ايران و اوراسيا
هادي تيزهوش تابان
هر چند الحاق رسمي ايران به اتحاديه اقتصادي اوراسيا از پنجم آبان امسال وارد فرآيند اجرايي شد اما هنوز مسيري نسبتا طولاني تا الحاق كامل و اجراي سياست‌ها و برنامه‌ها در جريان الحاق به اين اتحاديه باقي مانده است. امروز بخش خصوصي ايران در كنار نهادهاي دولتي، مذاكرات و برنامه‌ريزي‌هاي لازم را براي نهايي شدن توافق‌نامه‌هاي گمركي و تعرفه‌اي در دستور كار قرار داده و اين اميد وجود دارد كه در كوتاه‌ترين زمان ممكن دغدغه‌هاي موجود در اين عرصه برطرف و فضا براي استفاده از مزيت‌هاي عضويت در اين اتحاديه مهيا شود. امروز بسياري از كشورهاي جهان تلاش مي‌كنند از ظرفيت موجود در منطقه و در ميان كشورهاي همسايه‌شان براي بالا بردن تجارت و صادرات غيرنفتي استفاده كنند و هر چند ايران در اين مسير قدري عقب افتاده اما پيوستن به اتحاديه اوراسيا مي‌تواند مقدمه‌اي خوب براي تسري اين سياست به ساير كشورها باشد. اوراسيا از چند منظر براي اقتصاد ايران اهميت دارد. از سويي اتحاد كشورهاي همسايه شمالي ايران مي‌تواند بازار بسيار گسترده براي صادرات كالاهاي ايراني فراهم كند. با وجود اينكه ما از سال‌ها قبل نيز تجارت با اين كشورها را آغاز كرده بوديم اما عضويت در اتحاديه به معني دريافت مشوق‌هاي لازم و تعرفه‌هاي ترجيحي و تخفيف‌هاي گمركي است. در برنامه‌ريزي ابتدايي فعلا تعرفه بيش از 850 قلم كالا تغيير خواهد كرد و همين موضوع امكان رقابت ما با ديگر كشورهاي حاضر در اين بازارها را افزايش خواهد داد و در مراحل بعدي مي‌توان به افزايش تعداد كالاها و كاهش بيشتر تعرفه‌ها فكر كرد. ايران در فصل فعلي با توجه به صادرات مركباتي كه به روسيه دارد به طور معمول با افزايش صادرات به روسيه مواجه خواهد شد اما با اجرايي شدن اين سياست قطعا امكان بالا رفتن اين صادرات نيز وجود دارد. دومين مزيت در حوزه واردات رخ خواهد داد. ما پيش از هر چيز بايد به اين واقعيت توجه كنيم كه اقتصاد يك فرآيند يك طرفه نيست كه تنها ما در قالب يك توافق امتيازاتي بگيريم و در مقابل هيچ امتيازي ندهيم. قطعا كشورهاي اوراسيا نيز مي‌توانند روي بازار ايران برنامه‌ريزي كنند. در حال حاضر نيز برخي از نيازهاي ما مانند ذرت از كشورهاي اين اتحاديه تامين مي‌شود و با حضور رسمي در اوراسيا قطعا فرآيند تامين كالاها و برطرف كردن نيازهاي كشور با سهولت بيشتري انجام مي‌شود. مزيت سوم كه تاثير قابل توجهي بر اصل عملكرد اقتصادي ما دارد، تجربه حضور در چنين اتحاديه‌اي است. ما براي آنكه بتوانيم صادرات خود به اوراسيا را گسترش دهيم، نياز به واقعي كردن قيمت كالاهاي صادراتي و...
استانداردسازي آنها داريم. اگر بنا باشد قيمت‌ها اصلاح نشوند قطعا ظرفيت‌هاي جديد نيز به راحتي باز نخواهد شد. اوراسيا مي‌تواند براي كالاهاي ايراني دروازه ورود به بازارهاي اروپايي جديد باشد و براي به دست آوردن آن بازارها يك برنامه‌ريزي دقيق و همه جانبه نياز خواهد بود.
پيوستن ايران به اوراسيا فعلا در مرحله نخست خود قرار دارد و براي رسيدن به اهداف مهمي كه در جريان آن برنامه‌ريزي كرده‌ايم ابتدا بايد مقدمات اجرايي كار فراهم شود سپس با يك سياستگذاري دقيق از مزيت‌هاي پيشروي اقتصاد ايران در اين بستر نهايت استفاده را ببريم.