سيما پروانه‌گهر
روز گذشته سخنگوي ستاد انتخابات كشور اعلام كرد كه پرونده ثبت‌نام داوطلبان خبرگان در تهران تحويل شوراي نگهبان شده است. براساس گزارش ستاد انتخابات كشور، با پايان ثبت‌نام ششمين دوره انتخابات خبرگان رهبري در روز شنبه ۲۰ آبان ماه، تمام فرآيند براي همه داوطلبان طي و شناسه رهگيري صادر و پرونده تشکیل شده است.
تركيب اعلام شده از كانديداهاي ثبت‌نام كرده در تهران نيز قابل توجه است. سيدعباس جوهري، رييس ستاد انتخابات استان روز گذشته از نهايي شدن ثبت نام ۱۰۷ نفر طي دوره ثبت‌نام در استان تهران خبر داده كه از بين اين ۱۰۷ نفر، ۱۰۴ نفر داراي مدرك حوزوي و سه نفر داراي مدرك دانشگاهي هستند. او همچنين در مورد تركيب سني داوطلبان گفته است كه ۲۹درصد داوطلبان بين ۴۱ سال تا ۵۰ سال، ۳۳درصد ۵۱ تا ۶۰ سال، ۲۵درصد ۶۱ تا ۷۰ سال و ۱۳درصد نيز ۷۰ سال به بالا سن دارند. جوهري با بيان اينكه ۱۶درصد داوطلبان انتخابات مجلس خبرگان رهبري داراي سابقه نمايندگي هستند، يادآوري كرده كه از ۸۸ نفر نمايندگان مجلس خبرگان رهبري، ۱۶ نفر از استان تهران به مجلس راه پيدا خواهند كرد. فارغ از چهره‌هاي ثبت‌نام كرده در ششمين دوره از انتخابات براي مهم‌ترين مجلس در ساختار جمهوري اسلامي طي يك هفته گذشته چند خبر مهم در ارتباط با كانديداها و غايبان اين عرصه قابل‌توجه بوده است. غايبان و حاضراني كه نشان از ويژه بودن رقابت‌هاي انتخابات مجلس ششم خبرگان دارند.
حسن روحاني؛ يك ثبت‌نام، يك جبهه مخالفت
به نظر مي‌رسد ثبت‌نام حسن روحاني از حوزه تهران براي ششمين دور از انتخابات مجلس خبرگان رهبري پر واكنش‌ترين خبر در روزهاي اخير در زمينه انتخابات مجلس خبرگان باشد. مهم‌تر از خبرهاي منتشر شده شنيده‌هاي «اعتماد» حاكي از اين است كه در جلسه اخير مجلس خبرگان، آيت‌الله توكل، نماينده استان مازندران در مجلس خبرگان رهبري پشت تريبون اظهارات تندي را عليه حسن روحاني مطرح كرده است. اظهاراتي از همان جنس و سبك و سياق كه مجري صدا و سيما گفته و به مرور مسائلي از قبيل برجام و شكايت‌ها و پرونده‌هاي حسن روحاني در كميسيون اصل 90 مجلس كه به قوه قضاييه ارسال شده، پرداخته است. «اعتماد» مطلع شده كه در اين جلسه همچنين كليپي درباره سند 2030 نيز در جلسه پخش شده كه محتوايي عليه تصميم‌گيري‌هاي روحاني داشته است و گويا حسن روحاني نيز در اين جلسه پاسخ اتهامات را داده است. هجمه به حسن روحاني اما خارج از جلسه خبرگان پشت درهاي بسته نيز ادامه داشت؛ مجري صدا و سيما در برنامه تلويزيوني صبح بخير ايران، از شوراي نگهبان خواسته تا به وظيفه خود براي ردصلاحيت حسن روحاني عمل كند. او همچنين با اعلام ثبت‌نام حسن روحاني در انتخابات خبرگان روي آنتن رسانه ملي اين‌گونه روحاني را توصيف كرده بود: «صاحب تئوري اينكه منتقدان، بيكارها، بي‌شناسنامه‌ها و بي‌سوادها به جهنم بروند به انتخابات مجلس خبرگان ورود كرده است، كسي است كه مي‌گفت همه مشكلات، حتي آب خوردن مردم هم با برجام حل مي‌شود.» البته صفحه دفتر حسن روحاني در شبكه ايكس با انتشار ويدیوي برنامه صدا و سيما كه مجري از شوراي نگهبان درخواست ردصلاحيت رييس‌جمهور پيشين را كرده، واكنش نشان داد و نوشت: به افق يك رسانه ملي! طعنه و پوزخند مجري در بيان اين جمله كه «انشاءالله شوراي نگهبان به وظيفه اصلي‌اش خيلي درست عمل كند» نشان از نفوذ اين ديدگاه و تعميق اين مخالفت‌ها عليه حضور حسن روحاني در مجلس خبرگان در بخش‌هاي مختلف و سطوح بالاي صدا و سيما است. فراموش نكنيم كه حسن روحاني با رييس وقت صدا و سيما يعني عزت‌الله ضرغامي به شدت درگير بود و هستند همچنین مديران و كاركناني در اين سازمان كه به دنبال فرصت تسويه‌حساب با روحاني هستند. فراتر از رياست قبل، وضعيت رويكردها و گرايش‌هاي فكري حلقه مديريت فعلي صدا و سيما نيز روشن است و نيازي به تشريح زاويه جريان جليلي - جبلي نسبت به حسن روحاني نيست.
اين اظهارات مجري جوان درحالي مطرح شد كه حسن روحاني يك روز پيش از آن گفته بود كه براي بن‌بست‌شكني بايد از دوگانه خانه و خيابان فراتر رفت و به انتخابات پيش رو انديشيد. روحاني تاكيد كرده بود: ايران سهم مشاع ايرانيان است و يك‌دست‌سازي و انحصارطلبي يكي از عوامل براندازي دو اصل مشروعيت و كارآمدي نظام است. ايستادگي در برابر زياده‌خواهان، تلاشي ممكن براي بازگرداندن آينده به ايرانيان است. او سپس از مردم پرسيده بود: «آيا به عنوان عضوي از اكثريت واقعي جامعه مايليد تا حد امكان در سرنوشت جمعي خود فعالانه مشاركت كنيد يا اينكه تسليم انفعال و يأس مي‌شويد و آينده خود و فرزندان‌تان را به اقليتي مدعي اكثريت، واگذار مي‌نماييد؟ ممكن است بخشي از جامعه روي بگرداند و نااميد باشد؛ اما رسالت اكثريت، بن‌بست‌شكني است.» انتشار اين اظهارات حسن روحاني همزمان با اعلام خبر ردصلاحيت‌هاي گسترده كانديداهاي انتخابات مجلس دوازدهم توسط هيات‌هاي اجرايي بازتابي گسترده داشت. علاوه بر تمامي اين مخالفت‌ها، اظهارات اخير حسن رحيم‌پور ازغدي، عضو شوراي انقلاب فرهنگي و از سرسخت‌ترين مخالفان حسن روحاني نيز در جاي خود قابل توجه است. رحيم‌پور ازغدي در تویيتي از ثبت نام حسن روحاني، رييس‌جمهور سابق براي انتخابات مجلس خبرگان انتقاد كرد و در تویيتي نوشت: «اي كاش حسن روحاني ردصلاحيت شود؛ آقاي حسن روحاني به عنوان «مجتهد عادل» براي خبرگان رهبري نامزد شده. ملت مي‌خواهند تعريف شوراي محترم نگهبان از «اجتهاد و عدالت» را در اين مورد خاص از نزديك ببينند.»
ماجراي قديمي درگيري روحاني و ازغدي در زمان رياست‌جمهوري روحاني نيز نكته قابل توجهي است. آذر سال 1398 وقتي خبر درگيري رييس‌جمهور وقت با رحيم‌پور ازغدي در فضاي رسانه‌اي منتشر شد مشخص بود كه تنش‌هاي اين دو چهره به اوج خود رسيده است. همان زمان رحيم‌پور ازغدي ماجرا را از ظن خود اين گونه روايت كرد: «او (روحاني) به من گفت: ساكت باش و حرف بي‌ربط نزن و گفت كه من ديگر نبايد شورا بروم. من گفتم كه شما مسوول شورا نيستيد؛ ايشان به من گفت: شما چه كسي هستيد؟ كه بنده در جواب گفتم كه خود شما كيستيد؟ ايشان گفتند كه من رييس‌جمهور هستم از اين رو ايشان نبايد بيايد. بنده در جواب گفتم شورايي كه شما رييسش هستي را چرا اصلا بايد بياييم.»
به نظر مي‌رسد دشمنان قديمي روحاني حالا با نيروهاي جوان در فضاي مجازي و صدا و سيما يك هدف را دنبال مي‌كنند؛ حذف كامل او از جايگاه مجلس مهمي مثل خبرگان آن هم نه با اتكا به رقابت در انتخابات كه با اميد به الطاف شوراي نگهبان.
پديده رقابت‌هاي ششمين دوره مجلس خبرگان؛ عدم كانديداتوري جنتي
بمب خبري اين دوره از انتخابات مجلس خبرگان رهبري عدم كانديداتوري آيت‌الله احمد جنتي، رياست فعلي اين دور از مجلس خبرگان است. اين خبر از سوي يكي از نزديكان او تاييد شد اما از دليل انصراف رييس مجلس خبرگان براي عدم نامزدي در اين دوره انتخابات اطلاعي در دست نيست. به‌رغم اينكه رسانه‌ها بر اين مساله كه از علت عدم حضور وي در اين دور از رقابت‌ها اطلاعاتي در دست نيست اما محتمل‌ترين گزينه سن ايشان است. جنتي متولد ۱۳۰۵ بوده و ۹۷ سال سن دارد. همسر ايشان نيز اخيرا فوت كرده است. مرحوم جعفر شجوني در سال 1394 در گفت‌وگويي با خبرآنلاين گفته بود: يك بار آقاي جنتي مرا ديد و گفت: شجوني تو كجايي؟ من مواضع تو را كه مي‌خوانم، خوشم مي‌آيد. گفتم آقاي جنتي من فرزند انقلابم و از انقلاب دفاع مي‌كنم. گفتم من از شما هم دفاع مي‌كنم. گفت «از من؟ مگر درباره من چه مي‌گويند كه تو از من دفاع مي‌كني؟» گفتم مي‌گويند «اولين خواستگار حضرت حوا تو بودي! منتها چون سنت بالا بود او را به تو ندادند و آدم رفت و با حوا ازدواج كرد!» آيت‌الله جنتي هم شروع كرد به خنديدن. گفت «ديگر چه مي‌گويند؟» گفتم مي‌گويند «حضرت آدم به خدا گفت خدايا اين پيرمرد كيست كه اينجا مي‌پلكد؟ خدا گفت اين جنتي است قبل از من هم اينجا بود.» باز هم خنديد و گفت: «ديگر چه مي‌گويند؟» گفتم: «مي‌گويند خدا رفت بهشت را بسازد ديد تو در آنجا نشسته‌اي! گفت تو كي هستي؟ و تو پاسخ دادي من جنتي هستم. لذا خدا بهشت را ساخت و اسم آن را جنت گذاشت!» شجوني بعدها تلويحا از بيان اين مطالب عذرخواهي كرد. در آذر ماه سال 1391 جنتي درگفت‌وگو با ارگان ستاد نماز جمعه تهران به پيامك‌هاي شوخي با سن خود واكنش نشان داد و گفت: «اين موضوع قطعا براي من يك توفيق است. جمله‌اي حضرت امام فرمودند كه اگر امريكا از ما خوشحال بود در خودمان شك كنيم. اگر او با ما دشمني كرد حقانيت خودمان را باور كنيم. به نظر من اگر كساني كه تخريب مي‌كنند حزب‌اللهي باشند نماز شب‌خوان باشند آدم بايد در خودش شك كند. اما اگر افراد بي‌مبالات تخريب مي‌كنند اين اتفاقا مايه خوشحالي است. انسان از مذمت افراد صالح بايد براي خود نگران شود.»
در شهريور سال 1396 علي جنتي، فرزند آيت‌الله احمد جنتي درباره طول عمر در خانواده‌اش صحبت كرد. او در پاسخ به شوخي خبرنگار خبرگزاري فارس مبني بر اینكه ژن خوب هستيد، گفت: «ما ژن خوب نداريم؛ (مي‌خندد) در بعضي از خانواده‌ها پدر يا مادر خانواده، استعداد بيماري دارند (مثلا استعداد سرطان)، استعداد يا ژن بيماري باعث مي‌شود افراد زود پير شوند يا از عمر آنان كاسته شود. خوشبختانه در خانواده ما چنين مشكلي نداشته‌ايم. البته دليل طول عمر پدر شايد اين باشد كه ايشان خيلي حفظ‌الصحه را رعايت مي‌كنند. از جمله در غذا خوردن و در استفاده از دارو ملاحظه دارند. ايشان كمتر از داروهاي شيميايي استفاده مي‌كنند. يك بار كه عمل جراحي انجام دادند، در دوره نقاهت مدت كوتاهي دارو مصرف مي‌كردند. به هر حال به‌رغم كبر سن، ايشان معمولا صبح و عصر پياده‌روي مي‌كنند. هفته‌اي يك بار، اگر شنا هم نكنند در استخر راه مي‌روند. ما هم به همين دليل عادت كرده‌ايم كه بعضي از مسائل را رعايت كنيم. نكته ديگر سحرخيزي ايشان است. در طول ٦٠ سال گذشته هر شب يكي، دو ساعت قبل از اذان صبح براي نماز شب برمي‌خيزند و تا طلوع آفتاب بيدار هستند. اين هم در سلامتي و طول عمر ايشان بي‌تاثير نيست.» جنتي در دوره چهارم مجلس خبرگان در سال ۱۳۸۶ در انتخابات رياست مجلس خبرگان از اكبر هاشمي‌رفسنجاني شكست خورد. وي در سال ۱۳۹۴ در انتخابات دوره پنجم مجلس خبرگان رهبري شركت كرد و تنها فرد خارج از ليست ائتلاف فراگير «اصلاح‌طلبان: گام دوم» بود كه با قرارگيري در جايگاه شانزدهم (آخرين نماينده برگزيده) در تهران، به اين مجلس راه يافت. در اين دوره او با كسب ۵۱ راي از ۸۶ عضو اين مجلس، به عنوان رييس انتخاب شد. «ابراهيم اميني» و «محمود هاشمي شاهرودي» دو كانديداي ديگر اين جايگاه بودند كه به ترتيب ۲۱ و ۱۳ راي آوردند و به عنوان كانديداهاي نزديك به اكبر هاشمي رفسنجاني معرفي مي‌شدند. در تمام سال‌هاي بعد جنتي بر جايگاه رياست اين مجلس باقي ماند.
عدم ثبت‌نام قاضي‌القضات
از ديگر خبرهايي كه روز گذشته مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت عدم ثبت‌نام رييس قوه قضاييه است. خبرگزاري تسنيم روز گذشته از عدم ثبت‌نام غلامحسين محسني‌اژه‌اي، رييس قوه‌قضاييه براي انتخابات خبرگان خبر داد و نوشت: «به‌رغم درخواست‌هاي مراجع و افراد مختلف به ويژه طي روزهاي گذشته، رييس قوه قضاييه براي كانديداتوري در انتخابات خبرگان رهبري ثبت‌نام نكرده است.» اگر چه محسني‌اژه‌اي تا به امروز سابقه عضويت در مجلس خبرگان رهبري را نداشته اما جايگاه فعلي وي در دوران برگزاري ششمين دوره از انتخابات مجلس خبرگان اين انتظار را ايجاد كرده بود كه نام اژه‌اي در فهرست ثبت‌نام‌كنندگان باشد. با اين وجود چنين موضوعي رخ نداد و اين غيبت در رده موضوعات خبرساز اين دوره از انتخابات مجلس خبرگان قرار گرفت. محسني اژه‌اي كه اين روزها بر مسند قاضي‌القضاتي تكيه زده است، سابقه طولاني در قوه قضاييه دارد. به نظر مي‌رسد حوزه دستگاه قضا براي اژه‌اي به اندازه‌اي گيراست كه سعي دارد تا فعاليت و انرژي خود را محدود به اين قوه كند كما اينكه تنها دوره هجرت كوتاه وي از قوه قضاييه دوران وزارت اطلاعات در بازه زماني سال 84 تا 88 است. او قبل از اين دوران، مسووليت دادستاني دادگاه ويژه روحانيت را از سال 1377 برعهده داشت. بعد از اتمام مسووليت در وزارت اطلاعات او دوباره به خانه اصلي خود يعني قوه قضاييه بازگشت و به ترتيب در جايگاه‌هاي دادستان كل كشور، سخنگوي قوه قضاييه، معاون اول رييس قوه قضاييه و رييس اين قوه قرار گرفت. محسني اژه‌اي در فاصله زماني سال 1385 تا 1400 به عنوان عضو حقيقي مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز فعال شده و بعد از آن نيز با شأن رييس قوه قضاييه در اين مجمع حاضر شد و اين حضور كماكان ادامه دارد. محسني اژه‌اي در صورت ثبت‌نام شرايط فقهي عضويت در اين مجلس را داشت و قطعا با مانعي از ردصلاحيت روبه‌رو نمي‌شد و اين عدم ثبت‌نام تصميم شخصي وي است. براساس قانون نامزدهاي مجلس خبرگان بايد داراي شرايطي از جمله «اجتهاد در حدي كه قدرت استنباط بعض مسائل فقهي را داشته باشد و بتواند ولي فقيه واجد شرايط رهبري را تشخيص بدهد» باشند. محسني اژه‌اي از مطرح‌ترين چهره‌هاي فارغ‌التحصيل از مدرسه حقاني است. او علاوه بر تحصيلات حوزوي، داراي مدرك دكتراي حقوق بين‌الملل خصوصي نيز هست و قطعا در اين بخش مشكلي براي حضور در خبرگان رهبري نداشته و احتمالا تمركز وي بر مسووليت‌هاي رياست قوه قضاييه باعث شده كه تمايلي براي كانديداتوري در رقابت براي حضور در مهم‌ترين مجلس در ساختار جمهوري اسلامي نداشته باشد.
انتخاب ابراهيم؛ چرا رييسي از خراسان جنوبي ثبت‌نام كرده است؟!
در ميان صحنه‌آرايي ويژه ثبت‌نام‌هاي اين دوره از انتخابات مجلس خبرگان، محل ثبت‌نام رييس دولت سيزدهم نيز مورد توجه بوده است. روز شنبه هفته جاري حجت‌الاسلام حسين بابايي به نمايندگي از رييس‌جمهور با حضور در ستاد انتخابات كشور از حوزه انتخابيه خراسان جنوبي، داوطلبي رييسي در ششمين دوره انتخابات خبرگان رهبري را ثبت كرد. اگرچه رييسي در دوره پنجم نيز از همين حوزه وارد مجلس خبرگان شد اما در آن زمان او رييس يك قوه نبود و قابل درك بود كه توليت آستان قدس رضوي از خراسان كانديداي انتخابات شود اما براساس عرفي نانوشته انتظار مي‌رفت ابراهيم رييسي حالا كه در راس قوه مجريه قرار دارد از تهران براي حضور در خبرگان رهبري كانديدا شود. علت اين تصميم رييسي از چند بعد قابل پيش‌بيني است. نخست تعلق خاطر رييسي به خراسان است. او در تهران رداي رياست دولت بر تن دارد اما تعلق خاطرش به خراسان هنوز هم از چشم‌ها پوشيده نيست. ديگر اصرار هميشگي رييسي براي ارائه چهره‌اي از خود با شمايل حامي و در كنار مردم محروم است. اين مساله نيز مي‌تواند يكي از انگيزه‌هاي ابراهيم رييسي براي كانديداتوري از خراسان باشد. در كنار اين مساله برخي رسانه‌ها پيش‌بيني ديگري را مطرح كرده و مي‌گويند رييسي با ملاحظه احتمال جدي مشاركت پايين در انتخابات اسفند 1402 در تهران ميزان راي خود را به فضاي سياسي پايتخت گره نزده است.
خبرآنلاين با طرح چنين ديدگاهي در گزارشي نوشته است كه «طي هفته‌هاي اخير در محافل و تشكيلات مركزي اصولگرايان بحث بر سر آن بود كه با توجه به عملكرد دو ساله دولت سيزدهم خاصه در حوزه اقتصادي و ديپلماسي، نارضايتي‌هايي در افكار عمومي از يك‌سو و در بدنه اصولگرايان نسبت به عملكرد دولت از سوي ديگر ايجاد شده است و همين نارضايتي‌ها زمينه‌ساز ريزش راي در بدنه حاميان دولت و شخص رييسي شده است. ريزش در «سازمان راي رييسي» اين سيگنال را به محافل اصولگرايي داده بود كه در صورت كانديداتوري رييسي در انتخابات مجلس خبرگان بايد بر سر انتخاب «حوزه انتخابيه» تهران يا خراسان جنوبي با وسواس و دقت بيشتري تصميم‌گيري شود. بر همين اساس با وجود آنكه برنامه‌ريزي‌ها روي حضور رييسي در صدر ليست تهران اصولگرايان براي مجلس خبرگان بود اما امروز اين احتمال منتفي شد و رييسي خطر كانديداتوري از تهران را به جان نخريد.»
برخي چهره‌هاي رسانه‌اي نيز در فضاي مجازي مدعي بودند كه براساس شنيده‌ها مشاوران رييسي به او پيشنهاد داده‌اند كه حوزه انتخابيه خود را از خراسان جنوبي (بيرجند) تغيير ندهد. آنها سفر اخير رييسي به اين استان را
در راستاي همين استراتژي تعريف كرده و مطرح مي‌كنند كه در صورت كانديداتوري رييسي از خراسان جنوبي، او راي متدينين و طبقه مذهبي اين استان را خواهد داشت و آسيبي از اين بُعد به جايگاه سياسي او وارد نخواهد شد.
اين گمانه‌زني البته ممكن است رگه‌هايي از واقعيت را در خود داشته باشد اما نبايد از ياد برد كه درنهايت در يك ارزيابي كلان تعداد راي نسبت به شهر و جمعيت و جايگاه و منطقه سياسي سنجيده مي‌شود. علاوه بر اينكه مساله محبوبيت دولت و نظرسنجي مردم درباره عملكرد دولت رييسي مقوله‌اي مجزا از تك‌مضراب راي او در انتخابات خبرگان است بنابراين در هر دو حالت - چه حلقه مشاوران و نزديكان به واقع به اين مساله فكر كنند و چه اين تنها يك تحليل رسانه‌اي و سياسي باشد - چندان درست نيست.
ابراهيم رييسي همواره در شعارهاي تبليغي خود بر مساله محرومان تمركز كرده و اصرار دارد تا فضاي تبليغاتي اطراف خود را به اين موضوع گره بزند. رفتن به خراسان رضوي يادآور برچسب‌هاي تبليغاتي انتخابات رياست‌جمهوري سال 1400 است كه مي‌خواستند او را سيد محرومان بنامند. در كنار اين اتكای رييسي به بدنه و بافت سياسي راي‌دهندگان در خراسان جنوبي مي‌تواند انگيزه حاشيه‌اي وي براي كانديداتوري از اين منطقه باشد. با مرور ميزان راي ابراهيم رييسي در سال 1400 و 1396 اين‌گونه برداشت مي‌شود كه بدنه اكثريت راي‌دهندگان خراسان جنوبي به اين گروه از كانديداهاي اصولگرا تمايل بيشتري دارند. ۸۶،۶درصد آرای خراسان جنوبي در سال ۱۴۰۰ و
۶۴،۵ درصد آراي انتخابات سال 1396 به ابراهيم رييسي رسيده است. همچنين نبايد فراموش كرد كه رييسي در سال ۱۳۸۵، از طرف جامعه مدرسين حوزه علميه قم و جامعه روحانيت مبارز و به توصيه نخبگان استان خراسان جنوبي براي عضويت در چهارمين دوره مجلس خبرگان رهبري نامزد شد كه با بيش از ۸۰درصد راي مردم انتخاب شد. دو سال پس از حضور در اين مجلس، خبرگان وي را به عنوان عضو هيات رييسه برگزيد.
حسن خميني نيامد
از غيبت‌هاي قابل توجه در عرصه ثبت‌نام‌ها عدم كانديداتوري سيدحسن خميني بود. برخي معتقدند حسن خميني بدون گرفتن دعوت از حاكميت حاضر به شركت در اين دور از رقابت‌ها نبود و وقتي اشتياقي براي حضور در رقابت‌ها نديد از اساس قيد كانديداتوري را زده است. برخي ديگر حواشي كانديداتوري قبلي را باعث دلزدگي خميني براي كانديداتوري مي‌دانند. وقتي 27 آذر ماه سال 1394 سيدحسن خميني به همراه دو برادرش علي و ياسر كه او را براي نام‌نويسي همراهي مي‌كردند، براي شركت در پنجمين دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبري در ستاد انتخابات وزارت كشور حاضر شد و ثبت‌نام كرد. او در همان روز ثبت‌نام اعلام كرد كه «به صورت مستقل وارد انتخابات شده» و گفت: «دست يكايك مردم شريف را مي‌بوسم.» ماجراي عدم احراز صلاحيت وي در اين دوره تا مدت‌ها محور خبرها بود، چراكه عنوان شد به دليل عدم حضور در امتحان اجتهاد كه الزامي عنوان مي‌شود، صلاحيتش نيز احراز نشده است. شوراي نگهبان اعلام كرد: براي احراز اجتهاد كساني كه سابقه نمايندگي خبرگان را نداشتند از آنها براي شركت در آزمون اجتهاد دعوت كرده است؛ اما دفتر سيدحسن خميني گفت كه از وي دعوتي براي شركت در آزمون علمي خبرگان به عمل نيامده است و او پيامك يا دعوتنامه‌اي در اين رابطه دريافت نكرده است.
پس از اين اتفاق سخنگوي شوراي نگهبان رسما اعلام كرد: صرف عدم حضور داوطلبان در آزمون اجتهاد به منزله انصراف آنها نخواهد بود و ممكن است فقهاي شوراي نگهبان براي اطمينان از درجه اجتهاد داوطلبي نظر علما و مراجع تقليد را جويا شوند. در آن زمان نزديكان و برخي رسانه‌هاي موافق سيدحسن خميني، مدعي شدند كه برخي روحانيون برجسته و مراجع تقليد همچون وحيد خراساني، محقق داماد، موسوي اردبيلي، عباس محفوظي، سيدجعفر كريمي، ابراهيم اميني، مرتضي مقتدايي و... اجتهاد وي را تاييد كرده‌اند. حتي اين رسانه‌ها در دي ۹۴ مطرح كردند كه به‌رغم عدم شركت وي در آزمون، اجتهاد وي در شوراي نگهبان تاييد شده است و از سويي اعلام شده بود تغيير رويه شوراي نگهبان درباره تاييد سيدحسن به خاطر اعلام صلاحيت تذكر چند تن از مراجع تقليد به اين شورا بوده است. اما نهايتا در ۶ بهمن ۱۳۹۴و همزمان با اعلام نتيجه بررسي صلاحيت‌هاي نامزدهای انتخابات خبرگان ازسوي شوراي نگهبان، مشخص شد كه شوراي نگهبان صلاحيت سيدحسن خميني را احراز نكرده است.
رسانه‌هاي اصولگرا در مقابل اتهاماتي را عليه خميني مطرح كردند. مشرق نيوز در دي ماه سال 1394 نوشت كه برخلاف آنچه در رسانه‌ها گفته شد، دليل حاضر نشدن حجت‌الاسلام سيدحسن خميني در امتحان خبرگان، عدم اطلاع‌رساني به ايشان نبوده، بلكه وي از چند روز قبل به اين جمع‌بندي رسيده بودند كه با اين بهانه از صحنه انتخابات كناره‌گيري کنند. اطرافيان و دلسوزان علاقه‌مند به سيدحسن خميني و خانواده حضرت امام (ره) در ملاقات‌هايي، مطالبي را با ايشان در ميان مي‌گذارند كه درنهايت وي را به اين جمع‌بندي مي‌رساند كه برخي افراد و جريان‌ها مي‌خواهند حيات سياسي آينده او را از بين ببرند. لذا تصميم مي‌گيرند كه با عدم حضور در امتحان علمي خبرگان، عملا به صورت نرم از صحنه انتخابات گناره‌گيري كنند.» پس از آن سيدحسن خميني نسبت به عدم احراز صلاحيت خود از سوي شوراي نگهبان، به اين نهاد اعتراض كرد. او در اين باره بيان كرده بود كه فكر نمي‌كند «شكايت مسير جديدي را بگشايد» و با توجه به «درخواست عمومي مردم و برخي بزرگان حوزه و سياست» به اين امر اقدام مي‌كند. درنهايت شوراي نگهبان پس از رسيدگي به اعتراضات تغييري در راي خود نسبت به عدم احراز صلاحيت سيدحسن خميني نداد. كانال تلگرامي سيدحسن خميني از قول يكي از نزديكان وي دليل عدم احراز صلاحيت او را از سوي شوراي نگهبان، استناد به بند ب ماده ۳ قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبري اعلام كرد. در اين بند از ماده ۳ قانون كه يكي از شرايط خبرگان منتخب مردم را تعيين مي‌كند، آمده است: «اجتهاد در حدي كه قدرت استنباط بعضي مسائل فقهي را داشته باشد و بتواند ولي فقيه واجد شرايط رهبري را تشخيص بدهد.»
در سال 1396 آيت‌الله محمد مومن، عضو مجلس خبرگان رهبري و از فقهاي شوراي نگهبان در گفت‌وگوي اختصاصي با خبرنگار فارس درباره مسائلي همچون اجتهاد سيدحسن خميني گفت كه هيچ مرجعي اجتهاد سیدحسن خميني را تاييد نكرده بود. شايد سیدحسن خميني با تجربه قبلي و مشاهدات از وضعيت عيني فكر كرده كه «قرار است در بر همان پاشنه بچرخد» و حتي احتمال داده شايد در همان سمت و سو پاشنه ديگر هم اضافه شود بنابراين ترجيح داده كه اصلا گامي در اين مسير برندارد. وقتي او مي‌بيند كه فضاي سياسي كشور در حدي تند شده كه براي فردي با سابقه ۸ سال رييس‌جمهور بوده و بالغ بر 16 سال دبيري شوراي عالي امنيت ملي، يك مجري تلويزيوني و يك سخنران خط و نشان مي‌كشند، چرا بايد نامش را به اين ميدان مي‌كشيد؟! شايد ترجيح سیدحسن خميني اين بود كه خود را درگير بحران جديدي نكند و به تجربه پيشين كانديداتوري در انتخابات خبرگان كفايت كند.
خالص‌سازي در هر مجلسي
با مروري بر چهره‌هاي حاضر و غايب براي اين دور از انتخابات خبرگان رهبري، مي‌توان گفت چهره‌هايي كه نيامدند از روحيات مخافظه‌كارانه و آنها كه آمدند از روحيات جنگجوطلبانه برخوردارند. از اين جهت مي‌توان چنين ادعايي كرد كه فضاي سياسي كشور تا حد زيادي تند شده است؛ ماجراهاي «مملكت مال حزب‌اللهياست» و انتقاد گوينده اين جمله از يك برنامه شبكه افق و در ادامه تغيير شبانه عوامل آن برنامه، نشاني از برآمدن يك طيف تندروي جديدي در كشور دارد. طيفي كه مختصات آنها هنوز مشخص نيست. از سوي ديگر نشانه‌هاي ديگري از طيف جديد تندروها را بايد در بازتر شدن دست رسانه‌هاي اصولگرايان براي «زدن» چهره‌هاي اصلاح‌طلب و اعتدالي است؛ حملات گاه و بيگاه به جواد ظريف و حسن روحاني در صدا و سيما و اخيرا تندتر شدن حملات، نظير آنچه يك مجري صداوسيما عليه روحاني انجام داد، مي‌تواند نخستين نشانه‌ها از سر برآوردن اين تندروهاي مجهول‌الهويه باشد.
شنیده های اعتماد حاکی از این است که در جلسه اخیر مجلس خبرگان،آیت الله توکل، نماینده استان مازندران در مجلس خبرگان رهبری پشت تریبون اظهارات تندی را علیه حسن روحانی مطرح کرده است. اظهاراتی از همان جنس و سبک و سیاق که مجری صداوسیما گفته و به مرور مسائلی از قبیل برجام و شکایت ها و پرونده های حسن روحانی در کمیسیون اصل 90 مجلس که به قوه قضاییه ارسال شده، پرداخته است. اعتماد مطلع شده است که در این جلسه همچنین کلیپی درباره سند2030 نیز در جلسه پخش شده که محتوایی علیه تصمیم گیری های روحانی داشته است و گویا حسن روحانی نیز در این جلسه پاسخ اتهامات را داده است. هجمه به حسن روحانی اما خارج از جلسه خبرگان پشت درهای بسته نیز ادامه داشت. مجری صداوسیما در برنامه تلویزیونی صبح‌بخیر ایران، از شورای نگهبان خواسته تا به وظیفه خود برای ردصلاحیت حسن روحانی عمل کند. طعنه و پوزخند مجری در بیان این جمله که« انشاءالله شورای نگهبان به وظیفه اصلی‌اش خیلی درست عمل کند» نشان از نفوذ این دیدگاه و تعمیق این مخالفت ها علیه حضور حسن روحانی در مجلس خبرگان در بخش های مختلف و سطوح بالای صداوسیما است. فراموش نکنیم که حسن روحانی با رئیس وقت صداوسیما یعنی عزت الله ضرغامی به شدت درگیر بود و هستند مدیران و کارکنانی در این سازمان که به دنبال فرصت تسویه حساب با روحانی هستند. فراتر از ریاست قبل، وضعیت رویکردها و گرایش های فکری حلقه مدیریت فعلی صداوسیما نیز روشن است و نیازی به تشریح زاویه جریان جلیلی-جبلی نسبت به حسن روحانی نیست.