هنر حفاظت، ممنوعيت نيست

سال‌هاست كه فعالان محيط‌زيست از سياست دور نگه داشتن مردم از طبيعت به عنوان راه‌حلي براي حفاظت از آن پشتيباني مي‌كنند. اما آيا اين سياست توانسته است، به چالش‌هاي محيط زيست در ايران پاسخ دهد؟ وقتي از تبديل ارزش‌هاي بالقوه طبيعت به بالفعل حرف مي‌زنيم، در مورد چه چيزي صحبت مي‌كنيم؟

طبق آخرين يافته‌هاي علمي، قدم زدن به مدت حداقل دو ساعت در هفته در مناطق طبيعي مي‌تواند كمك شاخصي به درمان استرس، فشارخون، افسردگي و آسم بكند. وقتي طبيعت مي‌تواند چنين ارزشي داشته باشد آيا غول‌هاي سرمايه‌داري ايالت كاليفرنيا مي‌توانند پارك‌هاي ايالتي و مناطق طبيعي اطراف كلانشهر لس‌آنجلس را كه اين پژوهش در آن انجام شده است را عرصه دست‌اندازي خود به بهانه رشد اقتصادي قرار دهند بدون آنكه با مقاومت اجتماعي روبه‌رو شوند؟ نتايج اين تحقيق علمي توسط يك شبكه خبري پرمخاطب، ان‌بي‌سي نيوز، به گوش مردم به زبان ساده مي‌رسد و آنها به راحتي مي‌توانند پيام اين تحقيق را درك كنند. توجه داشته باشيم كه مردم بيشتر به يافته‌هاي علمي اعتماد مي‌كنند تا نظرات شخصي سلبريتي-كارشناس‌ها. اين‌گونه است كه دنياي رسانه حلقه واسط بين دنياي علم و توده مردم مي‌شود و به جاي تهييج مردم براي مقابله با دنياي سرمايه‌داري، آنها را به استفاده پايدار از طبيعت با دليل و منطق مشتاق مي‌كنند. در دنياي امروز طبيعت را نمي‌توان به امان خدا رها كرد، بهره‌برداري از طبيعت مي‌تواند دو شكل پايدار يا ناپايدار داشته باشد، حال ما مي‌توانيم همچنان به هر گونه استفاده و ورود به عرصه‌هاي طبيعي نه بگوييم و جلوي آن بايستيم يا آن را مديريت كنيم. هنر علم حفاظت ممنوع كردن بهره‌مندي انسان از طبيعت نيست، بلكه پايدار كردن استفاده از آن است؛ همان كاري كه دانشمندان اين پژوهش انجام داده‌اند. آيا آن روز مي‌رسد كه در كشور ما نيز رسانه‌ها نقش واسط بين پژوهش و مردم را ايفا كنند؟