اعتماد را ترميم كنيم
صالح نيكبخت
آنچه درباره سقوط هواپيماي اوكرايني در تهران و در اين چهار روز رخ داد اين سوال را پيش مي‌آورد كه زين پس چطور مردم بايد به صحبت‌هاي آنها اعتماد كنند و چطور انتظار دارند كه حتي اظهارات درست، صحيح و مبتني بر واقعيتي كه جاري مي‌شود را باور كنند؟!
نگارنده نه متخصص مسائل حمل‌ونقل هوايي است و نه در اين باره چيزي مي‌دانم. به عنوان يك شهروند معمولي از ابتداي اين رخداد و با توضيحات ناكامل رييس سازمان هواپيمايي كشور از لحظه اول قانع نشدم و مي‌دانستم بايد صبر كرد تا ابعاد ماجرا مشخص شود. اما روش اطلاع‌رساني در اين زمينه بسيار نادرست بود و در اين چهار روز آن‌قدر حرف‌هاي ضد و نقيض زده شد كه باورپذيري حادثه كم‌رنگ و كم‌رنگ‌تر شد.
حالا و متاسفانه بعد از چهار روز صحبت و ادعا درباره اينكه اين حادثه بر اثر نقص فني بوده، اعلام كرده‌اند كه حادثه بر اثر شليك موشك به هواپيما اتفاق افتاده و تمام حرف‌ها، ادعاها و حتي نمايش جعبه سياه در جهت اثبات بي‌خبري از دليل سقوط هواپيما و موكول كردن آن به زمان بررسي جعبه سياه، اشتباه بوده است.
خوب مي‌دانم و درك مي‌كنم كه روز چهارشنبه و باتوجه به شرايطي كه كشور داشت و حمله هوايي به پايگاه امريكا در عراق، ما در شرايط و موقعيتي خاص بوديم و آن شرايط به هر حال مي‌تواند پيامدهايي هم داشته باشد. اما سوال‌هاي ساده‌اي مانند اينكه چرا ابتدا اين جريان به اطلاع مردم رسانده نشد؟ يا شرايط خطوط هوايي ايران چيست كه چنين فاجعه‌اي رخ مي‌دهد؟
چرا رسانه‌هاي رسمي به درستي در جريان ماوقع قرار نگرفتند و سوال‌هايي از اين دست، سوال‌هايي است كه پرسيده مي‌شود و بايد به آنها جوابي داده شود.
چون اگر اين سوال‌ها پاسخي داده نشود، مردم ديگر هيچ حرفي از جانب مسوولان را باور نمي‌كنند. اين موردي است كه پيش‌تر هم هشدار آن را داده بوديم و گفته بوديم كه دوري مردم از واقعيت‌ها، بي‌اعتمادي مي‌آورد.
بي‌اعتمادي شبيه به همين موضوع. اينكه بعد از چهار روز مشخص مي‌شود كه آن حدس و گمان‌هاي اوليه كه شبيه يك شايعه يا توهم بود، قوي‌تر از صحبت‌هاي رييس هواپيمايي كشور و باقي مسوولان بوده. مردم در اين شرايط حق دارند كه به دولت و متوليان بي‌اعتماد شوند و براي آنچه در اين چهار روز براي آنها، به‌ويژه خانواده داغدار و عزادار قربانيان اين حادثه گذشت، عزادار و سياه‌پوش باشند.
بايد به اين چهار روز با دقت بيشتري نگاه كنيم و بدانيم كه يك اعلاميه رسمي، عذرخواهي ساده در چنين شرايطي براي مردم كافي نيست؛ همه مسوولان اين واقعه، مسووليت‌پذير باشند و استعفا دهند. از قوه قضاييه و مراجع قضايي هم مي‌خواهم كه بدون چشم‌پوشي و نگاه خودي و غيرخودي، مسببان و دست‌اندركاران واقعه سقوط هواپيما و گمراهي ذهن مردم را به‌سزاي اعمال خود برسانند و از گفتن حرف‌ها يا انجام رفتارهايي كه زخم مردم را ناسور مي‌كند خودداري شود. شايد با اتخاذ روشي مسوولانه و پذيرش اشتباه به معناي واقعي كلمه، بخشي از اين داغ و بي‌اعتمادي ترميم شود.