2017، سال دشوار پناهجويان

سال 2017 ميلادي يكي از دشوارترين سال‌هاي پناهجويان در سراسر جهان از جمله اروپا بود. آوارگان كشورهاي مختلف جهان خود را از طريق مسير درياي مديترانه، به ايتاليا، يونان و اسپانيا مي‌رسانند. بيشترين تعداد آوارگاني كه وارد كشورهاي اروپايي مي‌شوند، داراي تابعيت كشورهايي مانند نيجريه با 3/11 درصد، سوريه با 7/10 و گينه با 9/7 درصد بوده است. بر اساس آمارهاي منتشرشده سازمان ملل متحد، امروزه تعداد مهاجران و آوارگان در جهان به 244 ميليون نفر مي‌رسد. اين تعداد شامل افرادي است كه از جنگ‌هاي داخلي كشورهاي خود فرار كرده‌اند يا در جست‌وجوي يافتن فرصت‌هاي بهتر، قصد جابه‌جايي از يك كشور به كشوري ديگر را دارند. آمار ديگري از سازمان ملل متحد حاكي از آن است، از هر 10 نفر از اين آوارگان، يك نفر كمتر از 15 سال سن دارد. اين افراد، در برگيرنده كودكاني هستند كه بايد عواقب آينده زندگي آنها، از جمله موضوع تربيت يا رشد شخصيتي آنها را در نظر گرفت.  دو سال از زماني كه اروپا با موج عظيمي از پناهجويان و مهاجران روبه‌رو شد، گذشته است و كشورهاي عضو اتحاديه اروپا تاكنون بر سر قواعدي كه پناهجويان و مهاجران در آينده بر طبق آن در اروپا تقسيم شوند، به توافقي نرسيده‌اند. كنفرانس سران اتحاديه اروپا نيز مانع از هرگونه مصالحه‌اي در اين زمينه شد و نشان داد كه كشورهاي عضو اتحاديه اروپا تا چه ميزان در مورد سياست پذيرش پناهجويان اختلاف نظر جدي دارند. اعضاي اتحاديه به دنبال راهي هستند كه بتوانند با هجوم مكرر آوارگان به كشورهاي‌شان مقابله كنند. در ميان اين كشور، اختلاف نظرات اساسي وجود دارد و عملا اعضاي آن به دو بلوك متضاد تقسيم شده‌اند.
لهستان، مجارستان و جمهوري چك كه به دليل عدم پذيرش درخواست پناهجويان براي پناهندگي با انتقادهاتي از سوي كميسيون اروپا متهم هستند همچنان از اجراي تصميمات اروپا خودداري مي‌كنند. اين سه كشور مدعي‌اند كشورهاي آنها با اكثريت مسيحي جايي براي پناهندگان مسلمان ندارند. مجارستان از سال 2015 مرزهاي خود را ابتدا با صربستان و سپس با كرواسي با سيم خاردار حصاركشي كرده و با سياست اتحاديه اروپا در خصوص سهميه‌بندي بين كشورهاي عضو اين اتحاديه به‌شدت مخالفت كرد.

اين كشور تاكيد دارد كشورها خواهان حفظ مرزهاي خود هستند و در اين راستا، تمامي اروپا بايد به بهترين طريق ائتلاف كشورهاي منطقه بالكان غربي را سرعت بخشد. مجارستان در اكتبر سال 2016 همه‌پرسي به منظور جلب حمايت سياسي در مخالفت با تلاش‌هاي اتحاديه اروپا براي اسكان مهاجران در كشورهاي عضو اين اتحاديه برگزار كرد. اگرچه نتيجه همه‌پرسي به دليل شركت نكردن 50 درصد شهروندان واجد شرايط منفي بود اما دولت مجارستان مي‌تواند به خاطر مخالفت بيش از 98 درصد راي‌دهندگان در همه‌پرسي با سهميه‌بندي مهاجران از موضع خود در اين خصوص قاطعانه حمايت كند.
اتحاديه اروپا مايل است تا ژوئن 2018 بحران پناهجويان را حل كند. تا آن موقع بايد روساي دولت‌ها تصميم گرفته باشند تا اختلافاتي كه اتحاديه اروپا در رابطه با پناهجويان را به دو ديدگاه متضاد تقسيم كرده، خاتمه دهند. بسياري از اين كشورها يا اصلا پناهجوياني را كه به نزدشان فرستاده شده نمي‌پذيرند يا فقط تعداد كمي از آنها را قبول مي‌كنند.
استوني، رييس كنوني شوراي اروپا همراه با كميسيون اروپا پيشنهادي را براي رايزني با 28 سفير اتحاديه اروپا در ميان گذاشته كه دربرگيرنده نوعي «مدل مرحله‌اي» است و تركيبي از پذيرش داوطلبانه پناهجويان و تعهد براي كمك مالي است.
اتحاديه اروپا بايد بنا بر قدرت اقتصادي و جمعيت هر كشور عضو تعيين كند كه چه تعداد پناهجو و مهاجر بايد سالانه پذيرفته شوند. بدين‌ترتيب براي هر كشوري يك «سقف» براي پذيرش پناهجويان مشخص شده است.
در رايزني‌هاي كشورهاي عضو اتحاديه، دو مرحله در موارد بحراني مورد توجه بوده است. در مرحله اول اگر يك كشور عضو اتحاديه اروپا به 90 درصد ظرفيت پذيرش خود رسيده باشد، كميسيون اروپا بايد در آينده در عرض مدت 14 روز از باقي كشورها بخواهد كه پرسنل، مواد كمكي و پول به آن كشور بفرستند. يونان چنين كمكي را در سال‌هاي 2015 و 2016 دريافت كرد. در اين مرحله احتمالا كميسيون اروپا از كشورهاي عضو اتحاديه بخواهد كه در ساختن اردوگاه يا در اختيار گذاشتن وسايل حمل و نقل كمك كنند. در مرحله دوم اگر يك كشور عضو اتحاديه اروپا به 150 درصد ظرفيت پذيرش خود رسيده باشد، بايد باقي كشورها را به كمك‌رساني بيشتر و تقسيم پناهجويان ترغيب كرد. در سال گذشته همچنين بارها موضوع موافتنامه دوبلين مورد توجه اروپا قرار گرفت. طبق قانون دوبلين، نخستين كشوري كه يك پناهجو به آن وارد شده، بايد به درخواست پناهندگي آن پناهجو رسيدگي كند. يونان و ايتاليا كه با ورود شمار زيادي از پناهجويان به خاك خود مواجه هستند، مايلند اين قانون بازنگري و تغيير كند. در سال 2017 كشورهاي مختلفي جهان درگير بحران پناهجويان بوده‌اند. يكي از كشورهايي كه در سال گذشته به‌شدت درگير بحران ورود پناهجويان بود و اين امر حتي در امور داخلي اين كشور نيز تاثيرگذار بود، آلمان است. آمارها نشان مي‌دهد تا پايان سال 2016 ميلادي 6/1 ميليون پناهجو در جمهوري فدرال آلمان زندگي مي‌كرده‌اند كه 113 درصد بيشتر از دو سال قبل از آن است. 30 هزار متقاضي پناهندگي كه تقاضاي آنها رد شده، ناپديد شده‌اند، بدون آنكه مراجع رسمي از محل اقامت آنها اطلاع داشته باشند. تقريبا نيمي از پناهجويان اهل سه كشور سوريه، افغانستان و عراق هستند. اكثر كساني كه با تقاضاي پناهندگي آنها مخالفت مي‌شود، اهل صربستان و آلباني هستند. تقريبا دوسوم اين 6/1 ميليون نفر، مرد هستند.
كارشناس مسائل بين‌الملل