فرو ريختن افسانه امريكايي
سينا قنبرپور
اگر از سه كشور اسكانديناوي نروژ، فنلاند و سوئد كه در صدر رتبه‌بندي گزارش سازمان بين‌المللي گزارشگران بدون مرز از رده‌بندي آزادي مطبوعات جهان قرار دارند بگذريم وضعيت امريكا كه مقوله آزادي بيان را در متمم قانون اساسي خود مورد تاكيد قرار داده چندان جالب نيست و رتبه 48 را داراست. اما به دلايل مختلفي امريكا وضعي متفاوت دارد. شايد اين كشور در خيلي از صنايع و تكنولوژي‌ها پيشتاز باشد اما يكي از مهم‌ترين وجوه تمايزش حتي از ساير كشورهاي بلوك غرب مقوله ارتباطات و رسانه است. آنچه سال‌ها تحت عنوان «واترگيت» از آن سخن گفته شده و مايه فخرفروشي امريكايي‌ها به ديگران بوده ماجراي شيوه روزنامه‌نگاري تحقيقي «باب وودوارد» و « كارل برنستين »
درباره آنچه در هتل واترگيت گذشته بود است كه روزنامه «واشنگتن‌پست» آن را منتشر كرد. موضوعي كه به استيضاح نيكسون، رييس‌جمهور وقت امريكا انجاميد. جالب اينجاست كه امريكايي‌ها از همين موضوع دستاويز تبليغاتي جذابي براي خود ساخته‌اند و حتي آن را در فيلم «پست» با بازي «مريل استريپ» و «تام هنكس» به نمايش درآوردند كه بگويند آزادي مطبوعات و رسانه‌ها در كشورشان چنان است كه از پس نهادهاي قدرت نظير پنتاگون و سي.آي.اي هم برمي‌آيند. يكي از وجوه تمايز امريكايي‌ها سينما به عنوان يك ابزار رسانه‌اي قوي در ساخت پروپاگاندا براي قدرت سياسي اين كشور است. سريال‌هاي متعددي ساخته شده و به نمايش درآمده از جمله «نيوزروم» كه به طور خاص به انعكاس فعاليت‌هاي رسانه‌اي و خبرنگاران آن پرداخته است. تولد سازمان غيرانتفاعي و بين‌المللي «ويكي ليكس» نمونه ديگري از همكاري امريكايي‌ها و فعالان برخي از كشورهاي ديگر است. از سوي ديگر با دگرگون شدن ابزارهاي رسانه‌اي چه در قالب وب‌سايت‌ها و چه شبكه‌هاي اجتماعي اين امريكايي‌ها بودند كه پيش تاختند و موجوداتي نظير «فيس‌بوك» خلق كردند و ...
اتفاقا از آن هم فيلم ساختند و فخر آن را فروختند. موجودات ارتباطاتي و خبري آنها تنوع و تكثر يافت و جز در مورد «تلگرام» كه يك پيام‌رسان برآمده از متخصصي روس است «اينستاگرام» و «توييتر» نفوذي فراگير داشته است و دنياي خبر را از يك سو و زندگي را از سوي ديگري تحت تاثير خود قرار داد. همه آنچه سبب شده امريكايي‌ها به شاخي در عرصه ارتباطات تبديل شوند، امروز و در پي رويدادي تلخ كه دستور اجراي آن از سوي رييس‌جمهور خودشان صادر شد در معرض بريده شدن قرار گرفته است. آنچه به طور مشخص اپليكيشن «اينستاگرام» درباره كاربران ايراني و طرفداران شهيد قاسم سليماني مرتكب شد اين پرسش را مطرح كرده است كه آيا هنوز هم رسانه‌هاي امريكايي نظير آنچه «واشنگتن پست» با «واترگيت» و «نيكسون» كرد را قادرند؟ «فيس‌بوك» به عنوان مالك اينستاگرام توضيح داده حذف پست‌ها و عكس‌هاي شهيد «قاسم سليماني» به سبب تحريم‌هاي امريكا و مقررات اين كشور عليه سپاه پاسداران بوده است. جالب اينجاست كه گردانندگان ابزار ارتباطاتي قدرتمند ديگري كه رييس‌جمهور امريكا دم به دم از آن براي تهديد‌هايش بهره مي‌برد يعني «توييتر» چنين رفتاري را مرتكب نشد. گردانندگان اينستاگرام به عنوان يك رسانه امريكايي بايد به اين پرسش پاسخ دهند كه به كدام قوانين انساني و كدام منشور پايبندند؟ آيا آنها اجازه انتشار عكس‌ها و محتواهايي از افرادي را مي‌دهند كه موجب كشتار ده‌ها، صدها يا هزاران نفر شده‌اند چون اين افراد توسط شخصي چون «دونالد ترامپ» تروريست خوانده نشده‌اند ولي چون او با ايرانيان مشكل دارد و نظاميان ايران را تروريست خوانده است از انتشار عكس فرماندهي كه داعش را متوقف كرد، جلوگيري مي‌كنند. امروز امريكايي‌ها بايد به اين پرسش پاسخ دهند كه چه بر سر رسانه‌هاي‌شان آمده است؟ آيا رويه آنها از رويه آنچه در واشنگتن پست به نمايش درآمده بود، جدا شده است؟