«اعتماد» گزارش مي‌دهد
يك روز با مسجدجامعي و اعضاي شورا در كتابفروشي‌هاي تهران
حميدرضا خالدي/ پنجشنبه روز محك بود و آزمون. آزموني براي اهل كتاب و كتابخوان‌هاي حرفه‌يي و البته آنهايي كه داعيه نويسندگي و اهل قلمي را داشتند. آزموني به ميزباني احمد مسجدجامعي، چهره نام‌آشناي فرهنگ و هنر اين مرز و بوم كه روزگاري خود، سكاندار وزارتخانه‌يي بود كه در راس تمامي سياستگذاري‌هاي فرهنگي و هنري ايران قرار داشت. حالا قرار بود با فراخوان وي و در آستانه هفته كتاب چهره‌هاي فرهنگي، علمي، سياسي وحتي مذهبي روز پنجشنبه به كتابفروشيها بروند و اين بار نه به عنوان يك خواننده يا خريدار كه به عنوان يك «فروشنده» رودرروي اهل كتاب قرار گيرند. اولين لبيك گويان وي نيز همكارانش در شوراي شهر بودند. از مختاباد تا معصومه آباد كه اين روز‌ها كتابش درحال ركوردزني تيراژ500 هزار نسخه‌يي شدن است تا سروري و سالاري و دوستي و البته پير شورا، علي شيباني كه در كمترمراسمي حاضر مي‌شود. سوت آغاز اين مراسم را نيز خود مسجدجامعي از انتشارات «سخن» زد. انتشاراتي با مديريت خاندان علمي‌ها كه بيش از 140 سال در نشر و صنعت توليد كتاب اين كشور سابقه دارند. قرار بود مسجدجامعي از ساختمان اصلي اين انتشارات واقع درخيابان دانشگاه، تقاطع نظري بازديدش را از كتابفروشيها و مراسم حضور چهره‌هاي هنري و فرهنگي و اعضاي شورا دركتابفروشي‌ها آغاز كند. ساعت چند دقيقه به 10 مانده، مسجدجامعي به انتشارات سخن مي‌رسد و بعد از چند دقيقه نيز دكتر داوري اردكاني، كه قرار است تمام راه باوي هم مسير باشد، به جمع همراه مسجدجامعي مي‌پيوندد. مسجدجامعي بيش از هر چيز غرق درعناوين كتاب‌هاي قفسه‌هاي مملو از كتاب‌هاي اين انتشارات قديمي مي‌شود و اگر نبود اصرار علي اصغر علمي (مديرعامل اين انتشارات) كه وي را دعوت مي‌كرد تا از طبقه پنج اين ساختمان هم ديدن كند، احتمالا تمام روز را همان جا جلوي قفسه كتاب‌ها مي‌ماند. طبقه پنج اين ساختمان به نوعي خود، موزه‌يي كشف نشده است. انواع تابلوهاي قديمي و سنتي، كتاب‌هاي چاپ سنگي و... «علمي» از مشكلات خود مي‌گويد و اينكه كاغذ گران شده و ديگر مردم توان چنداني براي خريد كتاب ندارند. وي به «اعتماد» مي‌گويد: ما زير هزار نسخه چاپ نمي‌كنيم ولي الان به دليل همين گراني تيراژ بسياري از كتاب‌ها به 200 – 300 نسخه رسيده است ! وي ادامه مي‌دهد: امسال ما بيش از 30 عنوان كتاب منتشر كرده‌ايم ولي نسبت به سال‌هاي گذشته آمارمان كمتر شده است. انتشارات سروش، محل بعدي بازديد مسجدجامعي است. جايي كه دكتر حافظي، مرد خبرساز اين روزهاي شورا درآنجا مشغول كتابفروشي است. مسجدجامعي دوري درفروشگاه مي‌زند و با فروشندگان به گپ و گفت مي‌پردازد. مشتريان كتابفروشي هم غافلگير شده‌اند و با كنجكاوي اين تجمع و حضوررا تماشا مي‌كنند. مرد ميانسالي كه خود را داريوش معرفي مي‌كند و براي خريد كتاب به انتشارات سروش آمده مي‌پرسد: جريان چيه؟ و وقتي جواب مي‌شنود مي‌گويد: كار خوبي است. ولي اين «نمايش»ها دردي از مشكلات كتابفروشيها و ناشران و درنهايت كتابخوان‌ها درمان نمي‌كند.
حافظي درپاسخ به سوال «اعتماد» كه دراين يك ساعت چقدركتاب فروخته‌ايد؟ مي‌گويد: هيچي! فقط چند تا كتاب خريدم!
وي درمورد انگيزه‌اش از حضور در اين حركت نمادين مي‌گويد: فكر نمي‌كنم كسي باشد كه به كتابخواني علاقه نداشته باشد، منتهي اين حركت تلنگري بود براي بازگشت به ياد و خاطره «ياد مهرباني» كه همه ما دوستش داريم و دور شدن از فضاهاي مجازي والكترونيكي كه امروز دورادور ما را احاطه كرده‌اند.
بنري از كتاب معصومه آباد با عنوان «من زنده‌ام» جلوي كتابفروشي به چشم مي‌خورد. يكي از مسوولان انتشارات در مورد ميزان استقبال مردم از اين كتاب مي‌گويد: استقبال از كتاب خاطرات خانم آباد بي‌نظير بوده است به طوري كه امروز تيراژش به مرز 500 هزار نسخه نيز نزديك مي‌شود و انتظار داريم تا عيد 200 هزار نسخه ديگر هم چاپ كنيم.
از مسجدجامعي و هيات همراهش جدا مي‌شويم تا سري به ساير كتابفروشيها بزنيم. قرار است اسماعيل دوستي در انتشارات مبتكران واقع درخيابان فخررازي – خيابان شهيد نظري كتابفروشي كند. او هم در مورد حضورش مي‌گويد: همه ما از كودكي با كتاب مانوس شده‌ايم ولي امروز كه بايد خودمان منشأ حمايت از آن باشيم، به دليل مشغله‌هاي زندگي، آن را از ياد برده‌ايم. وي افزود: ما به عنوان افرادي كه دستي درمديريت شهري داريم بايد تلاش كنيم تا با حمايت‌هاي مادي و معنوي خود، حداقل جوانان و كودكان‌مان را به كتابخواني تشويق كنيم.
سالاري كه خود به واسطه مديرمسوولي روزنامه «اسرار» با كتاب و دنياي نويسندگي بيگانه نيست دركتابفروشي يكي از هم ولايتي‌هايش حاضر شده است. انتشارات فرهنگسراي سبز درنبش خيابان انقلاب. وي نيز درمورد انگيزه‌اش براي حضور دراين مراسم گفت: به هر حال كتاب و كتابخواني جزيي از زندگي انسان است كه ما به دليل دغدغه‌هاي روزمره اكثرا آن را فراموش كرده‌ايم.
اما معصومه آباد، عضو شوراي شهر تهران كه خود به عنوان يك نويسنده و يكي از طرفداران حمايت از نويسندگان در كتابفروشي ترنجستان سروش حاضر شده بود برگزاري جشنواره كتابخانه‌هاي خانگي از سوي انجمن نويسندگان كودك و نوجوان را يكي از راهكارهاي توسعه فرهنگ كتابخواني دانسته و اظهار داشت: رفتارهاي ما متاثر از آموزه‌هايي است كه در دوران كودكي كسب كرده‌ايم. علاقه به كتابخواني و مطالعه نيز از اين امر مستثني نيست.
وي با تاكيد بر اينكه كتاب بايد بخشي از زندگي روزمره كودك باشد، اظهار داشت: كودكان و نوجوانان بايد در خانه با كتاب مانوس باشند و بتوانند كتاب را مثل اسباب‌بازي انتخاب كنند تا ياد بگيرند كه چه‌طور مطالعه كنند. بي‌ترديد وجود و گسترش كتابخانه‌هاي خانگي و محلي قدمي موثر در به دست آوردن اين مهارت است. اين عضو شوراي شهر تهران در ادامه گفت: طرح‌هايي همچون اين جشنواره در قدم اول بايد بتواند والدين را متوجه و درگير موضوع كند. افزايش همكاري پدرها و مادرها با جشنواره‌هاي اينچنيني بدون شك مي‌تواند بر افزايش علاقه كودكان و نوجوانان به كتاب و انس بيشتر آنها با اين دوست كاغذي موثر باشد. آباد در ادامه، شهرداري را يكي از مهم‌ترين ارگان‌ها براي حمايت از طرح‌هاي كتابخواني در جامعه معرفي كرد و گفت: اساسا طرح‌هاي مربوط به گسترش كتابخواني در تمام دنيا از سوي شهرداري‌ها اجرا مي‌شود. چون اين نهاد فرهنگي و اجتماعي در ارتباط مستقيم با مردم است.