تنش در روابط امريكا و تركيه ادامه دارد
تهديد اتحاد استراتژيك
ميثم سليماني
رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهوري تركيه پس از آنكه دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده اين كشور را تهديد كرد كه در صورت آزاد نكردن يك كشيش امريكايي، تركيه را تحريم مي‌كند، عنوان كرد كه در برابر اين گونه اقدامات ايستادگي مي‌كند. اردوغان در گفت‌وگو با شبكه TRT تركيه از دوستي و نزديكي ميان تركيه و امريكا و اينكه اين دو كشور تا چه حد با يكديگر روابط نزديك دارند، سخن گفت اما تاكيد كرد كه در صورت تحريم، اين رويه به عقب باز نخواهد گشت. وي در ادامه افزود، آنها نبايد فراموش كنند كه در صورت چنين اقدامي، يك شريك صميمي را از دست خواهند داد.
كشيش امريكايي اندرو برانسون، كه اين هفته پس از ماه‌ها بازداشت به حبس خانگي منتقل شد بيش از دو دهه در تركيه فعاليت كرده است. برانسون متهم به حمايت از گروهي شده است كه به دنبال كودتاي نظامي در سال 2016 بودند. كودتايي كه در نهايت به شكست انجاميد. برانسن همچنين متهم است كه با حزب كارگران كردستان (PKK) در ارتباط بوده است. كشيش اين اتهامات را رد كرده اما در صورتي كه وي متهم شناخته شود با مجازات 35 سال حبس روبه‌رو خواهد شد.
گفته مي‌شود كه فعاليت‌هاي ديپلماتيك به شكل جدي ميان امريكا و تركيه جريان دارد و روز شنبه مايك پمپئو، وزيرخارجه ايالات متحده با مولود چاووش اوغلو، وزيرخارجه تركيه درباره اين موضوع گفت‌وگو كردند. به گزارش خبرگزاري فرانسه، ترامپ از بنجامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم اسراييل خواسته است تا يك زن تركيه‌اي را كه متهم به ارتباط با حماس است آزاد كند كه اين موضوع به عنوان بخشي از توافقي احتمالي مطرح مي‌شود كه بناست ميان امريكا و تركيه شكل بگيرد.
طبق گزارش روزنامه اسراييلي هاآرتص در روز 14 جولاي يك تماس تلفني ميان ترامپ و نتانياهو برقرار مي‌شود، كه در آن ترامپ از نتانياهو مي‌خواهد ابرو اوزكان شهروند 27 ساله تركيه‌اي كه ماه گذشته توسط ماموران امنيتي اسراييل دستگير شده بود آزاد شود. نيروهاي امنيتي رژيم اسراييل وي را متهم كردند كه با حماس در ارتباط است و امنيت اين رژيم را به خطر انداخته است. اوزكان روز بعد از تماس تلفني ميان ترامپ و نتانياهو پس از يك ماه بازداشت آزاد مي‌شود. مقام‌هاي اسراييلي تاكنون حاضر به ارايه دليل و مدركي براي آزاد كردن اين تبعه تركيه‌اي ارايه نداده‌اند. اما برخي منابع آگاه به هاآرتص اعلام كردند كه او آزاد نشده بلكه اخراج شده است.
اما يك مقام امنيتي در گفت‌وگو با هاآرتص تاييد كرده است كه ترامپ به نتانياهو براي آزادي اين زنداني فشار آورده است. به گزارش واشنگتن‌پست اين به عنوان بخشي از توافق ميان ترامپ و اردوغان شناخته مي‌شود كه به نظر مي‌رسد در روز 11 جولاي در حاشيه نشست ناتو به دست آمده است. با اين حال مقام‌هاي تركيه‌اي به‌طور كامل چنين گزارشي را رد كردند و مدعي شدند بحث چنين توافقي كاملا بي‌اساس است.
اما واقعيت آن است كه هرچند ايالات متحده تركيه را به نحوي تهديد به تحريم كرده است اما آنها خود مي‌دانند كه اين اتفاق آسان نخواهد بود، زيرا تركيه يكي از مهم‌ترين متحدان منطقه‌اي امريكا محسوب مي‌شود و دومين قدرت نظامي ناتو به شمار مي‌آيد. جيمز متيس در روز جمعه طي سخناني عنوان كرد كه تهديدات دونالد ترامپ مبني بر تحريم تركيه تاثيري بر همكاري‌هاي نظامي ميان دو كشور نخواهد گذاشت، موضوعي كه نشان مي‌دهد متيس به نحوي آن را ناديده بگيرد. زيرا قطعا در صورت تحريم اولين محلي كه با آسيب مواجه مي‌شود اتحاد نظامي ميان دو كشور خواهد بود. لازم به ذكر است كه ارتش امريكا تحويل جنگنده‌هاي فوق پيشرفته35 - F را نيز به تركيه متوقف كرده است موضوعي كه چالش جديدي را در مقابل روابط ميان امريكا و تركيه به وجود آورده است و بسياري را نگران كرده كه همكاري پنتاگون با ارتش تركيه با چالش مواجه شود. چرا كه پايگاه هوايي اينجرليك تركيه در بحث پروازهاي جنگنده‌هاي امريكا در سوريه و عراق و حتي در سطح منطقه اهميتي مهم و حياتي دارد. ولي به نظر مي‌رسد تاكنون خدشه‌اي در همكاري‌هاي مشترك نظامي ميان امريكا و تركيه ايجاد نشده است و اين بستگي به آينده اقدامات و گام‌هاي بعدي مقام‌هاي دو طرف دارد.
گفتني است دولت ايالات متحده، ظاهرا به‌شدت تحت فشار مسيحيان تندرو نزديك به دولت قرار گرفته است كه معتقدند تركيه بايد به دليل دستگيري اين كشيش تحت تحريم جدي قرار گيرد. دونالد ترامپ و مايك پنس به عنوان معاون اول رييس‌جمهور هردو سخنان تند و بي‌سابقه‌اي را عليه تركيه در خصوص كشيش مسيحي زنداني مطرح كردند. ترامپ در توييتي نوشت: ايالات متحده تحريم‌هاي بزرگي را عليه تركيه به دليل بازداشت پاستور اندرو برانسون، كشيش مسيحي اعمال خواهد كرد. تنها دقايقي بعد نيز مايك پنس اين تهديد را به شكلي ديگر مطرح و ترامپ مجدد آن را تاييد كرد.
در واكنش به اين اقدام نيز مولود چاووش اوغلو، وزيرخارجه تركيه نيز طي بيانيه‌اي زبان تهديدآميز را غير قابل قبول دانست و با اشاره به عدم دخالت در قوه قضاييه تاكيد كرد كه حكومت قانون براي همه است بدون هيچ استثنايي. واقعيت آن است كه اكنون روابط تركيه و امريكا با يك چالش جدي در درون حاكميت امريكا مواجه شده است و مشخص نيست چه رويكردي بناست رابطه با تركيه را هدايت كند، از همين رو آينده روابط ميان اين دو متحد در ابهام قرار گرفته است.