نگاهي به نمايش «سفر شگفت‌انگيز» به كارگرداني «عبدالله آتشاني»
سفر به دنياي متفكر و روزآمد تئاتر نوجوان
حنيف سلطاني/
موضوع نمايش «سفر شگفت‌انگيز» به دنياي زباله‌ها يا در بيان روزمره آن آشغال‌ها بازمي‌گردد؛ جايي كه پويا، شخصيت نوجوان نمايش با خانه‌تكاني اتاق خود، وسايلي را به صورت زباله در يك كيسه بزرگ به ميان صحنه مي‌آورد و در پاسخ به درخواست دوستانش براي بازي با آنها، كيسه زباله را رها مي‌كند. به اين طريق كيسه زباله رهاشده در ميان صحنه مي‌ماند. ماجرا از جايي آغاز مي‌شود كه كيسه زباله شروع به حركت مي‌كند و ما شاهد تكان‌هايي از درون كيسه هستيم. به مرور زمان قسمت‌هايي از سر، دست يا پاهايي با پوشاك رنگي براي تماشاگر پديدار مي‌شود. كارگردان نمايش با بهره‌گيري از شناخت خود نسبت به دنياي بدون قانون كودكان، حركاتي را براي بازيگران طراحي كرده كه تماشاگر را از قالب تمام قوانين نمايش، فيزيك و حتي تئاتر كودك به فضاي خيالي خود دعوت مي‌كند؛ جايي كه با كوتاه يا درازشدن دست و پا و استفاده از تكنيك‌هاي ساده اما جالب، تماشاگر كودك خود را با تعليقي شادمانه مواجه مي‌كند، تعليقي كه علاوه بر آمادگي ذهن تماشاگر براي ورود به جهان نمايش، معماي ذهني آنها را تكميل مي‌كند. شكي نيست در نمايش‌هاي كودك و نوجوان بايد با طرح پرسش، مخاطب علاوه بر سرگرمي فكر كند و اين فكر به ايجاد پرسش‌هاي متعدد تبديل شود تا او علاوه بر جهان نمايش، پاسخ پرسش‌ها را پس از اتمام آن نيز در ذهن خود و جهان اطراف جست‌وجو كند. «سفر شگفت‌انگيز» جزو معدود نمايش‌هاي كودك و نوجوان است كه پرسشي را مطرح مي‌كند و روزآمد است، يعني با روش‌هاي نوين، گره‌هاي نوين داخل نمايش را باز مي‌كند. شما براي نخستين‌بار با دنياي زباله‌ها آشنا مي‌شويد؛ زباله‌يي كه كتاب‌هاي بسياري خوانده است و زباله ديگري كه از جنس پلاستيك و خيلي هم بامزه است. زباله‌ها نخست بر سر اينكه چه كسي بايد در كيسه زباله زندگي كند با يكديگر كشمكش دارند اما سپس با صحبت‌هاي زباله داخل سطل آشغال بزرگ ـ در كنار صحنه ـ متوجه مي‌شوند بايد راهي سفري دور و دراز بشوند. در همين لحظه نخست نمايش، مخاطب كودك و نوجوان با مفاهيمي چون «گفت‌وگو» و «خانه» مواجه مي‌شود و روند نمايش كمك مي‌كند در مورد آنها بينديشد و با شرايط كنوني خود قياس كند. در لايه‌هاي زيرين مباحث طرح‌شده، مخاطب خود را مواجه با مفهوم «هويت» مي‌بيند. جايي كه حتي يك زباله يا آشغال هويت خود را پذيرفته و با آن نه تنها هيچ عنادي ندارد، كه برعكس همنوعان خود و حتي ديگران را دوست دارد و به تعامل با آنها مي‌پردازد. در بخش‌هايي از نمايش بازيگران با ياري‌گرفتن از مخاطبان خود فضاي تعاملي ميان خود و مخاطب را تقويت مي‌كنند و اين پيام را به كودك مي‌دهند كه اين مشكل هرچند بزرگ به نظر مي‌رسد اما آنها مي‌توانند نظر بدهند و به طور قطع و يقين مشكل حل خواهد شد. غفلت از يك نكته شايد جايز نباشد، عبدالله آتشاني و مريم آشوري (نويسنده و كارگردانان) دست به تجربه‌هاي خوبي در طراحي اثر خود زده‌اند. اين نمايشي است كه با بهره‌گيري از بازيگر، عروسك و جلوه‌هاي ويژه، كلاژي پديد آورده تا تمامي رده‌هاي سني مخاطب آن باشند. پيشنهاد مي‌شود تمام اعضاي خانواده كنار يكديگر از ديدن نمايش «سفر شگفت‌انگيز» لذت ببرند.