رييس‌جمهور تصادفي اوكراين
سعيد عابدپور
انتخاب ولاديمير زلنسكي، كمدين اوكرايني با كسب 73 درصد آراي مردم به سمت رياست‌جمهوري اين كشور را بايد يك نوع تصادف دانست و از آنجا كه تصادف در عالم معنايي جز ناآگاهي ما از علل بروز وقايع ندارد، بايد به تحليل اين پديده و راز موفقيت اين كمدين پرداخت. زلنسكي در كمدي تلويزيوني خود تحت عنوان «خدمتگزار مردم» نقش معلمي را بازي مي‌كرد كه يك شبه رييس‌جمهور شد و به دستگيري و حبس سياستمداران فاسد مي‌پردازد. اكنون آن معلم رويايي اوكرايني‌هاي نااميد بر تخت رياست‌جمهوري نشسته است. راي بالاي راي‌دهندگان اوكرايني به اين كمدين چيزي جز آرزوي ناشدني براي مبارزه با فساد نيست. چگونه امكان دارد. زلنسكي كه با كمك و حمايت سوروش، ميلياردر امريكايي مجاري‌الاصل روي كار آمده، مبارزه با اختلاس و فساد را پيش بگيرد. همين قدر بس كه تمامي مبارزه انتخاباتي زلنسكي كمدين بر مبارزه با فساد و دستگيري سياستمداراني چون پترو پروشنكو، رييس‌جمهور استوار بود و اكنون به فاصله چند روز بعد انتخابات، ولنسكي به پروشنكو پيشنهاد يك جايگاه بالا را در دولت آينده مي‌كند. زلنسكي قول داده تا دوباره فرآيند گفت‌وگوهاي مينسك را در سر بگيرد كه مبتني بر گفت‌وگوهاي دوجانبه با روسيه بود. با اين وجود به ضرورت جنگ اطلاعاتي براي سلطه مجدد اوكراين بر شهر دونباس شرق كشور تاكيد كرده است. اين شهر و مناطقي چون دونتسك از سال 2014 ميلادي تحت كنترل نيروهاي وابسته به روسيه هستند. پس از اينكه زلنسكي قول داد جنگ اطلاعاتي براي دونباس را تقويت كند، بلافاصله افزود كه او نيز به گفت‌وگوهاي بين كيف، مسكو، برلين و پاريس فكر مي‌كند. از نظر ولنسكي اكنون بزرگ‌ترين اولويت بايد بازگشت تمامي اسراي زنداني اوكرايني به خانه‌هاي‌شان باشد. او براي اين موضوع بايد با فرماندهان جدايي‌طلب مناطق دونتسك و لوگان مذاكره كند، چيزي كه رييس‌جمهور قبلي پروشنكو از انجام آن سرباز مي‌زد. پروشنكو معتقد بود هر گونه گفت‌وگو با رهبران جدايي‌طلب شرق اوكراين به معناي شناسايي آنهاست. مسكو در قبال تحولات اوكراين حالت بي‌طرفي خود را حفظ كرده است. در آستانه برگزاري انتخابات سخنگوي پوتين اعلام كرد كه اميدوار است رييس‌جمهور جديد اوكراين از هر گونه تلاش نظامي براي حل مشكل منطقه شرق كشورش بپرهيزد. از نظر روس‌ها، مشكل اوكراين آشي است كه ناتو براي اين كشور ريخت و تحريك و واكنش روسيه را به دنبال داشت. اوكراين كه تا گردن در پيمان ناتو فرو رفته، راهي براي بازگشت ندارد و گروگان پيمان نظامي ناتو و تنش بين امريكا و روسيه است. اوكراين به دنبال عضويت در اتحاديه اروپا و ناتوست. ناتو كمك عملياتي به اوكراين تحت پاكت كمك و مشاركت «كاپ» مي‌دهد و اين به معناي استقرار تسليحات نظامي ناتو در اوكراين است.
روسيه استقرار اين تسليحات را تهديدي براي امنيت خود برآورد مي‌كند. در هر صورت پيروزي يك كمدين به عنوان رييس‌جمهور اوكراين، بيشتر به خاطر مسائل داخلي، حجم گسترده بيكاري و فساد و اختلاس است. شعار پروشنكو كه اوكراين اروپاست، به قيمت پايين آمدن استاندارد زندگي، تضعيف صنعت و كشاورزي منجر شده است. اوكرايني‌ها بيش از هر زمان ديگري احساس بي‌هويتي و فريب مي‌كنند. شعار اروپا براي اوكراين رفاه وعده داده شده را به دست نياورد. حجم گسترده‌اي از ديوانسالاران كشور، سياستمداران و مديران در جريان خصوصي‌سازي واحدهاي اقتصادي يك‌شبه پولدار شده‌اند و واحدهاي اقتصادي قديمي از كار افتاده‌اند و اقتصاد اوكراين به دليل ناامني و سرمايه‌گذاري خارجي اندك قدرت افزايش توليد و پاسخگويي به بازار كار را ندارد. در اين وضعيت انتظار معجزه‌اي از يك فردي كه الفباي سياسي را نمي‌داند و با شعارهاي پوپوليستي به قدرت رسيده، اميد بستن به ناممكن‌هاست و وضعيت دشوار اوكراين ادامه خواهد داشت.