انگليس و فرابرگزيت
حسين ضيايي
زماني كه برخي رسانه‌هاي بريتانيايي «بوريس جانسون» نخست‌وزير انگليس را شبيه دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا خواندند او با بر آشفتگي خود را «وينيستون چرچيل دوم بريتانيا خواند». ظاهرا اميدواري بيش از حد جانسون به «توفيق سريع» در كسب توافق با اتحاديه اروپا براي خروج از اين اتحاديه «موسوم به برگزيت» قدم مهمي به سمت ايفاي نقش چرچيل دوم بريتانيا براي او محسوب مي‌شد. اما تحولات پس از توافق اخير جانسون با سران اتحاديه اروپا در بروكسل در پارلمان اين كشور او و توافقنامه‌اش را با همان سرنوشتي روبرو ساخت كه «ترزا مي» نيز با آن روبرو شد و آن آغاز يك دوره بن‌بست طولاني مدت در بررسي برگزيت در پارلمان و سپس قرار گرفتن بر سر دوراهي استعفا يا خروج بدون توافق انگليس از اتحاديه اروپابود.
هم اينك پارلمان انگليس با درخواست تعويق سه ماهه براي بررسي توافقنامه و مخالفت اكثر احزاب مخالف با توافقنامه جديد جانسون با اتحاديه اروپا عملا نخست‌وزير انگليس را در يك «منگنه سياسي» قرار داده‌اند. ظاهرا بعد از «ديويد كامرون» و «ترزا مي» نخست‌وزيران پيشين بريتانيا هم اينك «بوريس جانسون» به عنوان سومين نخست‌وزير «قرباني برگزيت» در بريتانيا محسوب مي‌شود.
اين در حالي است كه دو مشكل اصلي بريتانيا در خصوص نحوه اجراي برگزيت همچنان بلاتكليف باقي مانده است.
«كسب امتيازات تجاري و پولي و گمركي ويژه براي لندن» و «مساله تعيين مرزهاي ايرلندشمالي با جمهوري ايرلند» كه هم‌اكنون عضو اتحاديه اروپايي و تنها مرز انگليس با اتحاديه اروپا محسوب مي‌شود.
جانسون در توافق اخير خود با اتحاديه اروپا با مسكوت گذاشتن مساله ايرلند شمالي و به دست نياوردن امتيازات ويژه براي لندن عملا به «توافقي بدتر» از توافق «ترزا مي» با اتحاديه اروپا دست يافته است.
امري كه مخالفت اكثريت پارلمان با آن و درخواست تعويق و درخواست مهلت سه ماهه براي بررسي توافق از اتحاديه اروپا را موجب شده است.
هم اينك جانسون كه همواره شعار اصلي خود را خروج با توافق يا بدون توافق در٣١ اكتبر اعلام مي‌كرد در برابر يك «كابوس سياسي» قرار گرفته است.
به اين ترتيب ناكامي جانسون در اجراي موفق برگزيت، بريتانيا را به سمت برگزاري دومين همه پرسي عمومي و مراجعه به آراي مردم سوق خواهد داد.
اين در حالي است كه حزب كارگر انگليس نيز خواهان اجراي دومين همه پرسي به عنوان راه‌حل اصلي براي حل مساله برگزيت است.
از سويي ديگر بنا بر اكثر نظرسنجي‌هاي صورت گرفته، مردم انگليس نيز پس از سه سال تجربه نتايج خروج احتمالي از اتحاديه اروپا برعكس همه‌پرسي اول كه راي به خروج دادند ظاهرا اين بار راي به ماندن در اتحاديه اروپا خواهند داد. ظاهرا ديدگاه آنجلا مركل به عنوان سياستمدار واقع‌بين اروپايي درباره انگليسي‌ها و برگزيت به واقعيت مي‌پيوندد. وي در عبارتي به ياد ماندني در پارلمان اين كشور در سال گذشته پيرامون زياده‌خواهي‌هاي غيرمعمول انگليس در برگزيت خطاب به ترزا مي، نخست‌وزير پيشين گفت: «انگليس در خصوص نحوه اجراي برگزيت دچار توهم است.»
«ترزا مي» نيز با اشاره به سخنان مركل و يكپارچه خواندن ٢٧ كشور اروپايي عليه لندن، اجراي برگزيت را «بسيار سخت» خواند.
امري كه بلافاصله موجبات سقوط دولت وي را رقم زد. هم اينك مواضع كنوني اتحاديه اروپا و مركل در برابر جانسون نيز مؤيد دور جديد رويارويي اروپا در برابر استمرار زياده‌خواهي‌هاي بي‌اساس لندن است.
به عبارت ديگر لندن كه هنوز با نگاه و انديشه‌اي قرن بيستمي به دنيا مي‌نگرد و خود را تافته جدا بافته جهاني مي‌داند، بايد بين استراتژي حفظ بقاياي قدرت باقي مانده جهاني خود (با ماندن در اتحاديه اروپا) و فروپاشي موقعيت اقتصادي و جهاني خود (با خروج از اتحاديه اروپا و حفظ پيوند ديرينه خود با امريكا) يكي را انتخاب كند.