نكته آخر درباره نمايشگاه كتاب
رسول آباديان
سي و يكمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، امروز درحالي به كار خود پايان مي‌دهد كه طبق آمارهاي ارايه شده از سوي برگزار‌كنندگان، اين نمايشگاه وارد فازي ديگر از اميدواري در حوزه نشر كشور شده است. بسياري از مشكلات هميشگي، امسال هم همچنان پابرجا بود اما فروش قابل توجه كتاب و استقبال سراسري از بزرگ‌ترين رويداد فرهنگي كشور را تا همين‌جاي كار هم بايد به فال نيك گرفت. نكته‌اي كه بايد درباره نمايشگاه از برگزاري نمايشگاه به آن اشاره كرد، برخوردهاي موردي و نوعي از سر بازكردن است. به اين معنا كه صدها تصميم در قالب صدها نشست گرفته مي‌شود و بعد از پايان كار هر نمايشگاه همگي به فراموشي سپرده مي‌شوند و حتي براي يك بار مورد ارزيابي به نيت اجرايي شدن قرار نمي‌گيرند. هرساله درميان اظهارنظرهاي مختلف اهالي فرهنگ كشور پيرامون برگزاري نمايشگاه كتاب، به نكاتي قابل توجه بر مي‌خوريم كه برخورد جدي‌تر با آنها مي‌تواند دريچه‌هاي تازه‌اي رو به كتاب و كتابخواني باز كند. متاسفانه بايد گفت كه همه اظهارنظرهاي اصولي در زمان برگزاري نمايشگاه، ارايه مي‌شوند كه حفره‌اي زماني را پر كنند. حال آنكه اين نشست‌ها و اظهارنظرها را بايد به عنوان قلب تپنده نمايشگاه به رسميت بشناسيم. يكي از مسائلي كه همواره در برگزاري هردوره نمايشگاه از سوي افراد مختلف فرهنگي مطرح مي‌شود، مساله سروسامان گرفتن نمايشگاه به عنوان استقرار در مكاني هميشگي است اما دربه دري و خانه بدوشي اين نمايشگاه هيچگاه پايان نپذيرفته و ظاهرا نخواهد پذيرفت.
يكي از برنامه‌ريزي‌هايي كه بايد در طول برگزاري نمايشگاه مد نظر داشته باشيم، احترام به شعور مخاطباني است كه از اقصي نقاط كشور، رهسپار پايتخت مي‌شوند تا سهم خود را از اين جشن فرهنگي دريافت كنند. برگزاري نمايشگاهي با ابعادي به اين گستردگي البته كه كاري سخت و توان‌فرساست اما خستگي فعاليت‌هايي از اين دست زماني در تن دست اندركاران باقي خواهد ماند كه نتايج واقعي آن آنگونه كه بايد و شايد، خود را نشان ندهند.
نمايشگاه امسال هم مانند دوره‌هاي گذشته تمام شد اما‌اي كاش امسال شاهد گامي رو به جلو به جهت كاربردي كردن قول و قرارها باشيم. كارشناساني كه در نشست‌هاي مختلف اين نمايشگاه حضور پيدا مي‌كنند، معمولا از چهره‌هاي مطرح فرهنگي كشور هستند. آنها بيشتر به اين موضوع فكر مي‌كنند كه حاصل اين عرقريزان روح و ارايه راهكارهاي كارشناسانه بالاخره كي و كجا جامه عمل به خود خواهد پوشاند.
حجم نشست‌هاي بعضا عالي در بخش‌هاي مختلف نمايشگاه، يكي از موارد تحسين بر‌انگيز اين دوره از نمايشگاه بود و بايد گفت مسوولاني كه توان برنامه‌ريزي چنين نشست‌هايي را دارند، بدون شك راهكارهاي اجرايي شدن نكات ارايه شده را نيز خواهند داشت و در اين ميان اين پرسش پيش مي‌آيد كه چرا بسياري از موارد مطروحه در اين نشست‌ها، مارا به ياد نشست‌هايي از اين دست در سال‌هاي گذشته مي‌اندازد و چرا هنوز موفق نشده‌ايم حداقل يكي دو مورد از هزاران مشكل را حل و فصل كنيم؟ كساني كه مشتري ثابت نمايشگاه كتاب هستند، هرساله در اين ايام با خبرهايي ريز و درشت پيرامون وجود كتاب‌هاي غيرقانوني و به اصطلاح قاچاق مواجه هستند؛ مشكلي كه خطر همه گير شدنش دل بسياري از دست‌اندركاران حوزه نشر را مي‌لرزاند. خيلي‌ها مي‌پرسند كه چرا هيچ‌يك از مسوولان فرهنگي كشور در طول سال هيچ سخني از اين پديده مخرب بر زبان نمي‌آورد و اصولا چرا علاج واقعه قبل از وقوع اتفاق نمي‌افتد و ما هرساله در محيط نمايشگاه شاهد جولان كتاب‌هايي از اين دست هستيم؟