تاريخچه كوكاكولا

دفتر مركزي شركت كوكاكولا هنوز در آتلانتا قرار دارد، جايي كه به سال 1886 در چنين روزي نخستين بطري از اين محصول در داروخانه دكتر جان پمبرتون فروخته شد. البته آن زمان و تا چند سال بعد، اين نوشيدني نه در بطري كه در بشكه‌هاي كوچك - از همان بشكه‌هايي كه شير خروجي دارند- ريخته و عرضه مي‌شد و فروش آن در بطري بسيار محدود بود. دكتر پمبرتون در آن ماه‌هاي نخست، اين محصول ابتكاري را كه گويا در آن از تركيب عصاره گياه كوكا و مغز كولا استفاده مي‌شد -‌و اسم آن نيز انتخاب دفتردارش بود- به عنوان نوشيدني تقويتي به مشتريانش مي‌فروخت، اما بعد كه بازارش بزرگ‌تر شد و سفارش‌هايي از بارها و مشروب‌فروشي‌هاي آن شهر گرفت، از اصرار به تقويتي بودن نوشيدني‌اش دست كشيد و اين ادعا را كنار گذاشت. پمبرتون دو سال بعد از دنيا رفت و امتياز توليد و فروش كوكاكولا، چندي بعد، در 1891 به داروساز و تاجري به نام آسا كندلر فروخته شد. كندلر بود كه شركت كوكاكولا را در 1892 تاسيس و روش توليد اين نوشيدني را نيز در دفتر اختراعات امريكا ثبت كرد. با مديريت او شركت كوكاكولا به شركتي بزرگ تبديل شد و طبق اطلاعات موجود در تاريخچه اين شركت، فروش آن از حدود 9 هزار بشكه در سال 1890 به 371 هزار بشكه در سال 1900 رسيد. در همين دهه، يعني از 1890 تا 1900 بود كه مزارع بزرگ پرورش مواد اوليه كوكاكولا را در دالاس و لس‌آنجلس و فيلادلفيا احداث كردند و بازار فروش اين نوشابه را نيز به تمام ايالت‌هاي امريكا و بخش‌هاي وسيعي از كانادا گسترش دادند. همچنين در 1899 قراردادي با يك شركت بطري‌سازي بستند و شكل عرضه نوشابه را هم تغيير دادند. كندلر چندي پس از پايان نخستين جنگ جهاني، شركت كوكاكولا را به قيمت 25 ميليون دلار به تشكيلات تجاري ارنست وودروف فروخت و از مالكيت و مديريت آن كنار كشيد. پس از آن نيز شركت كوكاكولا چند بار ديگر دست به دست شد. به نوشته دانشنامه بريتانيكا، كوكاكولا اكنون بزرگ‌ترين مجموعه توليد و فروش نوشيدني در سراسر دنيا و يكي از چند شركت بزرگ تجاري در ايالات متحده است و در فهرست موفق‌ترين برندهاي تجاري تاريخ جاي مي‌گيرد. اين شركت، به جز نوشابه كوكاكولا، حداقل 2 هزار و 800 محصول ديگر - طبق آماري ديگر 4 هزار محصول- نيز توليد مي‌كند و بازاري به بزرگي 200 كشور دارد. مي‌گويند اگر روزي يك محصول از محصولات اين شركت را بنوشيم، يازده سال طول مي‌كشد تا طعم همه نوشيدني‌هاي ساخت مجموعه كوكاكولا را چشيده باشيم. درباره كوكاكولا قصه‌هاي زيادي هم وجود دارد كه برخي از اين قصه‌ها نادرست نيستند. مثلا مي‌گويند شيوه توليد آن رازي پنهان است كه جز چند نفر آن را نمي‌دانند و در انباري با قفل ويژه در آتلانتا نگهداري مي‌شود. البته سال 2011 مجله لايف مدعي شد به دفترچه‌اي به قدمت 130 سال پيش دست پيدا كرده كه متعلق به يكي از دوستان نزديك پمبرتون بوده و در آن تركيب مواد و شيوه ساخت كوكاكولا نوشته شده است. اين مجله، همه آنچه را كه درباره كوكاكولا در آن دفترچه نوشته شده بود منتشر كرد و بعد شركت كوكاكولا اعلام كرد اين دستورالعمل نه نادرست كه بسيار قديمي است و سال‌هاست كه نوشابه كوكاكولا با تركيب و روشي متفاوت توليد مي‌شود. كوكاكولا يكي از نخستين شركت‌هايي بود كه محصولاتش را در بسته‌هاي شش‌تايي عرضه كرد (از 1923 به بعد) و نيز نخستين شركتي بود كه حامي مالي مسابقات المپيك شد (المپيك 1928 هلند). همچنين ناگفته نماند كه شركت كوكاكولا در زمان مديريت رابرت وودروف (پسر ارنست وودروف)، در جنگ دوم جهاني به پشتيباني از ارتش امريكا رفت و 5 ميليون بطري از محصولاتش را ميان نظاميان اين كشور كه از غرب اروپا تا شرق آسيا پراكنده بودند توزيع كرد. نيز كوكاكولا از اولين شركت‌هايي بود كه توليداتش را در بطري‌هايي در اندازه و شكل مختلف، از بطري‌هاي شيشه‌اي و قوطي‌هاي تك‌نفر تا بطري‌هاي پلاستيكي بزرگ مناسب خانواده، به بازار فرستاد. جالب اينكه كوكاكولا در دهه 1980 بطري‌هايي هم مخصوص نوشيدن در فضا طراحي كرد و به ايستگاه فضايي فرستاد و نخستين شركتي شد كه نوشابه‌اش جايي بيرون جو زمين نوشيده مي‌شد. ادعاي بزرگ اما احتمالا درستي از سوي اين شركت است كه مي‌گويد تقريبا همه مردم دنيا، حداقل يك بار يكي از محصولات اين شركت را نوشيده‌اند و طبقات متوسط در بسياري از كشورها، حتما هر چهار روز يك‌بار يكي از نوشابه‌ها يا نوشيدني‌هاي آن را مي‌خرند.