نخستين راديو در ايران
مرتضي ميرحسيني
تاج‌گذاري رضاشاه: سال 1305 در چنين روزي رضاشاه در مراسمي نه چندان پرزرق و برق تاج پادشاهي ايران را به سر گذاشت و تشريفات آغاز سلطنت خود را كامل كرد. چند ماه پيش از آن، يعني در پاييز سال 1304 نمايندگان مجلس به تغيير خاندان سلطنتي ايران راي و به اين تغيير تاريخي ظاهر قانوني داده بودند. آنها با اين تصميم خودشان آنچه را كه زماني آقامحمدخان از زندها گرفته بود، از قاجارها گرفتند و به ديگري تقديم كردند. از آنجا كه رضاخان نام خانوادگي پهلوي را براي خود و فرزندانش برگزيده بود، سلسله جديد ايران نيز به همين عنوان پهلوي نام گرفت. چنان كه مي‌دانيد رضاشاه تا سال 1320 و حمله متفقين به ايران در قدرت باقي ماند و دوره‌اي مهم و پربحث در تاريخ ما را به نام خود رقم زد. دوره‌اي كه گفتني درباره آن بسيار است و من اينجا فقط به دو مورد از آنها كه به امروز ارتباط پيدا مي‌كند اشاره مي‌كنم. يكي گشايش عدليه جديد ايران است كه پنجم ارديبهشت 1306 و پس از انحلال رسمي عدليه قديم، با حضور خود رضاشاه آغاز به كار كرد. شالوده و چارچوب قوانين جديد نيز با نگاه به تجربه كشورهاي ديگر تغيير كرده بود. به اعتبار و پشتوانه همين قوانين جديد بود كه دولت ايران به دستور رضاشاه كاپيتولاسيون را هم لغو كرد و همه مزاياي قضاوت كنسولي اتباع خارجي مقيم ايران را از آنان گرفت. همچنين سال 1319 در چنين روزي راديو تهران كار خود را شروع كرد. به نوشته داريوش رحمانيان و طبق اطلاعات و گزارش‌هاي موجود گويا براي نخستين بار راديو سال 1306 به ايران آمد و از طرف آلماني‌ها به رضاشاه هديه شد. حدود يك سال بعد «دولت ايران يك دستگاه ضبط صوت از آلمان درخواست كرد و هدف اين بود تا با نصب آن در مجلس و ضبط مذاكرات مجلس شاه بتواند در قصر خود مذاكرات را بشنود». طبق سنت ديكتاتوري اين وسيله جديد هم به «ابزار موثري در دست رضاشاه براي نظارت بر مجلس و كار نمايندگان» تبديل شد.
همچنين: مرگ ولاديمير كوماروف، مهندس فضايي روس؛ او نخستين فضانوردي است كه جان خود را در اين حرفه از دست داد. هنگام بازگشت به زمين، چتر كپسولي كه در آن جاي گرفته بود دچار نقص فني شد و او با سرعت بسيار به زمين برخورد كرد. از همان ابتداي كار، يعني زماني كه سرمايه‌گذاري براي سفر به فضا آغاز و برنامه‌هاي فضايي برخي دولت‌ها جدي‌تر شد همه مي‌دانستند كه اين سفرها خطراتي دارد و حتي احتمال مرگ را هم بايد هميشه در نظر گرفت، اما اين حادثه نخستين تجربه واقعي و ملموس مرگ محسوب مي‌شد.
كوماروف هنگام مرگ چهل سال داشت (1967م)؛ شكست عمليات امريكايي‌ها در طبس كه خودشان آن را عمليات پنجه عقاب مي‌ناميدند. هدف آنها از اين عمليات نجات كساني بود كه در ماجراي تسخير سفارت اين كشور در تهران، بازداشت شده بودند. اين عمليات به شكست انصافاً مفتضحانه امريكايي‌ها منتهي شد (1359خ)؛ زلزله هشت ريشتري در نپال؛ طبق گزارش‌هاي موجود اين زمين‌لرزه به مرگ حدود 9 هزار نفر منجر شد و 22 هزار مجروح نيز از خود به جاي گذاشت (2015) .