سنت و مدرنيته خبري
محمد سلطاني‌فر
بعد از اتفاقاتي كه در چين با شروع شيوع ويروس كرونا افتاد شاهد برخوردهايي از سوي رسانه‌هاي داخلي و رسمي خودمان با موضوع اين ويروس بوديم. هر چه رسانه‌هاي دنيا به سمت اطلاع‌رساني دقيق، حتي در اعلام تعداد مرگ و مير و اعلام تعداد مبتلايان به اين ويروس حركت كردند و نسبت به ورود اين ويروس به كشورشان و اقدامات انجام‌شده، هشدارهاي لازم را دادند اما در كشور ما مسوولان و رسانه‌هاي ما، فقط دم از اين مي‌زدند كه مردم نبايد نگران باشند و نمونه‌اي از اين ويروس وارد كشور نشده است و هيچ جاي نگراني نيست.
متاسفانه اين نوع برخورد مسوولان بهداشتي و رسانه‌هاي رسمي در برخورد با اين قضيه مربوط به سه يا چهار دهه قبل است؛ روندي سنتي در اطلاع‌رساني كه هنوز هم رسانه‌هاي ملي ما با همين نگاه به كار خود ادامه مي‌دهند. هنوز گمان مي‌كنند بايد به مردم بقبولانند كه هيچ حادثه‌اي اتفاق نيفتاده و هنوز مسوولان اين رسانه‌ها با همين نگاه سنتي اعتقاد دارند كه اگر رسانه‌ها بگويند كشور آرام است و هيچ اتفاقي نمي‌افتد، مردم هم آسوده مي‌گيرند و هيچ اتفاقي هم صورت نخواهد گرفت؛ غافل از اينكه ابزارهايي كه دست مردم است نه‌تنها آنها را به دنياي مدرن برده، بلكه وارد فضاي پست‌مدرن هم كرده است. امروز موبايل‌ها ابزار پست‌‌مدرني هستند كه از دوران مدرنيته به سرعت عبور كرده‌اند. رسانه‌هاي دولتي ما بايد بپذيرند كه با پنهان‌كاري و نگفتن و با سرپوش گذاشتن روي مشكلات و با تاخير در بيان خبري اتفاقاتي كه شكل مي‌گيرد نمي‌توانند روي موضوعات سرپوش بگذارند و نتيجه چنين سياستي فقط بي‌اعتمادي بيشتر مردم نسبت به رسانه‌هاي رسمي است.
دنياي پست‌مدرن دنيايي جهاني شده است، فضاي آن بين‌المللي است و رسانه‌هاي آن هم بين‌المللي‌اند و بحث‌هاي آن هم كاملا جهاني است. اگر در گذشته مي‌شد خبري را در داخل كشور محبوس كرد و افكار عمومي را نسبت به آن خبر بي‌اطلاع گذاشت، ذات رسانه‌هاي امروزي و شبكه‌هاي اجتماعي اجازه نمي‌دهند پنهان‌كاري صورت بگيرد و اگر هم صورت بگيرد در مدت بسيار اندكي، شايد كمتر از چند ساعت بيشتر دوام ندارد. به همين جهت ما و مسوولان‌مان، به خصوص مسوولاني با نگاه سنتي به رسانه، بايد بياموزيم كه نمي‌توان با رسانه‌ها مانند چند دهه گذشته برخورد كرد. رسانه‌ها مسوول روابط عمومي نهادهاي دولتي نيستند. اگر اين رسانه‌ها واقعيت‌ها را بيان نكنند، مردم واقعيت‌ها را از فضاي خبري بيروني مطلع مي‌شوند. امروز بيش از 400 كانال تلويزيوني فارسي‌زبان بيرون از مرزهاي كشور براي ايراني‌ها اخبار پخش مي‌كند. اگر ما محدوديت ايجاد كنيم؛ كما‌اينكه براي رساندن اخبار به دست مردم اين كار را مي‌كنيم، رسانه‌هاي خارج از مرزها به راحتي مخاطب تشنه اخبار را هدف خبرهاي گوناگوني قرار مي‌دهد كه مي‌تواند عواقب بدي به همراه داشته باشد.
اگر بخواهيم يك نظريه و يك تئوري براي رسانه‌هاي امروز قائل باشيم هيچ تئوري‌اي بهتر از جهاني شدن نيست. در هر شكلي از جهاني شدن، چه اجباري و چه اختياري بايد بپذيريم كه امروز دنيا چنين شكلي گرفته است و رسانه‌ها و افكار عمومي و اخبارش نيز همگي جهاني شده است.
مسوولان بايد بدانند كه امروز نمي‌شود پنهان‌كاري كرد و مردم را با اخبار غلط، به نادرستي دعوت به آرامش و عدم نگراني كرد و بعد از مدتي متوجه شويم اتفاقاتي افتاده است كه شايد جبران آن بسيار سخت باشد.