تشكلي از همه حرفه‌ها و مهارت‌ها
نورعلي عباسپور
مصوبه شوراي عالي اداري در سال 95 انجمن اوليا و مربيان را به عنوان يك تشكل غيردولتي معرفي كرد. اين نهاد مدني جمعيتي 27 ميليوني را پشت سر خود دارد چرا كه جمعيت خانواده‌ها دو برابر جمعيت دانش‌آموزي ماست. امسال در 96 هزار مدرسه كشور انتخابات برگزار شد و شوراهاي انجمن شكل گرفته‌اند اما نحوه عملكرد و ميزان تاثيرگذاري آنها بسته به ميزان آگاهي خانواده‌ها خودش را نشان مي‌دهد. اين آگاهي شامل آگاهي نسبت به ميزان اختيارات‌شان به عنوان اعضاي انجمن و نسبت به مسائل تعليم و تربيت است. هر قدر حساسيت آنها نسبت به اين مسائل بالاتر باشد زمان بيشتري مي‌گذارند، با مدرسه همكاري مي‌كنند و نظر مي‌دهند. براي بالا رفتن اين آگاهي و به تبع آن افزايش ميزان تاثيرگذاري انجمن‌ها فعاليت‌هايي را شروع كرده‌ايم تا بتوانند با مسوولان آموزش و پرورش و نمايندگان مجلس گفت‌وگو و مسائل‌شان را مطرح كنند. در هفته اوليا و مربيان با حضور وزير آموزش و پرورش و به صورت نمادين «خانه اوليا» را راه‌اندازي كرديم تا خانواده‌ها وقتي وارد مدرسه مي‌شوند، انجمن محلي داشته باشند براي گفت‌وگو و تصميم‌گيري و ارتباط مستقيم‌تر خانواده‌ها با معلمان. وقتي در مورد ميزان مشاركت والدين در مسائل مدرسه صحبت مي‌كنيم بايد اين نكته را هم در نظر بگيريم كه در موضوع مشاركت، جامعه ما به صورت كلي ضعف دارد، نگاه‌هاي تك‌محوري غلبه دارند و هميشه به عنوان انتقاد به مديران اين را مطرح كرده‌ام كه سعي مي‌كنند خودشان در مركز توجه باشند و فرصت ابراز وجود به ديگران نمي‌دهند يا خودشان سعي نمي‌كنند از توانمندي و خرد جمعي استفاده كنند. با وجود اين به نظر مي‌رسد در كلان‌شهرها و جاهايي كه به لحاظ فرهنگي شرايط بهتري دارند، موضوع متفاوت است. در مدارس اين مناطق انتخابات پرشورتري داريم مثلا در برخي مناطق تهران برگزاري انتخابات انجمن مانند انتخابات مجلس شوراي اسلامي است و رقابت شديدي دارند. براي همين است كه آگاهي‌بخشي به خانواده‌ها نقش مهمي دارد. در حال حاضر با همكاري معاونت امور زنان كارگاه‌هايي را در 12 استان پيش‌بيني كرده‌ايم تا موضوعاتي مانند گفت‌وگوي بين نسلي، مهارت‌هاي گفت‌وگويي و تاب‌آوري اجتماعي را آموزش دهيم. اين مباحث و برگزاري چنين كارگاه‌هايي سبب افزايش آگاهي و مشاركت مي‌شود.
در بسياري از موارد هم، بستر به لحاظ سازماني و ساختار اداري و قانوني فراهم است اما موانع بيروني جلوي استفاده از اين زمينه‌ها را مي‌گيرد. يكي از موانع بيروني خود خانواده‌ها هستند، يعني همان‌طوركه براي دولت‌ها آموزش در اولويت نيست، براي بسياري از خانواده‌ها هم تعليم و تربيت چندان در اولويت نيست، چون ديربازده است و چندان ملموس نيست پس خانواده هم فكر مي‌كند كه مسووليت كار كلا بر عهده مدرسه است و به معناي امروزي خيلي در اين حوزه احساس مسووليت نمي‌كنند. خانواده‌ها بيشتر خودشان را مسوول خورد و خوراك و پوشاك و مسافرت بچه‌ها مي‌دانند درحالي‌كه تعليم و تربيت آينده بچه‌ها را مي‌سازد. هرچه ميزان آگاهي خانواده‌ها بالاتر مي‌رود حساسيت و مشاركت‌شان در حوزه مدرسه و آموزش هم بيشتر مي‌شود. با توجه به امكاني كه فراهم شده و انجمن اوليا و مربيان مي‌تواند به عنوان يك تشكل غيردولتي ايفاي نقش كند، بازنگري‌هايي بر ساختار انجمن داشته‌ايم تا در سطح كلان بتواند ايفاي نقش كند. در اين بخش پيش‌بيني شده تا هيات امنايي را در سطح كشور داشته باشيم كه منتخب خانواده‌ها در آن حضور داشته باشند، در راستاي همين برنامه در هفته اوليا و مربيان منتخبان اوليا را به ديدار وزير برديم تا رودررو حرف‌هاي‌شان را بزنند، گفت‌وگو كنند، نقد كنند و خواسته‌هاي‌شان را بگويند. اين موضوع را به تمامي استان‌ها تعميم مي‌دهيم تا از اين به بعد وزير در هر شهري حضور پيدا كرد بتواند با اوليا گفت‌وگو كند و نظرات‌شان را بشنود. خانواده‌ها بايد ديده شوند، بايد شنيده شوند. تجربه ديدار خانواده‌ها با وزير تجربه بسيار خوبي بود، نشان داديم اعضاي اين انجمن‌ها ايده‌هاي بسيار خوبي دارند كه مي‌تواند به آموزش و پرورش كمك كند. اعضاي اين انجمن همين كساني هستند كه در جامعه زندگي مي‌كنند، صاحب كليه مشاغل و تخصص‌ها و مهارت‌هايي كه در جامعه وجود دارد. بچه‌هاي همين افراد در مدرسه‌هاي ما مشغول تحصيل هستند و محال است مدرسه‌اي از اين همه مهارت و ايده استفاده كند و تبديل به مدرسه موفقي نشود. اگر از اين ظرفيت در آموزش و پرورش استفاده كنيم به نظرم ديگر مشكلي در آن باقي نمي‌ماند.