اتاق ايران و آلمان، بهانه‌اي براي تكرار خواسته‌ها
اينستكس هنوز نفس مي‌كشد؟
گروه اقتصادي|ايران معتقد است اروپا با وجود تمام شعارها و وعده‌هايي كه داد، نتوانست از پس فشارهاي امريكا بر‌آيد و آلمان مي‌گويد كه تمام توان خود را براي حفظ برجام به كار گرفته و براي راه‌اندازي اينستكس نياز به زمان بيشتري دارد. اين اصلي‌ترين صحبت‌هايي است كه روز گذشته و در جريان جلسه اتاق مشترك ايران و آلمان مطرح شد. مسعود خوانساري، رييس اتاق بازرگاني تهران، به عنوان يكي از سخنرانان اين برنامه، محور صحبت‌هاي خود را به دو بخش متفاوت تقسيم كرد.
او ابتدا از اين گفت كه ايران در سال 97 با توجه به از سر‌گيري تحريم‌هاي امريكا، با فشار جدي اقتصادي مواجه شده و در بسياري از حوزه‌ها مانند تجارت، مبادلات بانكي، نرخ ارز و بازگشت درآمدهايش، دشواري‌هاي گسترده تجربه كرده است. خوانساري پس از تشريح شرايط فعلي اقتصاد ايران به گلايه از اروپايي‌ها پرداخت.
اتحاديه اروپا كه از زمان اعلام تصميم ترامپ در خروج از برجام، تاكيد كرده بود با اين تصميم مخالف است و تلاش خود براي حفظ توافق هسته‌اي را ادامه خواهد داد، در عمل هيچ تغيير عمده‌اي به وجود نياورده و به اعتقاد خوانساري اين موضوع براي ايران غيرقابل قبول است.
او گفت: اروپا به وعده‌هاي خود در برجام عمل نكرد. اينستكس در طول ماه‌هاي گذشته سه مديرعامل عوض كرده و هيچ اقدام عملي نداشته است. اين را بايد در نظر گرفت كه اگر اروپا از ايران نفت نخرد، عملا اينستكس فايده‌اي نخواهد داشت. اروپا نمي‌تواند انتظار داشته باشد كه ايران از آنها كالا بخرد اما آنها در مقابل هيچ وارداتي از ما نداشته باشد، از اين‌رو ما مجبوريم كه انتخاب‌هاي خود از غرب را محدود كنيم. ما در مقابل فشارهاي امريكا ايستاديم و وقتي اروپا نتوانست با ما همراهي كند، قطعا نگاه ما به كشورهاي شرقي و همچنين توان داخلي خواهد بود. صحبت‌هاي خوانساري نشان مي‌دهد كه بسياري از فعالان اقتصادي ايران در ماه‌هاي گذشته عملا از اروپا قطع اميد كرده‌اند و در اين ماه‌ها يا تلاش‌شان بر توليد كالاهاي داخلي بوده يا نيازهاي‌شان را از ديگر گزينه‌ها مانند چين تامين كرده‌اند. آمارهاي منتشر شده از تجارت ايران با اروپا در ماه‌هاي گذشته نيز صحت اين موضوع را نشان مي‌دهد. در شش‌ماهه ابتدايي سال جاري ميلادي، صادرات ايران به آلمان به عنوان اصلي‌ترين شريك اروپايي ايران، بيش از 50درصد و واردات ايران از اين كشور بيش از 40 درصد كاهش يافته است و در صورت تغيير نكردن شرايط فعلي، احتمال كاهش بيشتر در اين آمارها نيز وجود دارد.
به اروپا زمان بدهيد
اليور اشتاين برگ، معاون سفير آلمان در ايران نيز ديگر سخنران اين نشست بود. اگر صحبت‌هاي خوانساري به گلايه از عملكرد اروپايي‌ها، پس از خروج ترامپ از برجام گذشت، اين مقام آلماني تلاش كرد، در ابتدا به تشريح شرايط فعلي بپردازد و سپس براي به نتيجه رسيدن اقدامات اروپا از ايران زمان بيشتري بخواهد. او ابتدا به تشريح وضعيت حضور شركت‌هاي آلماني در امريكا پرداخت و گفت: براي شركت‌ها و بنگاه‌هاي بزرگ اقتصادي آلمان بازار امريكا اهميت زيادي دارد و با توجه به تهديد تحريم از سوي امريكا بسياري از اين شركت‌ها ريسك ورود به ايران را انجام نمي‌دهند كه اين قطعا براي ما خرسندكننده نيست ولي با وجود حمايت‌هاي دولت، ما نمي‌توانيم اين شركت‌ها را از تهديدهاي امريكا حفاظت كنيم و همين مساله باعث كاهش تجارت مشترك شده است. آمارها نشان مي‌دهد كه پس از چين و هلند، امريكا سومين شريك تجاري آلمان به شمار مي‌رود و احتمالا وضعيت ديگر كشورهاي اروپايي نيز تفاوت چنداني با آلمان ندارد. در ماه‌هاي گذشته آلمان‌ها به امريكا بيش از 50 ميليارد دلار صادرات داشته‌اند و اين در حالي است كه كل واردات ايران در ماه‌هاي گذشته از مرز 21 ميليارد دلار عبور نمي‌كند و در نتيجه بسياري از شركت‌هاي اروپايي همچنان ريسك تحريم شدن از سوي امريكا براي ورود به بازار ايران را نمي‌پذيرند. با اين وجود، معاون سفير آلمان در ايران از تلاش كشورش براي حفظ برجام و حمايت از اين توافق صحبت مي‌كند و درباره اينستكس مي‌گويد: اينستكس مهم‌ترين تلاش ما براي حفظ برجام است كه آلمان و هشت عضو اتحاديه اروپا و همچنين نروژ علاقه خود را براي حضور در آن اعلام كردند اما بايد توجه داشت كه اينستكس براي حفاظت از تحريم‌هاي امريكا به ساختار پيچيده‌اي نياز دارد و همين مساله فرآيند آغاز كار را طولاني كرده است. امريكا در اقتصاد جهان قدرت نفوذ بالايي دارد و از اين رو بايد اينستكس طوري طراحي شود كه بتواند در مقابل تحريم‌هاي امريكا كارآيي داشته باشد و قابل تهاجم نباشد. از اين‌رو انتقادهايي كه از كند پيش‌رفتن اينستكس مطرح مي‌شود چندان به‌جا نيست و ما تاكيد مي‌كنيم كه تمام تلاش خود را براي حفظ برجام و آغاز به كار اينستكس خواهيم داشت. اروپا از ايران مي‌خواهد به برجام پايبند باشد و همچنان به نتيجه بخش شدن اقدامات اروپا براي كمك به اقتصاد ايران اميدوار باقي بماند اما ايران مي‌گويد وقتي در طول بيش از يك سال گذشته، هيچ اقدام موثري نديده، دليلي بر عمل يك طرفه به برجام نمي‌بيند، اين بحث‌ها كه تاكنون بيشتر به مذاكرات سياسي و ديپلماتيك اختصاص داشت، اين‌بار وارد فضاي اقتصادي نيز شده و مشخص نيست در چنين فضايي، سرنوشت همكاري‌هاي اقتصادي ايران و اروپا چه خواهد شد.