فيلترينگ فيلتر دوده!

ذرات معلق با قطر كمتر از 2.5 ميكرون، مهم‌ترين آلاينده هوا در شهر تهران محسوب مي‌شود. اين ذرات شامل عناصر و تركيبات مختلفي است كه در اين ميان «كربن سياه» يكي از اجزاي بسيار خطرناك آن است. بر اساس بررسي‌هاي به‌عمل آمده مشخص شده است كه «خودروهاي ديزلي» سهم قابل توجهي در توليد ذرات معلق در شهر تهران دارند؛ از اين رو هرگونه اقدامي در جهت كاهش آلايندگي اين خودروها در نهايت منجر به كاهش در ميزان آلودگي و ذرات منتشره در هواي اين كلان‌شهر خواهد شد. لازم به اشاره است كه در سال ۹۳، ضرورت نصب «فيلتر دوده» روي خودروهاي ديزلي به عنوان راهكاري موثر براي كاهش ذرات معلق خروجي از اين گروه خودروها به تصويب دولت رسيد و از آن پس شماره‌گذاري خودروهاي ديزلي‌ بدون فيلتر دوده ممنوع اعلام شد. هرچند تمامي معضلات ناشي از خودروهاي ديزلي با اين مصوبه حل نشد، زيرا جدا از خودروهاي نو، مشكل اصلي در شهر بزرگي چون تهران، خودروهاي ديزلي در حال تردد به خصوص خودروهاي متعلق به ناوگان حمل و نقل عمومي شهر بود؛ از اين رو مطابق آيين‌نامه‌هاي ٢ و ٨ قانون هواي پاك، استفاده از فيلتر دوده علاوه بر خودروهاي نو براي خودروهاي ديزلي در حال تردد به‌ويژه ناوگان حمل و نقل عمومي نيز الزامي شد. بر اين اساس، علاوه بر بهبود كيفيت سوخت نفت گاز از منظر محتوي گوگرد، نصب فيلتر دوده نيز به عنوان يكي از راهكارهاي كاهش ذرات معلق كمتر از ۲.۵ ميكرون براي شهر تهران و هفت كلان‌شهر‌ كشور به تصويب هيات وزيران رسيد و شهرداري مكلف به اجراي آن شد. اخيرا شوراي اسلامي شهر تهران با اعلام عدم كارايي فيلتر دوده، با تخصيص اعتبار جهت خريد فيلتر دوده براي اتوبوس‌هاي تحت مديريت شهرداري تهران مخالفت كرده است. در مورد اثربخشي فيلتر دوده در خودروهاي ديزلي، لازم است بدانيم كه نصب فيلتر جاذب دوده به منظور حذف ذرات معلق خروجي از اگزوز خودروهاي ديزلي از سال ۱۹۹۴ ميلادي در كشورهاي توسعه‌يافته آغاز شده است و امروزه در مورد اينكه فيلتر دوده در خودروهاي ديزل كارآمد هست يا خير، تشكيكي وجود ندارد، چرا كه فيلتر دوده قادر است ذرات آلاينده را جذب كند، موجب كاهش جرم و ميزان ذرات خروجي خودروهاي ديزلي شود، هيدروكربن‌هاي نسوخته را تقليل دهد و حتي در كنترل انتشار آلاينده مونواكسيدكربن نيز اثرگذار باشد؛ از اين رو، فيلتر دوده نه به عنوان يك قطعه لوكس و فانتزي، بلكه به عنوان يك فناوري شناخته شده كاهنده آلودگي هوا در دنيا براي نصب روي خودروها به خصوص خودروهاي كاركرده، مطرح هست؛ البته اين موضوع كه نوسازي ناوگان اتوبوسراني تهران از جانب شوراي شهر تهران در اولويت نخست قرار دارد بسيار هم عالي است و ‌اي كاش واقعا اين امكان مهيا بود كه تمامي خودروهاي فرسوده ناوگان حمل و نقل عمومي شهر جمع‌آوري و«اتوبوس‌هاي نو» مجهز به فيلتر دوده جايگزين ‌شوند، اما شرايط مالي موجود و تداوم تحريم‌ها بيانگر اين حقيقت هست كه بازسازي ناوگان حمل و نقل به سختي محقق خواهد شد و اتوبوس‌هاي فعلي حداقل بايد تا چند سال آينده نيز در شهر تهران تردد كنند؛ لذا عدم تبعيت از مصوبات دولت و همچنين عدم پيش‌بيني تمهيدات لازم جهت كاهش آلودگي براي اين دسته از خودروها، متاسفانه موجب مي‌شود آلاينده‌هاي خروجي خودروهاي ديزل در كلانشهر تهران كماكان بدون هيچ گونه پالايشي وارد حلق و ريه مردم شوند. بنابراين با نگاهي واقع‌بينانه، تصميم براي «حذف بودجه فيلتر دوده» شهرداري، عملا امكان كاهش موثر آلودگي در ناوگان حمل و نقل عمومي شهر تهران را با مشكل مواجه مي‌كند و ماحصلش بالطبع پراكنش ذرات آلاينده، تداوم روزهاي ناسالم در فصول سرد سال و عوارض بهداشتي ناشي از آن خواهد بود.