سرعت اتفاقها آنقدر زياد است كه هنوز يك ماجرا تمام نشده، اتفاقي ديگر در صدر اخبار قرار ميگيرد و در اين ميان، ترور سردار سليماني به شوكي جهاني و نقطه عطفي در تاريخ تحولات منطقهاي و جهاني بدل شده است؛ حالا «خانه ملت» نيز در اين ميدان اتفاقهاي بيسابقه، برگي از اولينها را رقم ميزند؛ بهطوري كه ديروز به يكي از بيسابقهترين روزهاي قانونگذاري در طول تاريخ 40 ساله جمهوري اسلامي تبديل شد.
حدود ساعت 8:15 بود كه علي لاريجاني، رييس مجلس زنگ آغاز جلسه علني مجلس را به صدا درآورد؛ صحن هيچ شباهتي به جلسات هفته قبل نداشت؛ سايه ترور فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران و فرمانده حشدالشعبي كاملا بر فضاي مجلس سنگيني ميكرد. آغاز جلسه با مرثيهخواني براي سردار سليماني همراه شد. نوبت به نطق
پيش از دستور لاريجاني رسيد و او نيز به اين اقدام تروريستي و تهديدات ترامپ واكنش نشان داد. اما همين كه صحبتهايش تمام شد، نمايندگان درحالي كه پوسترهاي سردار سليماني در دست داشتند، مقابل سكوي هياترييسه جمع شدند و شعار «مرگ بر امريكا»، «نه سازش نه تسليم نبرد با امريكا» و «انتقام انتقام» سر دادند. در اين لحظه علي لاريجاني از تريبون مجلس گفت: «اين صداي ملت ايران است؛ بلكه گوش ناشنواي ترامپ اين صدا را بشنود.» لاريجاني در واكنش به شعار «انتقام انتقام» نمايندگان نيز گفت: «اين خواسته مردم ايران است انشاءالله تحقق مييابد.»
طرح بيسابقه ادوار مجلس
«حالت كاملا اضطراري و حياتي و براي مقابله سريع با خسارت حتمي» اين توصيفي است كه در تبصره 3 ماده 156 آييننامه داخلي مجلس درباره طرحهاي سهفوريتي به آن اشاره شده است؛ شرايطي كه حتي در زمان جنگ 8 ساله ايران و عراق و تنشهاي دهه 60 هيچگاه موجب نشد طرحي با چنين صفاتي راهي مجلس شود اما ديروز براي نخستينبار در تاريخ جمهوري اسلامي ايران طرح، «اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به عنوان سازمان تروريستي توسط ايالاتمتحده امريكا» آن هم با قيد سهفوريت در دستوركار بهارستانيها قرار گرفت كه نمايندگان به اتفاق آرا يعني 228 راي موافق، صفر راي مخالف و 2 راي ممتنع، آن را تصويب كردند.
از آنجا كه بنابر آييننامه داخلي مجلس و قانون اساسي در طرحهاي سهفوريتي بايد مراحل قانونگذاري به سرعت انجام شود، اعضاي شوراي نگهبان نيز بايد در مجلس حاضر باشند تا روند قانونگذاري سريعتر انجام شود؛ براي همين هم بود كه دقايقي پس از تصويب كليات طرح سهفوريتي اقدام متقابل عليه امريكا، آيتالله جنتي، آيتالله سيدمحمدرضا مدرسييزدي و آيتالله شبزندهدار از فقهاي شوراي نگهبان و عباسعلي كدخدايي، محمد دهقان، هادي طحاننظيف و محمدحسن صادقيمقدم از حقوقدانان شوراي نگهبان در مجلس حاضر شدند و بلافاصله جلسه مشورتي آنها براي تطبيق اين مصوبه با شرع و قانون اساسي آغاز شد.
حدودا ساعت 11 بود كه احمد اميرآبادي عضو هياترييسه مجلس اعلام كرد: «جلسه اعضاي شوراي نگهبان با حضور چهار فقيه و سه حقوقدان برگزار شد و مصوبه مجلس شوراي اسلامي درباره طرح سهفوريتي اقدام متقابل عليه امريكا به اتفاق آرا تاييد شد.» با اين تاييديه شوراي نگهبان، همان ديروز علي لاريجاني در مقام رياست مجلس آن را براي اجرا به رييسجمهور ابلاغ كرد.
200 ميليون يورو براي افزايش بودجه
سپاه قدس
اما اين طرح سهفوريتي كه نمايندگان مجلس به آن با اتفاق آرا راي دادند، چه بود؟ در ماده نخست طرح «اصلاح قانون اقدام متقابل برابر اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به عنوان سازمان تروريستي توسط ايالاتمتحده امريكا» آمده است: «در ماده (۱) قانون اقدام متقابل برابر اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به عنوان سازمان تروريستي توسط ايالاتمتحده امريكا مصوب 3/2/98، «عبارت كليه اعضاي پنتاگون و شركتها و موسسات وابسته و فرماندهان و آمران شهادت سردار سپهبد شهيد حاج قاسم سليماني»، پيش از عبارت «فرماندهي مركزي امريكا (سنتكام)، نيروها و سازمانها يا نهادهاي تحت اختيار اين فرماندهي اضافه ميشود.» همچنين در دومين ماده اين طرح تاكيد شده است كه «در ماده (۴) قانون، عبارت «كليه اعضاي پنتاگون و شركتها و موسسات وابسته و فرماندهان و آمران شهادت سردار سپهبد شهيد حاج قاسم سليماني»، پيش از عبارت «فرماندهان ستاد فرماندهي مركزي امريكا (سنتكام)» اضافه ميشود.» همچنين سومين و آخرين ماده اين طرح اصلاحيه، دولت را موظف ميكند كه «جهت تقويت بنيه دفاعي نيروي قدس سپاه پاسداران مبلغ 200 ميليون يورو از طريق صندوق توسعه ملي دراختيار اين نيرو قرار دهد.»
چگونه اين طرح به مجلس رسيد؟
اينكه چطور و چگونه طرح سهفوريتي «اقدام متقابل» در جلسه ديروز مجلس مطرح شد، پرسشي بود كه پاسخش را بايد در جلسات شور و مشورت روز دوشنبه جستوجو كرد. در واقع آنطور كه از روايتهاي نمايندگان در راهروهاي مجلس به گوش رسيد، روز دوشنبه تعدادي از نمايندگان ازجمله «حميدرضا حاجيبابايي»، «احمد اميرآبادي فراهاني» و «سيدحسين نقويحسيني» پيشنهاد اين طرح سهفوريتي را با علي لاريجاني درميان گذاشتند كه اين پيشنهاد با استقبال رييس مجلس مواجه ميشود و همان روز تماسهايي از سوي لاريجاني با نمايندگان ديگر مجلس در فراكسيونهاي مختلف صورت ميگيرد و توافقات ضمني انجام ميشود اما در اين ميان يك مشكل ديگر نيز پيشرو بود و آن مربوط ميشد به ماده سه اين طرح كه براساس آن دولت موظف ميشد از صندوق توسعه ارزي
200 ميليون يورو دراختيار نيروي قدس سپاه پاسداران قرار دهد؛ موضوعي كه طبق قانون تنها درصورت دريافت اذن رهبري قابل تحقق است.
از اينرو روز دوشنبه رييس مجلس اين مساله را با رهبري در ميان ميگذارد و همان روز موافقت رهبري را نيز با اين مساله اخذ ميكند و به اين ترتيب ايراد قانوني كه ميتوانست مانع قانون شدن اين مصوبه شود نيز از ميان برداشته ميشود.
توضيحات لاريجاني
علي لاريجاني پس از پايان جلسه علني ديروز به ميان خبرنگاران آمد و درباره اين اتفاق بيسابقه مجلس گفت: «در مجالس اخير به ياد ندارم كه طرح سهفوريتي داشته باشيم، به نظر تشخيص نمايندگان دقيق بود. از سوي ديگر همه نمايندگان سه فراكسيون سياسي مجلس از تهيه طرح مذكور، بررسي آن در صحن و رايگيري حمايت كردند.» او
با بيان اينكه طرح سهفوريتي به اتفاق آراي نمايندگان تصويب شد، گفت: «نحوه تصويب اين طرح جزو مواردي است كه به ندرت در مجلس اتفاق ميافتد، زيرا اكثر نمايندگان در نشست حضور داشتند و اين نشانگر اين است كه بخشهاي مختلف كشور كه نمايندگاني در مجلس دارند در اين مساله كه در آن منفعت و امنيت ملي كشور موردنظر است، يكصدا هستند.» از آنجا كه تا امروز چندين طرح با عنوان يا رويكرد اقدام متقابل در مجلس به تصويب رسيده است، لاريجاني درباره اين طرح گفت: «پيش از اين قانوني داشتيم كه به موجب تروريستي خواندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از سوي امريكا به تصويب رسيده بود. براساس اين قانون نيرويهاي سنتكام يعني نيروهاي امريكايي در منطقه، موسسات و شركتهاي آنها تروريستي اعلام شدند. در حادثه وقيحانه اخير كه امريكاييها مرتكب شدند برخي آمران جنايت اعلام كردند كه ما دستور ترور سردار سليماني را داده بوديم، پنتاگون نيز اعلام كرد كه اين دستور را اجرا كرده است.» او ادامه داد: «براساس اعلامنظر مذكور مشخص شد كه پنتاگون در حادثه ترور سردار سليماني نقش داشته است، به همين دليل قانون را اصلاح كرديم و شموليت نيروهاي تروريستي امريكايي را توسعه داديم بهطوري كه از اين پس تنها نيروهاي سنتكام تروريست نيستند كه تروريست شناخته ميشوند و همه نيروهاي تحت پوشش پنتاگون هم تروريست محسوب ميشوند.» نكته قابل توجه صحبتهاي لاريجاني متوجه همان بند تخصيص 200 ميليون يورويي است كه به بودجه سپاه قدس تخصيص پيدا كرد. آنطور كه لاريجاني ميگويد، اين مبلغ تنها براي دو ماه پايان سال 98 است و براي سال 99 به اين مبلغ اضافه ميشود. لاريجاني گفته است: «نمايندگان مجلس براي اينكه نشان دهند اين حادثه منجر به تقويت جريان مقاومت ميشود، براي نيروي قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه پايه اصلي جريان مقاومت در منطقه است 200 ميليون يورو از محل صندوق توسعه ملي براي دو ماه پاياني سال 1398 اختصاص دادند كه البته به اين مبلغ در سال آينده اضافه خواهيم كرد.»
سايه پارلمان عراق بر مجلس شوراي اسلامي
روز يكشنبه بود كه پارلمان عراق خروج نيروهاي امريكا از اين كشور را تصويب كرد؛ مصوبهاي كه بازتاب گستردهاي در جهان داشت. تنها يك روز پس از اين تصميم، پيشنهاد طرح سه فوريتي اقدام متقابل از سوي نمايندگان مطرح و روز بعد از آن (ديروز)، با راي نمايندگان و تاييد شوراي نگهبان تبديل به يك قانون لازمالاجرا شد؛ موضوعي كه ميتوان آن را در قالب يك بسته اقدام سياسي بررسي كرد. در اين ميان وقتي علي لاريجاني داشت براي خبرنگاران از چند و چون اين مصوبه ميگفت، به اين اقدام پارلمان عراق نيز اشاره كرد و گفت: «مجلس ملي عراق غيرتمندانه عمل كرد، از رييسجمهور عراق آقاي برهم صالح و آقاي عادل عبدالمهدي، نخستوزير عراق كه در واكنش به اين حادثه با همت بلند حضور داشتند، تشكر ميكنم و بهخصوص از آيتالله سيستاني كه هدايت ايشان ايجاب كرد اين تحرك در عراق به وجود بيايد، سپاسگزارم.» لاريجاني تصريح كرد: «فرار نيروهاي امريكايي از منطقه بايد پاسخ خون حاج قاسم سليماني باشد. مجلس عراق نيز گامي برداشت كه اميدوارم امريكاييها اين صدا را شنيده باشند، زيرا اين يك شروع است و آنها بساطشان را بايد جمع كنند.»