براي تحليل سانحه صبركنيم
عليرضا منظري
در ميان محصولات بويينگ به ويژه در ميان هواپيمايي‌هاي باريك‌پيكر، هواپيماي 737 يكي از بهترين‌هاي اين شركت است. اين را البته بايد در نظر گرفت كه اين هواپيما مدل‌ها و ورژن‌هاي گوناگوني دارد، از قديمي تا جديد. مدل اين هواپيماها از 200-737 شروع شده بعد به مدل‌هاي 100، 400، 500 و 800 ادامه پيدا كرده و مدل MAX آخرين مدل آن است. خبرهايي كه در دو سال گذشته در مورد سقوط و اشكالات فني برخي هواپيماهاي 737 ديده و شنيده‌ايم مربوط به همين آخرين مدل بود كه سبب شد، بخشي از اين هواپيماها از پرواز منع شوند تا تحقيقات كامل شود و بتوانند در مورد آن اظهارنظر قطعي كنند. هواپيمايي كه روز گذشته پس از برخاستن از فرودگاه امام دچار سانحه شد، مدل 800 است؛ هواپيمايي كه بسياري از شركت‌هاي هواپيمايي دنيا در حال استفاده از آن هستند، از شركت‌هاي هواپيمايي دوبي گرفته تا شركت‌هاي اروپايي، آفريقايي و آسيايي و مشكل خاص و قابل توجهي در مورد آن گزارش نشده بود تا اتفاقي كه روز گذشته به وقوع پيوست. اين هواپيما براي پروازهاي ميان‌مدت بين 3 تا 6 ساعته موارد استفاده بسياري دارد و از مدل‌هاي خوب هواپيما به شمار مي‌رود. سقوط روز گذشته را نمي‌توان حالا و بدون داشتن اطلاعات كافي تحليل كرد. هنوز علت سانحه مشخص نيست. اول بايد تمام اطلاعات جمع‌آوري شوند و بعد اگر دليل آن مربوط به بخش عمليات نباشد و روشن شود كه به بخش فني(به عنوان مثال نقص طراحي يا ساخت سيستم‌ها) ارتباط دارد، آن زمان اين بحث پيش خواهد آمد كه براي جلوگيري از رخ دادن اتفاقات مشابه، پرواز اين نوع از هواپيما را متوقف خواهند كرد تا نتيجه تحقيقات كامل و اقدامات اصلاحي روي آن انجام شود. همه اينها اما و اگر است و تا زماني كه علت روشن نشود، نمي‌توان در مورد آن حرفي به ميان آورد.
در ميان مسافران پرواز نام دانشجوياني به چشم مي‌خورد كه براي تحصيل عازم خارج از كشور بودند و همزمان با اين موضوع برخي مطرح كرده‌اند كه قيمت مناسب‌تر اين خط هوايي شايد نشان از كيفيت پايين هواپيما باشد. بايد بگويم كه اين دو موضوع يعني قيمت و استاندارد هواپيما ارتباطي با هم ندارند. شركت‌هاي هواپيمايي كه جزو شركت‌هاي كم‌هزينه به شمار مي‌روند هم در بخش ايمني ملزم به رعايت استانداردها هستند. آنچه هزينه را پايين مي‌آورد با بخش بازرگاني و كيترينگ و امثال اينها در ارتباط است، مديريت در بخش كاهش هزينه در اين بخش‌هاست كه هزينه تمام شده براي مسافران را هم كنترل مي‌كند، هيچ يك از اينها موجب نمي‌شود كه شركت‌ها بخش استاندارد و ايمني پرواز را زير پا بگذارند. به صورت خاص در مورد هواپيمايي كه در خاك كشورمان سقوط كرد بايد توجه داشته باشيم كه اين هواپيما نو و توليد سال 2016 بود و نمي‌توان مساله قدمت و كهنگي آن را هم مطرح كرد. نبايد هزينه بليت را نشاني براي متخلف دانستن شركت هواپيمايي در بخش ايمني دانست.