حسن روحاني
به محضر آيت‌الله العظمي سيستاني رفت
ملاقات در نجف
شهاب شهسواري
سه روز ديدار حسن روحاني رييس‌جمهور اسلامي ايران از عراق با برنامه‌اي ويژه به پايان رسيد. ديدار با مرجع عالي‌قدر شيعيان عراق، آيت‌الله العظمي سيدعلي سيستاني و نشست با تعدادي ديگر از مراجع شيعيان در نجف، آخرين برنامه سفر حسن روحاني بود كه بعد از زيارت او از حرم مطهر اميرالمومنين علي(ع) در نجف انجام شد. در اين ديدار تاريخي، آيت‌الله سيستاني از «نقش دوستان» در شكست داعش در عراق تقدير كرد. در اين ديدار محمدجواد ظريف، وزير امورخارجه و محمود واعظي، رييس دفتر رييس‌جمهور حضور داشتند. بعد از پايان ديدار در مسير هيات ايراني براي اقامه نماز ظهر، محمود واعظي در پاسخي كوتاه به خبرنگار بي‌بي‌سي عربي اين ديدار را «بسيار خوب» و به بيان مترجمش «ممتاز جدا» توصيف كرد. برنامه ديدار حسن روحاني با اين مرجع شيعيان يكي از مهم‌ترين برنامه‌هاي سفر سه‌روزه او به عراق بود. از زمان سقوط صدام در عراق، آيت‌الله سيستاني به عنوان يكي از بانفوذ‌ترين رهبران سياسي در اين كشور محسوب شده و احكام او در اين كشور به عنوان فصل‌الخطاب تمامي گروه‌هاي سياسي عراق تلقي مي‌شود. هر چند آيت‌الله سيستاني رسما اعلام كرده كه قصد مداخله در امور سياسي عراق را ندارد و معمولا به صورت مستقيم در مسائل جاري اظهارنظري نمي‌كند، اما نفوذ و تبعيت افكار عمومي از احكام اين مرجع عالي‌قدر باعث مي‌شود تا گروه‌هاي سياسي و رهبران عراق براي كسب تكليف در اختلافات، مشكلات و تنش‌ها به ايشان مراجعه كنند. ديدار ميان رييس‌جمهور اسلامي ايران و اين مرجع عالي‌قدر بي‌سابقه است. پيش از اين محمود احمدي‌نژاد، رييس‌جمهور پيشين ايران به عنوان اولين رييس‌جمهور اسلامي ايران بعد از سقوط حكومت صدام به عراق سفر كرده بود، اما ديداري ميان او و مرجع شيعيان عراق انجام نشد.
تقدير از نقش دوستان
مرجع عالي ديني آيت‌الله علي سيستاني پيش از ظهر روز چهارشنبه، حسن روحاني رييس‌جمهور ايران و هيات همراه وي از جمله وزير خارجه را به حضور پذيرفت. به گزارش دفتر آيت‌الله سيستاني، در اين ديدار، رييس‌جمهور ايران خلاصه‌اي از نتايج مذاكراتش با مسوولان عراقي و توافقات به دست آمده با آنها در چارچوب توسعه روابط دوستي و حسن همجواري ميان دو كشور را براي مرجع عالي تشريح كرد. اين بيانيه آورده است؛ آيت‌الله سيستاني از هر گامي در راه تقويت روابط عراق و همسايگانش بر اساس منافع دو طرف و بر اساس احترام به حاكميت كشورها و عدم دخالت در امور داخلي استقبال كرد. بر اساس اين بيانيه، آيت‌الله سيستاني به جنگ سرنوشت‌سازي كه ملت عراق براي شكست تجاوز داعشي و از بين بردن آن پشت سر گذاشت، اشاره و فداكاري‌ها و جانفشاني‌هاي بزرگ عراقي‌هاي شجاع در پيروزي بر اين گروه تروريستي و دور كردن خطر آن از تمام منطقه را يادآوري كرد و از نقش دوستان در راه تحقق آن تقدير كرد. اين بيانيه آورده است؛ آيت‌الله سيستاني همچنين به مهم‌ترين چالش‌هاي عراق در اين مرحله اشاره كرد كه شامل مبارزه با فساد، بهبود خدمات، اينكه سلاح منحصرا در اختيار دولت و دستگاه‌هاي امنيتي آن باشد و ابراز اميدواري كرد كه دولت عراق در اين زمينه‌ها پيشرفت مقبولي داشته باشد. مرجع عالي عراق تاكيد كرد: ضروري است كه سياست‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي در اين منطقه حساس متوازن و متعادل باشد تا ملت‌ها از مصايب و زيان‌هاي بيشتر دور نگه داشته شوند.
ديدار با مراجع نجف
رييس‌جمهور بعد از ديدارش با آيت‌الله سيستاني با سه مرجع عمده ديگر شيعيان در نجف هم ديدارهاي جداگانه‌اي داشت. حسن روحاني در نجف با آيات عظام محمد سعيد حكيم، اسحاق فياض و بشير نجفي نيز ديدارهاي جداگانه‌اي داشت و همچنين از خانه تاريخي امام خميني(ره) در نجف اشرف نيز بازديد كرد. مراجع شيعه نجف به عنوان يكي از مراكز اصلي فقه شيعه، از مليت‌هاي گوناگون هستند. آيت‌الله محمد سعيد حكيم با اصالت عراقي، آيت‌الله اسحاق فياض با اصالت افغانستاني، آيت‌الله بشير نجفي با اصالت پاكستاني، در كنار سيدعلي سيستاني كه تابعيت ايراني دارد و روحاني ارشد نجف محسوب مي‌شود، محل رجوع غالب شيعيان جهان به‌ويژه شيعيان عراق، پاكستان و افغانستان هستند.
واكنش خشم‌آلود امريكا به روابط تهران و بغداد
مايك پمپئو، وزير خارجه ايالات متحده امريكا كه به نظر مي‌رسد، دولتش به شدت از روابط رو به رشد تهران و بغداد ناراضي است، در جمع تعدادي از مديران نفتي اين كشور در هيوستون تگزاس ضمن توهين به ملت عراق ادعا كرد «ايران تلاش مي‌كند عراق را خراج‌گزار خود كند»، گفت: «ايران از صادرات انرژي براي اعمال نفوذ در سراسر خاورميانه استفاده مي‌كند كه امروز برجسته‌ترين نمونه آن در عراق است. در حالي كه ايالات متحده براي عراقي مستقل و داراي حاكميت تلاش مي‌كند، ايران از انرژي خود استفاده مي‌كند تا يك دولت خراج‌گزار ايجاد كند.» به گزارش فارس، پمپئو افزود: «ما در ماه‌هاي گذشته سخت تلاش كرده‌ايم، صادرات نفت خام ايران به سراسر جهان را كاهش دهيم، تا سران ايران را متقاعد كنيم كه به شهروندان خود و آنچه واقعا مي‌خواهند توجه كنند تا ريسك ترور و بي‌ثباتي در خاورميانه را كاهش دهيم.» پيش از اين، برايان هوك يكي از مقام‌هاي وزارت خارجه امريكا هم در ادعايي مضحك ضمن حمله به رابطه تهران و بغداد گفته بود؛ ايران تلاش مي‌كند تا عراق را به يكي از استان‌هاي خود بدل كند.
گزارش سفر پرثمر
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران، در پايان سفر سه روز رييس‌جمهور به اين كشور در حساب كاربري توييتر خود نوشت: «بازديد رسمي از عراق روز دوم و سوم: در كنار حسن روحاني، با رهبران مذهبي، دانشگاهي و قومي عراق در بغداد، كربلا و نجف ديدار كرديم. در نجف با چهار نفر از مراجع ارشد شيعه، از جمله آيت‌الله العظمي علي سيستاني، ديدار و رايزني كرديم.» حسن روحاني، رييس‌جمهور اسلامي ايران از روز دوشنبه براي سفر رسمي سه روزه به عراق رفت و در طول اين سفر هيات همراه او ضمن مذاكرات فشرده در حوزه‌هاي مختلف پنج سند و يادداشت تفاهم همكاري امضا كرد. روز سه‌شنبه سران ايران و عراق با صدور يك بيانيه مشترك ضمن ترسيم چارچوب همكاري‌هاي آينده از توافق نهايي براي رايگان شدن رواديد براي شهروندان دو كشور، ايجاد شهرك‌هاي صنعتي مشترك در استان‌هاي مرزي و نيز لايروبي اروندرود (شط‌العرب) خبر دادند.