چشم برايان هوك همچنان
به دنبال «آدريان دريا» است
باجگيري امريكايي
سارا معصومي
«گريس 1» روزهاي دورتر و «آدريان دريا» اين روزها همچنان تحت تعقيب و مورد توجه دولت ايالات‌متحده امريكا به رهبري دونالد ترامپ قرار دارد. نقشه‌هاي تيم ترامپ براي توقيف نفتكش حامل نفت ايران از روز 13 تير ماه با دستور جبل‌الطارق براي توقيف گريس 1 آغاز شد و هر چند نفتكشي كه بعدها نامش به «آدريان دريا» تغيير كرد اكنون آزاد است اما واشنگتن‌نشين‌ها همچنان سعي در توقيف آن چه با دستور قضايي و چه با باج‌دهي دارند. بريتانيا نخستين كشوري بود كه با ابزار دولت محلي جبل‌الطارق تن به خواسته امريكا براي توقيف گريس 1 داد، پس از آن توقيف يك نفتكش انگليسي در تنگه هرمز توسط ايران به اضافه بالا گرفتن تنش ميان تهران و لندن، ادامه كار را براي انگليسي‌ها سخت كرد لذا دستور لغو توقيف از آدريان دريا صادر شد. نفتكش ايراني هنوز در ساحل جبل‌الطارق لنگر داشت كه خبر رسيد دادگاهي در امريكا دستور توقيف آن به نفع اين كشور را صادر كرده است. با شكست اين سناريو آدريان دريا از ساحل جبل‌الطارق دور شد اما چشم طمع امريكا براي توقيف آن به هشداري تبديل شد كه سايه آن همچنان بالاسر نفتكش قرار دارد. واشنگتن به تمام مقاصد احتمالي آدريان دريا هشدار داده كه در صورت پذيرش آن با تحريم‌هاي فرامرزي و تنبيه‌هاي امريكا روبه‌رو خواهند شد، لذا نفتكش حامل نفت ايران همچنان بي‌مقصد است اما گويا تيم ترامپ جذابيت‌هايي براي كاپيتان آن دست و پا كرده است. ايران از نخستين روز توقيف آدريان دريا با دزدي دريايي خواندن اين اقدام، لندن را متهم كرد كه تسليم باج‌خواهي و قلدري واشنگتن و تلاش تيم ترامپ براي به صفر رساندن فروش نفت ايران شده اما بريتانيا با رد اين اتهام، ادعا كرد دليل توقيف گريس1، برنامه آن براي دور زدن تحريم‌هاي اتحاديه اروپا عليه سوريه بوده است؛ ادعايي كه درنهايت با ناكامي لندن و جبل‌الطارق در اثباتش ره به جايي نبرد. آزاد شدن «آدريان دريا» مساوي بود با تلاش‌‌هاي امريكا براي كارشكني در مسير آن و در آخرين مورد فايننشال‌تايمز دست به افشاگري زده و ايميل‌هاي برايان هوك، رييس‌گروه اقدام عليه ايران وزارت خارجه امريكا به كاپيتان اين نفتكش را منتشر كرده است. ايميلي كه در آن آقاي هوك ضمن معرفي‌اش به ناخداي «آدريان دريا»، هم پيشنهاد رشوه به او مي‌دهد و هم او را تهديد در صورت عدم همكاري مي‌كند. انتشار اين ايميل سر و صداي بسياري در فضاي بين‌المللي به راه انداخت و نكته قابل‌توجه آنكه واشنگتن ارسال اين ايميل را تاييد هم كرد و آن را در راستاي سياست فشار حداكثري عليه ايران و تلاش براي به صفر رساندن فروش نفت آن خواند. ساعتي پس از انتشار اين گزارش بود كه محمدجواد ظريف وزير خارجه در توييترش به آن واكنش نشان داده و با هشتگ (#) گانگسترهاي تيم بي نوشت: «پس از ناكامي در دزدي دريايي، امريكا به باجگيري عريان متوسل شده (و به كاپيتان نفتكش ايراني گفته) نفت ايران را به ما تحويل بده و چند ميليون دلار بگير وگرنه تحريم خواهي شد. اين كار بسيار شبيه دعوتي است كه من چند هفته پيش دريافت كردم. اين مساله در حال تبديل شدن به يك الگو است.» واكنش ظريف به اين خبر، به اين توييت محدود نشد و او در گفت‌وگو با خبرنگاران در پايان سفر به بنگلادش گفت: برايان هوك در يك اقدام شرم‌آور ايميلي براي ناخداي كشتي «آدريان دريا» فرستاده و در آن يك پيشنهاد خيلي صريح كرده و اصلا هم تلاش نكرده در لفافه ديپلماتيك آن را بگنجاند. او گفته من اسمم اين است، مسووليتم اين است و شما مي‌تواني كشتي را به ما تحويل بدهي و چند ميليون دلار پول بگيري و زندگي خوبي داشته باشي، يا اينكه اين كار را نكني و زندگي بسيار بدي در آينده داشته باشي. وزير خارجه كشورمان با سقوط اخلاقي، سياسي و عملياتي خواندن امريكا گفت: «واشنگتن براي آنكه بتواند سياست شكست‌خورده‌اش را عليه ايران پيش ببرد به يك مقام عاليرتبه مثلا در وزارت خارجه امريكا كه به قول خودشان نماينده ويژه است و عنوان پرطمطراقي دارد، مي‌گويد به ناخداي يك كشتي نفتكش چنين پيامي را با ايميل بفرست؛ اقدامي كه هم تطميع، هم تهديد و هم باجگيري است.» ظريف در ادامه با اشاره به نزول جايگاه امريكا گفت: «امريكا به خودش نگاه كند ببيند به چه روزي افتاده است. يعني مثل گانگسترها و اعضاي مافيا عمل مي‌كند. آقاي ترامپ كه اين‌قدر ادعا كرده يك‌بار ديگر امريكا را بزرگ و قدرتمند مي‌كنيم، اين قدرتمندي است كه به يك ناخدا نامه بنويسيد و بگوييد بيا كشتي‌ات را تحويل بده و از ما پول بگير؟ دزدي دريايي چيز ديگري غير از اين است؟ فكر نمي‌كنم آن زماني كه در فيلم‌هاي وسترن كابوي‌ها و گاوچران‌ها اين كارها را مي‌كردند خيلي با اين فرقي مي‌كرد. اين سوءاستفاده از قدرت اقتصادي نشانگر استيصال سياسي و بين‌المللي امريكاست و همزمان نشان مي‌دهد كه سياست ايران موفق بوده و توانسته امريكا را به حدي از انزوا برساند كه نماينده ويژه آن به دريوزگي بيفتد.»
تكذيب اقدام نظامي
همزمان با انتشار خبر ايميل هم وسوسه و هم تهديدآميز برايان هوك به ناخداي «آدريان دريا»، مقام‌هاي امريكايي اظهارنظرهاي متفاوتي درباره رويكرد واشنگتن در قبال نفتكش ايراني داشتند. به عنوان نمونه، خبرگزاري رويترز به نقل از وزير دفاع امريكا نوشت: دولت اين كشور انجام اقدامات نظامي عليه اين كشتي مانند ورود به آن را بررسي نمي‌كند، زيرا چنين اقدامي تنش‌ها را افزايش مي‌دهد. اين مقام امريكايي ادعا كرده كه طرحي براي توقيف «آدريان‌‌دريا» روي ميزش قرار ندارد. اين ادعا در حالي مطرح شده كه خزانه‌داري امريكا اعلام كرد ارايه هرگونه خدمات به اين كشتي از جمله سوخت‌رساني به اين كشتي، طرف ارايه‌كننده خدمات را در معرض تحريم امريكا قرار مي‌دهد. همزمان با نامشخص بودن مقصد نفتكش ايراني، روز گذشته سايت «ميدل ايست آي» ادعا كرد كه آدريان دريا بخشي از نفت خود را در سوريه تخليه كرده است. مقام‌هاي ايران اين خبر را تاييد يا تكذيب نكرده‌اند.
آگهي جذب جاسوس
وزارت خارجه امريكا همزمان با افشاگري فايننشال‌تايمز درباره ايميل هوك به ناخداي «آدريان دريا» در اقدام بي‌سابقه ديگري، با انتشار يك آگهي جذب جاسوس در توييتر اين وزارتخانه، مبلغ 15 ميليون دلار پاداش نقدي براي افرادي تعيين كرد كه اطلاعاتي درباره چرخه مالي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ارايه بدهند. در متن اين آگهي كه به دو زبان فارسي و انگليسي منتشر شده، آمده است: «پاداش!! تا
۱۵ ميليون دلار براي هرگونه اطلاعاتي كه به متلاشي شدن چرخه مالي سپاه پاسداران رژيم ايران ازجمله سپاه قدس منجر شود. با ارسال اطلاعات پاداش دريافت كنيد. صددرصد محرمانه و با امكان نقل‌مكان.»
اين دو اقدام وزارت خارجه امريكا در حقيقت علني شدن تلاش‌هايي است كه تيم ترامپ در
16 ماه گذشته براي تحت فشار قرار دادن اقتصادي و سياسي ايران انجام داده‌اند؛ فشاري كه واشنگتن ادعا مي‌كند هدف از آن تغيير نظام در ايران نيست و تيم ترامپ صرفا به دنبال به پاي ميز مذاكره كشاندن ايران با اين اقدامات است. پس از آنكه امريكا به دستور دونالد ترامپ از توافق هسته‌اي با ايران و 5 كشور ديگر كنار كشيد خزانه‌داري و وزارت خارجه اين كشور تلاش كردند با تطميع يا تهديد شركت‌ها، كمپاني‌ها و موسسه‌هاي مالي متفاوت، كانال‌هاي تجاري و اقتصادي ايران را مسدود كنند. از آلمان تا عراق، از چين تا هند تمامي كشورهايي كه پس از برجام در حال ارتقاي سطح رابطه اقتصادي با تهران بودند به ميزبان مهمان‌هاي ناخوانده‌اي تبديل شدند كه آمده بودند تا ميزبان را نسبت به تبعات ادامه تجارت با ايران آگاه كنند. وزارت خارجه امريكا به صراحت اعلام كرده كه هيات‌هاي امريكايي به بيش از 70 كشور براي هشدار درباره دامنه تحريم‌هاي فرامرزي امريكا سفر كرده‌اند. پس از كناره‌گيري ترامپ از توافق هسته‌اي با ايران و بازگرداندن تحريم‌هاي هسته‌اي، كمپاني‌هاي بزرگ اروپايي كه با برجام به ايران آمده بودند به دليل ترس از جريمه‌هاي سنگين امريكا، رفتن از ايران را به باقي ماندن ترجيح دادند. برايان هوك كه به چهره اصلي كارزار واشنگتن عليه تهران در حوزه تحريم‌ها تبديل شده صراحتا به فايننشال تايمز مي‌گويد كه روزانه ده‌ها ايميل به ده‌ها ناخدا و كاپيتان كشتي‌ها و نفتكش‌هاي ايراني مي‌زند و اين كار را در راستاي اجراي سياست فشار حداكثري واشنگتن عليه ايران مي‌داند. نشنال اينترست در اين‌باره مي‌نويسد: در حالي كه دولت ترامپ تلاش مي‌كند با ايران وارد مذاكره شود، برايان هوك مسير ديگري را در پيش گرفته است؛ مسيري كه به نظر مي‌رسد مي‌تواند هرگونه شانس ديدار ميان روساي جمهور ايران و امريكا را باز هم كاهش دهد. برايان هوك در نشست خبري اعلام كرده، حاضر است به هر كسي كه اطلاعاتي درباره گردش مالي سپاه به وزارت خارجه امريكا بدهد تا 15 ميليون دلار پاداش بدهد. اين پاداش در راستاي برنامه وزارت خارجه در مبارزه با تروريسم است كه معمولا براي چهره‌هايي چون اسامه بن لادن و ابوبكر بغدادي تعيين مي‌شود. ايران همزمان با قرار گرفتن نام سپاه در ليست گروه‌هاي تروريستي امريكا، نام سنتكام را در ليست گروه‌هاي تروريستي خود قرار داد.