معادله پيچيده در بريتانيا
مرتضي مكي
برگزيت يك مورد خاص و بحران پيچيده‌اي را طي يكصدسال گذشته در بريتانيا به وجود آورده و تمام سناريوهاي مربوط به خروج طي سه سال گذشته توسط خانم ترزا مي، نخست‌وزير سابق امتحان شده است. در شرايط موجود هم حزب مخالف و هم حزب حاكم به دنبال راه‌هاي جديدي هستند كه اين بحران بي‌سابقه را در انگليس به سرانجام برسانند و به دليل اينكه بريتانيا قانون اساسي نوشته‌اي ندارد قطعا راه‌هايي براي دور زدن قانون هم وجود دارد تا از اين طريق احزاب حاكم بتوانند به اهداف خود برسند. با توجه به اينكه آخرين زمان خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا 31 اكتبر است بوريس جانسون به عنوان نخست‌وزير قطعا نمي‌تواند مسيري را كه خانم ترزا مي طي كرد ادامه دهد. ترزا مي تمام سناريوهاي موجود در خصوص خروج را به آزمون گذاشت و هيچ‌يك از آنها به سرانجام نرسيد و پارلمان به هيچ‌يك از سناريوهاي خروج راي نداد. از همين رو بوريس جانسون بايد راه‌هاي جديدي را براي تحقق برگزيت به آزمون بگذارد. بحث تعليق پارلمان توسط آقاي جانسون به عنوان يكي از راه‌هاي خروج از اين بن‌بست مطرح شده بود. حتي وقتي كه احزاب مخالف از جمله حزب كارگر دولت را تهديد به انحلال پارلمان و برگزاري انتخابات زودهنگام كرد، آقاي كامينگز مشاور ارشد بوريس جانسون كه به عنوان طراح اصلي برگزيت نيز شناخته مي‌شود، اگر بناست انحلال پارلمان صورت گيرد، قطعا آقاي جانسون انتخابات را به پس از ماه اكتبر موكول خواهد كرد كه اين به معني پايان رسيدن زمان خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا است و به دليل اينكه در چنين شرايطي قانوني براي جلوگيري از خروج بدون توافق وجود ندارد به‌طور خود به خود بريتانيا از اتحاديه خارج و اين موضوع به صورت خودكار انجام خواهد شد. احزاب مخالف اكنون سناريوي جديدي را مطرح كردند و آقاي كوربين به عنوان رهبر حزب كارگر با حزب ليبرال دموكرات، سبزها و حزب ملي اسكاتلند وارد مذاكره شده است تا طرحي را براي تعويق خروج بريتانيا از اتحاديه به راي بگذارند چرا كه هم انتخابات زودهنگام و رفراندوم جديد منجر به خروج از بحران نخواهد شد و محافظه‌كاران هرچند موقعيت خوبي ندارند اما حزب كارگر نيز از موقعيت شكننده‌اي برخوردار است زيرا اكنون مشخص نيست در صورت برگزاري انتخابات جديد حزب محافظه‌كار شكست خواهد خورد يا نه. از طرفي ديگر در يك همه‌پرسي دوم هم به دليل شكافي كه در بريتانيا وجود دارد، شرايط نشان مي‌دهد كه نتيجه نهايي رفراندوم تفاوت آنچناني با همه‌پرسي سال 2016 نخواهد داشت.
اما نظرسنجي‌ها و سنجش افكار عمومي بريتانيا توسط احزاب مخالف باعث شده است كه به سمت انحلال پيش نروند و در طرف مقابل بوريس جانسون طرح تعليق را پيش مي‌برد. در حقيقت ماه اوت، ماه تعطيلي در اروپا و در بريتانيا تا سوم سپتامبر بطور معمول تعطيلات ادامه دارد و پس از سوم احزاب براي چند روز در پارلمان حضور پيدا كرده و سپس احزاب اجلاس‌هاي سالانه خود را برگزار مي‌كنند. قصد آقاي جانسون تعطيلي اتصال تعطيلي‌ها به يكديگر است. تا احزاب مخالف فرصتي براي مخالفت خروج بريتانيا از اتحاديه نداشته باشند و هدف بوريس جانسون براي خروج بدون توافق از اتحاديه اروپا تحقق پيدا كند چرا كه تمام موضع‌گيري‌ها در خصوص خروج از اتحاديه هم از سوي بوريس جانسون و هم مقام‌هاي اروپايي صورت گرفته نمي‌توان اميدي به يك خروج با توافق داشت. اگر موضع‌گيري‌هاي مخالفان را در خصوص تعليق پارلمان نيز مشاهده كنيم، هم جرمي كوربين و هم رهبران ساير احزاب مخالف دولت، موضع‌گيري‌هايي انجام دادند كه بيشتر از سر استيصال بود. هرچند مخالفت شديد كردند اما واقعيت آن است كه يك موضوع كم‌سابقه در اين كشور رخ داده است كه بخواهند بر مبناي رويه سابق موضع‌گيري كنند. از همين رو احزاب مخالف نمي‌توانند كار جدي در قبال آقاي جانسون انجام دهند؛ مگر اينكه تمام تلاش خود را به كار ببندند در يك فرصت كوتاه پس از پايان تعليق دست به كاري بزنند اما در حقيقت نمي‌توان پيش‌بيني كرد كه آقاي جانسون آيا مي‌تواند به اهداف خود دست پيدا كند يا نه چرا كه ابهامات و عدم قطعيت‌ها در اين جريان بسيار زياد است. ولي همچنان سناريوي خروج بدون توافق در كنار همه سناريوي ديگر قطعي‌تر به نظر مي‌رسد. در حال حاضر اگر احزاب اپوزيسيون بخواهند تصميمي را در خصوص عزل نخست‌وزير بگيرند نياز دارند كه بخشي از حزب محافظه‌كار را نيز با خود همراه كنند چرا كه اكثريت با حزب محافظه‌كار است و استيضاح و بركناري وي نيز با اما و اگرهاي بسيار زيادي مواجه است. در حال حاضر اگرچه احزاب مخالف روي برگزيت با توافق اجماع دارند اما اينكه بر بركناري بوريس جانسون توافق داشته باشند اين نيز خود جاي سوال جدي دارد چرا كه اين اقدام مي‌تواند تبعات سياسي داخلي و خارجي بسيار زيادي را به همراه داشته باشد و نمي‌توان با قطعيت گفت احزاب بتوانند در اين زمينه به اجماع برسند.