سنت زيباي چهارشنبه‌سوري را پاس مي‌داريم
ضياء مصباح
اين مراسم ريشه در آيين‌هاي ملي و باستاني سرزمين پاك و بزرگ ما دارد
دیشب شب آخرين چهارشنبه اسفند ماه سال بود. در چنین شبی ايرانيان همه باهم با شادي تمام و خوشحالي جشن مي‌گيرند و آداب و رسوم زيبا و خاصي برگزار مي‌كنند. اين مراسم ريشه در آيين‌هاي ملي و باستاني سرزمين پاك و بزرگ ما دارد و بعد از حدود 3750 سال كماكان با شكوه خاصي برگزار مي‌شود و از قديمي‌ترين زمان‌هاي تاريخ تاكنون پايدار مانده و حوادث روزگار نتوانسته است خللي بر آن وارد كند، به اين دليل كه ايرانيان با تمام وجود از اينگونه مراسم به خوبي مراقبت كرده و مي‌كنند. آيين اين شب بين تمام ايرانيان چه كرد و چه ترك و ديگر اقوام بلوچ و فارس، لر و تركمن، عرب‌زبانان ايراني و همه و همه اقليت‌هاي باهوش و با همت مذهبي و تمامي ايران‌تباران ... معمول است. اين جشن از سيستان و كرمان تا آذربايجان‌ها، از خراسان شمالي تا خوزستان، از گيلان و مازندران تا فارس و بوشهر و تمام اين دشت وسيع كه ايرانش مي‌ناميم با شوق فراوان و دلبستگي خاص آشكار مي‌شود. ايرانياني كه از ديار خود دور افتاده‌اند نيز آن را فراموش نكردند و هر كجا هستند آن را برپا مي‌دارند. اين يادواره تشريفاتي گوناگون دارد: بخشي از اين تشريفات عمومي و مشترك ميان تمام مردم ايران و ملل ديگر آريايي است و بخشي ديگر خصوصي است. زيباترين و قديمي‌ترين آداب اين شب آتش افروختن و جستن از آن و شادي كردن در كنار آتش است، زن و مرد، پير و جوان در صحن‌خانه، در سر چهارراه و خيابان‌هاي شهر و روستا از روي اين اخگرهاي افروخته يكي پس از ديگري جستن مي‌كنند و هر بار مي‌گويند، زردي من از تو سرخي تو از من، يعني زردي بيماري و ناتواني را از من بستان و سرخي، شادابي و تندرستي را كه در خود داري به من ببخش. چنانچه آتش‌افروزي درون خانه باشد پس از سوخته شدن، خاكستري را كه از آتش مي‌ماند در خاك‌اندازي جمع و از خانه بيرون مي‌برند، آن كس كه آن را بيرون برده در بازگشت در مي‌زند و از درون خانه از او مي‌پرسند كيستي؟ از كجا آمدي و چه آورده‌اي؟ پاسخ مي‌دهد: كه منم، از عروسي آمده و تندرستي آورد‌ه‌ام (امروز با زندگي آپارتماني اين مراسم محدودتر شده است). در آيين‌هاي خاص مي‌توان به كوزه شكستن، آجيل خوردن، فال گوش ايستادن، گره‌گشايي، آش بيمار، فال گرفتن و... كه در نقاط مختلف كماكان انجام مي‌شود اشاره كرد.
كوزه شكستن: اين آيين در بسياري از نقاط ايران معمول است و عقيده دارند بلاها و قضاهاي بد را كه در كوزه ريخته‌اند بعد از شكستن آن دفع مي‌شود.
آجيل خوردن: در شب چهارشنبه‌سوري آجيل خوردن از رسوم و آداب مخصوص است و بايد آجيل شور و شيرين باشد.
فالگوش ايستادن: كساني كه حاجتي دارند در اين شب نيت مي‌كنند و بر سر رهگذري ، فالگوش مي‌ايستند، نخستين عابري كه گذشت به سخن او توجه مي‌كنند و آن گفته را در استجابت مقصود به فال نيك يا بد مي‌گيرند.
گره گشایی: كساني كه بخت ايشان گره خورده و مشكلي در كارشان رخ داده گوشه پارچه‌اي را گره زده بر سر راهي مي‌ايستند و از اولين كسي كه گذشت مي‌خواهند آن گره را بگشايد و عقيده دارند گره از كار فرو بسته به اين ترتيب باز مي‌شود.
آش بيمار: در خانه‌اي كه بيماري باشد بايد در شفاي او كوشيد كه بيماري او به سال ديگر كه چند روز بعد است نرسد، براي اين كار آشي مي‌پزند كه به آش بيمار يا آش امام زين‌العابدين معروف است.
قبل از تهيه آش درب منزل همسايه‌ها را مي‌زنند يا قاشق به ضرب مسين كه همراه دارند مي‌كوبند، صاحبخانه بايد چيزي كه بتوان در آش ريخت يا مقداري پول در آن ظرف بريزد، با آن مواد و پول لوازم آش را تدارك مي‌بينند و آن آش را به بيمار و بقيه را به نيازمندان مي‌دهند و معتقدند اين آش هر دردي را شفا مي‌دهد. و بالاخره يكي از شيرين‌ترين آداب چهارشنبه سوري كه بيشتر جنبه بازي و تفريح دارد فال گرفتن با بولوئي (كوزه كوچك دهان‌گشاد) است، دختران جوان چيزي را كه نشانه‌اي از خود آنها باشد در كوزه مي‌اندازند و اشعار مختلفي كه بتوان با آن تفأل كرد بر قطعه كاغذي نوشته و تا كرده در آن كوزه مي‌ريزند و از دختر كوچكي مي‌خواهند دست در كوزه كرده كاغذي را بيرون آورد و يكي از حاضران آن شعر را مي‌خواند و سپس همان دختر يكي از اشيا را بيرون مي‌آورد، آن شعر فالي است در حق صاحب آن نشانه. در شهرهاي مختلف كم و بيش امروزی هم با همه تغييرات بنيادين، بخشي از اين مراسم انجام مي‌شود و در بعضي نقاط با آب و تاب بيشتر ... مثلا در بعضي از شهرها از روزنه بخاري يا شومينه طنابي داخل اتاق يا سالن كرده به وسيله آن چيزي را طلب مي‌كنند، صاحب مكان اولين چيزي را كه در دسترس دارد به طناب مي‌بندد و طناب را بالا مي‌كشند آن چيزي كه به طناب بسته شده است بيانگر پاسخ فال طناب به دست است، مثلا اگر پاره‌اي نان باشد آن را به فال نيك گرفته كه وفور نعمت و اگر شيريني به طناب ببندد نشانه شيرين‌كامي است و مثلا اگر جارويي به آن بسته شود آن را بد و به مفهوم خانه خرابي مي‌دانند. ناگفته نماند اين جشن مانند بيشتر جشن‌هاي ايراني به ستاره‌شناسي بستگي دارد و مبدأ همه حساب‌هاي علمي تقويمي است. در آن روز در 1734سال پيش از ميلاد( 3757سال قبل) زرتشت پيامبر باستاني ايراني وحدانيت را براي اولين‌بار در جهان در جامعه آن روز سر داد و پندار، گفتار و كردار نيك را كه بنياد سعادت انسان‌ها و همه اديان بر آن استوار است به عنوان رمز بقا مطرح كرد. ايرانيان اين مردمان سختكوش و نيك‌پندار بزرگ‌ترين حساب گاه‌‌شماري جهان را در آن زمان بنياد نهاده كبيسه را پديد آوردند (4سال يك‌بار ماه اسفند 30 روز مي‌باشد) و تاريخ‌هاي كهن را درست و منظم نمودند. براساس منابع مختلف موجود جشن چهارشنبه سوري در سال 1331 براي 3683 مرتبه و امسال براي3753مين بار برگزار مي‌شود. از همه جوانان عزيز كه اين مراسم و سنت ديرين را با آرامش و بدون ايجاد خطر در درون حياط منازل و محوطه مجموعه‌هاي مسكوني برگزار مي‌كنند سپاس فراوان داشته، با اظهار همدردي عميق با ايرانيان گرفتار بيداد و خود محوري - همچنين مردم مظلوم و بي‌خانمان اوكراين و محكوم ساختن تجاوز يكساله پوتين و هر گونه تخريب و نسل‌كشي در مناطق مختلف گيتي .... سال نو و نوروز باستاني را همزمان با اين روز تبريك و شادباش مي‌گوييم و آرزوي نابودي جهل، فساد و ديكتاتوري را در تمامي سرزمين‌ها داريم.