بودجه 1401، رييسي 1404
محمد مهاجري
حال بودجه پيشنهادي 1401 خوش نيست و دخالت‌هاي نمايندگان و بخشي‌نگري آنها و اصرار به تخصيص بودجه براي پروژه‌هاي حوزه انتخابيه آنان نيز، حال بودجه را ناخوش‌تر مي‌كند. دولتي‌ها و رسانه‌هاي حامي‌شان از هم‌اكنون از ادامه تنگناهاي معيشتي مي‌گويند و سيماي اميدواركننده‌اي از اقتصاد ترسيم نمي‌كنند. هرچند كه تلاش دارند از مواردي جزيي مانند حذف ارز 4200 توماني (كه عمده آن توسط دولت قبل و در بودجه سال جاري صورت گرفته) به عنوان يك نقطه قوت ياد كنند، اما شاكله بودجه نشان مي‌دهد كه با وجود شعارهاي پرطمطراق، نه ساختاري تغيير كرده و نه نشاني از معجزه در آن يافت مي‌شود. كسري سيصد هزار ميليارد توماني هم خيلي سريع توي چشم مي‌زند. با اين همه، تقصير چنداني از اين حيث متوجه دولت آقاي رييسي نيست. با همه فرافكني‌هايي كه شده است تا نقش تحريم‌ها در اقتصاد كشور تنزل يابد، اينك روشن است كه واقعيت چيز ديگري است. برخورداري از مديران بسيار قدرتمند در حالي كه اقتصاد كشور ناتوان است، حداكثر به توزيع فقر مي‌انجامد. صدالبته كه مديران كارآمد در افزايش بهره‌وري تاثير فراواني دارند و مي‌توانند از امكانات اقتصادي ناچيز هم فرصت‌هايي ارزشمند بسازند. به همين ترتيب مديران ناكارآمد مي‌توانند عكس اين رخداد را رقم بزنند، همان‌گونه كه در دولت‌هاي نهم و دهم با وجود نفت بشكه‌اي 120 دلار، مديران بي‌عرضه بلايي بر سر كشور آوردند كه آثارش تا مدت‌ها باقي خواهد ماند. هم‌اينك دولت آقاي رييسي با دو پديده مواجه است، تحريم‌هاي كمرشكن و حامياني كه گمان مي‌كنند با شعار به نفع دولت مي‌توانند نقيصه‌ها را بپوشانند. اين شعارها همانند كف روي آب است، خيلي زود محو خواهد شد و آنگاه دولت مي‌ماند و مطالبات فراواني كه شهروندان ـ و حتي آنهايي كه به آقاي رييسي راي دادند ـ مطرح مي‌كنند. دولت روحاني با آنكه از راي نسبتا بالايي برخوردار بود، در برابر خواسته‌هاي معيشتي شهروندان كم آورد و محبوبيت خود را به سرعت از دست داد.
طبعا رييس‌جمهور سيزدهم نيز از اين جهت ضربه‌پذير خواهد بود. با اين همه، دولت آقاي رييسي از يك فرصت استثنايي و تاريخي برخوردار است و آن، يكدستي حاكميت و برخورداري از حمايت حداكثري سازمان‌هاي سياسي، اقتصادي و... است. اين فرصت طلايي را تنها احمدي‌نژاد آن هم در دولت نهم داشت و پيش و پس از آن براي هيچ رييس‌جمهوري فراهم نبود. اما اكنون دولت سيزدهم مستظهر به چنين پشتگرمي اي است.
در اين شرايط مذاكرات وين مي‌تواند حال دولت و ملت را خوب كند، اما شرطش اين است كه شعاردهندگاني كه دست بر قضا نان و نام‌شان در گرو تداوم تحريم و تعطيلي مذاكرات است، بر كول دولت سوار نشوند و با نشان دادن در باغ سبزهاي جعلي، معيشت شهروندان را به گروگان نگيرند. آقاي رييسي حتي اگر به فكر كسب محبوبيت براي انتخابات رياست‌جمهوري دوره چهاردهم باشد، گريزي ندارد كه رضايت نسبي مردم را به دست آورد. اين جلب رضايت كاملا مشروع و انساني است. راهش هم كاملا روشن است و از وين مي‌گذرد.