نقد دلسوزانه خاتمي
به پيشنهاد مذاكره مستقيم
هدايت آقايي
در روزهاي گذشته انتشار نامه تعدادي از فعالان سياسي و طرح پيشنهاد مذاكره مستقيم با امريكا با واكنش‌هاي متعددي روبه‌رو شده است. نكته حايز اهميت در مورد نامه اخير اين است كه اين نامه توسط افرادي تدوين و امضا شده كه مسوول رسمي كشور در وزارت امور خارجه نيستند. امضا‌كنندگان، جمعي هستند كه ايده‌اي به ذهن‌شان رسيده است. درنتيجه به نظر مي‌رسد برخورد قهرآميز و نگاه منفي به صرف بيان عقايد و پيشنهادات، منطقي نباشد، حتي اگر اين ايده و عقيده موردپسند نباشد.
نكته ديگر اين است كه در اين نامه بحث مذاكره بي‌قيد و شرط با امريكا مطرح نشده و آنچه گفته شده اين است كه اگر امريكا از موضع قلدري و زور وارد بحث نشود، مي‌توان به مذاكره با آنها فكر كرد. هيچ مذاكره‌اي بي‌قيد و شرط نيست و تسليم بي‌منازع و بي‌قيد و شرط امريكا شدن، نظر هيچ‌يك از اصلاح‌طلبان نيست. كشور امريكا قدرت جهاني است كه در جهت پيشبرد منافع خود عمل مي‌كند. منافع كشورها نيز هميشه در تعامل با منافع ديگر كشورها تعريف مي‌شود و مذاكره، يكي از راه‌هاي مهم برقراري صلح در دنيا‌ست. بارها شاهد بوديم كه وقتي مساله مقاومت در ميان بوده، ملت ما يكپارچه به ميدان آمده است. بنابراين نبايد مذاكره كردن را به شكل يك تابو دربياوريم. حال آنكه مذاكره حتي در زمان جنگ‌هاي مذهبي و ملي نيز وجود داشته و ما نيز براي پيشبرد روابط از راه مذاكره بايد كوشا باشيم. اصل مذاكره خوب است و البته نبايد بي‌قيد و شرط باشد.
دولت امريكا نيز شبيه به ديگر دول سياسي، مجموعه‌اي از نيروهاي سياسي است كه اهداف گروهي و حزبي دارند و اين گروه‌ها حتي بر سر مسائل كشورشان اختلاف منافع دارند. ما بايد با تدبير با اين مساله برخورد كنيم و نبايد سياه و سفيد به موضوع نگاه كنيم. بايد توجه داشته باشيم كه طيف‌هايي در امريكا هستند كه عاقلانه‌تر عمل مي‌كنند. پس نبايد آنها را فراموش كنيم. البته در شرايط كنوني گروه‌هاي جنگ‌طلبي در امريكا حاكم هستند، گروه‌هاي اقتدارگرا و جريانات خطرناك با هم كار مي‌كنند؛ بنابراين دستگاه ديپلماسي ما نبايد صفر و يكي باشد، بلكه بايد سعي كنيم با جرياناتي كه رفتارشان مي‌تواند به نفع ما باشد، تعامل كنيم.
همچنين بايد دقت كنيم كه مذاكره با امتياز‌دهي مترادف نيست. در حال حاضر بايد با تدبير با امريكا برخورد كرد و نبايد در اين مورد نوعي نگاه مطلق‌گرا داشته باشيم. همچنين بايد توجه داشته باشيم كه آقاي خاتمي از چهره‌هاي محوري جريان اصلاحات هستند و احترام ايشان بر همه نيروهاي اصلاح‌طلب واجب است. حرف‌هاي آقاي خاتمي از سر دلسوزي است. همه اصلاح‌طلبان بايد به پيشنهادات آقاي خاتمي با دقت توجه كنند. اگر هم نقدي داشته باشند، بسيار خوب است و در فضاي سياسي بايد انتقاد و مخالفت وجود داشته باشد. در جبهه اصلاحات نيز هيچ مساله خاصي نيست كه رهبران گروه‌ها و طيف‌هاي مختلف مورد نقد قرار گيرند.