها عوض شود يا اسم‌هاي جديدي روي آنها گذاشته شود، مثلا گروه موسوم به ارتش جديد سوريه يا ديگر اسامي، اما در واقع همان داعش هستند. ماموريت اصلي آنها اين است كه سوريه را بي‌ثبات كنند.» گراسيمف ادعا مي‌كند كه اكنون 750 شبه‌نظامي تروريست تحت حمايت امريكا در اردوگاه شداده هستند و 350 نفر ديگر هم در تنف آموزش مي‌بينند.