گپ و گفتي با موسي اسوار به بهانه سالروز تولد جبران خليل جبران
نويسنده‌اي كه مهر را تصوير كرد
نازنين متين‌نيا
تاكيد مي‌كند: «جِبران خليل جِبران نه، جُبران خليل جُبران». توضيح مي‌دهد كه اين اشتباه لفظي از ترجمه دوم نام اين شاعر و نويسنده مي‌آيد. چون هنرمند لبناني بعد از مهاجرت به امريكاي شمالي، نامش را با لهجه لبناني ثبت مي‌شود و يك كسره به جاي ضمه به نام او مي‌نشيند. موسي اسوار با اين توضيح كوتاه اما مهم، صحبت‌هايش را درباره خليل جبران آغاز مي‌كند. مترجم نام‌آشناي ادبيات عرب، به دقت واژه‌ها را انتخاب مي‌كند و با جزييات درباره اين شاعر صحبت مي‌كند تا در گپ و گفت كوتاه درباره خليل جبران و به دلايل محبوبيت اين نويسنده و شاعر در ميان مخاطبان جهاني‌اش برسيم.
جبران خليل جبران هم در ميان اهالي ادبيات و انديشه اقبال دارد و هم مردم عادي. اين اقبال از كجا مي‌آيد؟
در آثار جبران و در دوره پختگي و بعد از مهاجرت به امريكا، آميزه‌اي از فلسفه مشرق زمين با انسان‌گرايي مغرب زمين، تجلي پيدا مي‌كند. او تحت‌تاثير مكتب نوافلاطوني، معنويت بودايي و تفكر انسان‌گرايانه‌اي كه در اسلام و به‌خصوص در حضرت علي مي‌ديد، بود. جبران با الهام از اين مشرب فكري، آثاري درباره فلسفه هستي، محبت، مهر به هم‌نوع و... را خلق كرد. او به دنبال مهر، محبت و مودت در تمام هستي بود و طبيعت و هستي را مظهر آن مي‌دانست. به همين دليل نوشته‌هايش براي نگاهي كه به دنبال عنصر معنوي مهروزي است، بسيار مهم است. به دليل بيان اديبانه و مسحوركننده‌اش، قدرت تاثيرگذاري بيشتري دارد و مخاطب از هرنوع مذهب و آييني زماني كه اين مهر و محبت را در آثارش مي‌بيند، نوشته‌هايش را دوست دارد و به دلش هم مي‌نشيند.
همين حالا اگر نام جبران خليل جبران را سرچ كنيم، در كنار نام‌هايي مثل نجف دريابندري و الهي قمشه‌اي، وبلاگ‌هاي عاميانه‌اي را مي‌بينيم كه نوشته‌هاي او را بازنشر مي‌كنند. اين طيف گسترده از مخاطب را چطور بررسي مي‌كنيد؟
جبران خليل جبران در رده‌هاي مختلف مطالعاتي مخاطب و علاقه‌مند دارد. يك ذهن عميق و مطالعه‌كننده دريافت‌هاي خود را از آثار او دارد و مخاطب عام هم جنبه‌هاي انساني آثار او را درك مي‌كند و با آن ارتباط مي‌گيرد. اينها به اين دليل است كه جبران خليل جبران با باريك‌بيني و دقت به كشف دقايقي خاص و مهم از زندگي و هستي رسيده است و البته توانسته با بيان بسيار زيبا (مي‌توانيم بگوييم شاهكار) در رده‌ها و لايه‌هاي مختلف نفوذ پيدا كند و به همين ترتيب در هر طبقه و خواستگاهي مخاطب خود را داشته باشد.
با اين‌همه آشنايي و شناخت و اقبال، نكته ناشناخته‌اي درباره خليل جبران وجود دارد؟
هاله تقدسي كه در اطراف اين نام است بايد زدوده شود؛ جبران را چنان كه حقش است بايد شناخت و حق او را ادا كرد. جبران در اوج رمانتيسيم زمانه خودش اين آثار را خلق كرد و اگر ما امروز بخواهيم با نگاه واقع‌گرايانه امروزي به آثارش نگاه كنيم، قاعدتا از درك او فاصله مي‌گيريم. هنگام خواندن آثار جبران بايد نگاه رمانتيك او را درنظر بگيريم و تفاوت‌هاي زمانه را درك كنيم. با نگاه واقع‌بينانه امروزي آثار جبران تناسبي ندارد و عده‌اي ممكن است آن را نپسندند. اما زماني كه اين هاله تقدس را كنار مي‌زنيم و با درك تفاوت‌هاي زمانه به او و آثارش نگاه مي‌كنيم، دريافت‌هاي مهم و تازه‌اي هم از آثارش پيدا مي‌كنيم.