...وسرانجام ؛ سوم آذر

    ظريف و كري وزيران  خارجه ايران و امريكا  يك ديدار دوجانبه بدون حضور اشتون داشتند

   باراك اوباما: اگر با ايران به توافق برسيم، حتم دارم مي‌توانم كنگره را قانع كنم

   فرودگاه وين ديشب شاهد ورود چهره‌هاي مهمي از جمله سعود فيصل وزير خارجه عربستان بود

   با حضور تمام وزيران خارجه، انتظار براي امضاي توافق

ميان ايران و 1+5 بالا رفته است

   وزير ان خارجه‌ روسيه و فرانسه به مذاكرات پيوستند

  سارا معصومي/ خبرنگار اعزامي «اعتماد» به وين  سرانجام24 نوامبر (3 آذر) از راه رسيد و مذاكرات در قلعه كوبرگ همچنان ادامه دارد. نه از دميدن در شيپور پيروزي خبري است و نه از اعلام شكست در يك سال مذاكره فشرده. يكشنبه، روز گمانه‌زني‌هاي بي‌شمار رسانه‌يي و تكذيب‌هاي بي‌شمارتر بود. ايران و 1+5 به ضرب‌الاجل زماني رسيدند كه يك سال پيش در چنين روزي براي ماراتن هسته‌يي خود تعيين كرده بودند؛ روزي كه قرار بود در آن سندي به امضاي ايران و شش كشور مذاكره كننده در مقابل آن برسد كه بر اساس آن دغدغه‌هاي غرب در خصوص برنامه هسته‌يي ايران پايان يابد و همين طور خط بطلاني هم بر تحريم‌هايي كشيده شود كه در 12 سال گذشته به تدريج بر ايران تحميل شده است. با ورود مذاكرات به هفتمين روز از مذاكرات هسته‌يي در وين، به نظر مي‌رسد كه رسيدن به توافقنامه جامع هسته‌يي با متني مهيا شده و عاري از هر پرانتزي ديگر ممكن نيست. حقيقت اين است كه پرونده هسته‌يي ايران از يك سال پيش نيست كه بر روي ميز قرار گرفته بلكه در حال حاضر از عمر مذاكرات هسته‌يي ميان ايران و غرب 30 ماه مي‌گذرد. مساله قابل تامل اينجا است كه پرونده هسته‌يي كشورمان نه يك پرونده فني جاخوش كرده در قفسه‌هاي آژانس بين المللي انرژي اتمي كه پرونده‌يي سياسي و مفتوح بر روي ميز شوراي امنيت سازمان ملل است؛ پرونده‌يي كه غرب ادعا مي‌كند به واسطه برنامه هسته‌يي ايران گشوده و به آن بال و پر داده است اما در حقيقت سايه نگاه‌هاي سياسي در اين سال‌ها بر آن بيش از هر اختلاف فني سنگيني كرده است. در شرايطي كه امريكايي‌ها ادعا مي‌كنند برنامه هسته‌يي ايران بايد در مرحله‌يي قرار بگيرد كه امكان دسترسي ايران به بمب هسته‌يي به بازه زماني طولاني‌تري نيازمند باشد اما اسكات پترسون، تحليلگر كريستين ساينس مانيتور در تازه‌ترين مطلب خود در اين خصوص از وين مي‌نويسد: اگر به برنامه هسته‌يي ايران از منظر فني و منع اشاعه سلاح هسته‌يي نگاه كنيم متوجه مي‌شويم كه ظرفيت غني سازي ايران در مقايسه با بسياري از كشورهاي دارنده اين توانايي هسته‌يي بسيار اندك و پايين است. با يك حساب ساده متوجه مي‌شويم كه اگر تمام سانتريفيوژهاي نصب شده ايران به مدت يك سال با حداكثر توان هم كار كنند، ميزان توليد آنها در پايان يك سال برابر با ميزان توليدي است كه يك نيروگاه هسته‌يي در يك كشور اروپايي در پنج ساعت خواهد داشت.  علي واعظ، تحليلگر گروه بين المللي بحران نيز در اين خصوص به كريستين ساينس مانيتور مي‌گويد: هيچ گونه منطقي پشت اين موضع‌گيري‌هاي غرب نهفته نيست. همه‌چيز به سياست بازمي‌گردد. آيا به نظر شما تعداد 200 هزار سانتريفيوژ كه در نظارت كامل آژانس بين المللي انرژي هسته‌يي باشند مي‌تواند تهديدي براي امنيت جهاني به حساب آيد؟ قطعا پاسخ منفي است. در چنين شرايطي و در حالي كه پرونده هسته‌يي ايران گرفتار چنين اما و اگرهاي سياسي است به بيست و چهارمين روز از ماه نوامبر رسيديم؛ روزي كه در تقويم سياسي اين پرونده تاريخي براي پايان دادن به بحران غيرضروري و ساختگي فعاليت‌هاي هسته‌يي ايران بود.

يكشنبه انتظار در وين

پنج روز نخست مذاكرات هسته‌يي ميان ايران و 1+5 در وين در سكوت خبري و اطلاع‌رساني‌هاي كلان از رفت و آمدهاي سياسي گذشت. با اين‌همه ديروز فضاي حاكم بر چادرهاي مستقر براي خبرنگاران در مقابل كوبرگ به هيجان و پيش‌بيني‌هاي سياسي بيشتري از نتيجه آميخته شده بود. صبح خبرنگاران در وين با اعلام سناريوي تمديد مذاكرات از سوي برخي رسانه‌هاي غربي آغاز شد. تيم هسته‌يي ايران نه تنها در روزهاي مستقر در وين كه حتي پيش از آن هم اعلام كرده بود كه تمديد در دستور كار نيست و ايران و 1+5 تمام توان خود را براي رسيدن به نتيجه تا 24 نوامبر متمركز كرده‌اند. با اين‌همه در شرايطي كه به نظر مي‌رسد احتمال رسيدن به توافقنامه جامع هسته‌يي در مدت زمان چند ساعت باقي مانده با توجه به ميزان و عمق اختلاف‌ها ممكن نيست، ادامه يافتن مذاكرات در قالبي جديد از صبح 25 نوامبر محتمل‌ترين گزينه به نظر مي‌رسد. سيد عباس عراقچي، مذاكره كننده ارشد ايران در طول چند ماه گذشته بارها تاكيد كرده است كه ايران هيچگاه ميز مذاكره را رها نخواهد كرد و زمان براي توسل به ديپلماسي براي حل مشكلات هيچگاه به پايان نخواهد رسيد.  از صبح روز يكشنبه اين زمزمه در ميان خبرنگاران پيچيد كه در شرايطي كه دو طرف نتوانند تا شامگاه يكشنبه بر سر امضاي توافقنامه جامع به تفاهم برسند، تلاش‌ها براي بررسي چارچوب تمديد مذاكرات آغاز خواهد شد. يك مقام اروپايي نزديك به مذاكرات نيز در گفت‌وگو با رويترز تاكيد كرده بود كه رسيدن به توافق جامع با توجه به حجم اختلاف‌هاي باقي مانده ممكن نيست.  تا لحظه تنظيم اين خبر اصلي‌ترين ابهامي كه كارشناسان در تمام تحليل‌هاي خود سعي كرده‌اند راهي براي رفع آن بيابند اين است كه ادامه مذاكرات ميان ايران و 1+5 به چه شكل خواهد بود؟ چند سناريوي متفاوت در اين خصوص مطرح شده است. بر اساس يكي از اين سناريوها برنامه مشترك اقدام كه در نوامبر سال گذشته در ژنو به امضاي ايران و 1+5 رسيد تمديد خواهد شد. در باب عملياتي شدن اين سناريو سوالي كه مطرح مي‌شود اين است كه آيا همان توافقنامه دومي كه در ماه جولاي تمديد شد ادامه خواهد يافت يا طرفين باز بايد درست مانند ماه جولاي چند روزي را صرف تنظيم متني جديد حاوي تعهدهاي جديدتر گام به گام بكنند؟ به نظر مي‌رسد با توجه به بحث‌هاي كلان و فشرده‌يي كه در يك سال گذشته ميان ايران و 1+5 در عالي‌ترين سطح شكل گرفته است و با مشخص شدن خط قرمزهاي نهايي و البته مطالبه‌هاي پاياني، تمديد توافقنامه ژنو چندان راه آساني براي طرفين نباشد. سناريوي ديگر رسيدن به يك چارچوب مورد توافق طرفين است. در اين سناريو طرفين اعلام مي‌كنند كه بر سر مسائل به توافق رسيده‌اند اما براي تنظيم سند نهايي به زمان بيشتري از نظر حقوقي و فني نياز دارند. در شرايطي كه ايران و شش كشور مذاكره‌كننده بتوانند در مدت زمان باقي مانده بر سر برخي جزييات مورد اختلاف به توافق نهايي دست پيدا كنند اين جزييات اعلام خواهد شد. اما مساله اينجاست كه در حال حاضر آنچه كه رسيدن به توافق جامع را مشكل كرده همين تله‌هايي است كه در جزييات نهفته است. آنچه 24 ساعت گذشته در ميان زمزمه‌هاي رسانه‌يي احتمال شكل گرفتن آن در روز 24 نوامبر بيش از ساير گزينه‌ها بود، اعلام توافق سياسي ميان طرفين است. در اين سناريو يك توافقنامه سياسي كلي در حالي كه شايد مكتوب هم نشود به دست خواهد آمد. بر اين اساس طرفين مي‌توانند در آينده‌يي نزديك مذاكرات را ادامه دهند و سپس متن توافقنامه جامع را امضا كنند. در سايه اين سناريو فرصت براي ادامه مذاكرات بدون آنكه يك چارچوب مشخص جديد بتواند دردسر ساز باشد فراهم خواهد شد. در شرايطي كه چنين سناريويي محقق شود اين احتمال وجود دارد كه مذاكرات در اولين هفته ماه دسامبر ادامه پيدا كند. در آن بازه زماني جان كري وزير امور خارجه امريكا براي شركت در نشست وزراي امور خارجه ناتو به بروكسل خواهد رفت و پس از آن هم بايد در كنفرانسي بين‌المللي در لندن شركت كند. شايد تيم ايران و ساير اعضاي 1+5 هم بتوانند در آن بازه زماني در پايتخت كشوري اروپايي ديدارها را تازه كنند. بسياري از كارشناسان اعتقاد دارند كه ادامه مذاكرات به هر شكل و قالبي كه باشد مي‌تواند ميان چند هفته تا چند ماه باشد و اين بازه زماني به حجم اختلاف‌هاي باقي مانده و اراده سياسي براي حل آنها بستگي دارد. آنچه كه مسلم است اين است كه نه ايران و نه شش كشور مقابل آن هيچ كدام تمايلي به شكست مذاكرات ندارند اما واهمه عمومي اين است كه شايد تمديد به تخريب مذاكرات منتهي شود. تركيب سياسي جديد كنگره امريكا و پيروزي جمهوريخواهان در انتخابات اخير اين گمانه زني را تقويت كرده است كه احتمالا مذاكرات ايران و 1+5 بايد تا دو ماه آتي و پيش از ورود جمهوريخواهان جديد و تازه نفس به كنگره پايان يابد.

همه وزرا آمدند

وزراي امور خارجه شش كشور تا لحظه تنظيم اين خبر در وين بودند و گفته مي‌شود كه وزير امور خارجه چين هم امروز به وين مي‌رسد؛تلاشي با تمام قوا براي به نتيجه رساندن مذاكرات. صبح روز گذشته جان كري، وزير امور خارجه امريكا، جواد ظريف وزير امور خارجه كشورمان و كاترين اشتون، هماهنگ كننده 1+5 براي پنجمين بار با هم ديدار كردند. عصر روز گذشته نيز جان كري و جواد ظريف براي نخستين بار در مدت زمان اقامت در وين در غياب كاترين اشتون با هم ديدار دوجانبه‌يي را برگزار كردند. در حالي كه جان كري و جواد ظريف هركدام ديدارهاي جداگانه خود با مقام‌هاي مختلف را هم در چند روز گذشته پيش بردند.

مهم‌ترين خبر روز گذشته به ديدار جان كري با همتاي عربستاني‌اش سعود الفيصل اختصاص داشت. عربستان سعودي كه در معادله‌هاي منطقه‌يي به رقيب اصلي ايران تبديل شده و به‌شدت نگران نزديكي تهران - رياض در سايه مذاكرات هسته‌يي است در طول يك سال گذشته روند مذاكرات هسته‌يي ايران با 1+5 را به‌شدت مانيتور كرده است. گفته مي‌شود كه سعودالفيصل از پاريس با هواپيماي شخصي خود به وين آمد تا در فرودگاه و در هواپيما با همتاي امريكايي خود در خصوص مذاكرات هسته‌يي با ايران گفت‌وگو كند. برخي گمانه زني‌هاي رسانه‌يي حاكي از آن است كه امريكا در آستانه توافق با ايران كه مي‌تواند هرچارچوب جديدي هم داشته باشد سعي مي‌كند با در جريان قراردادن متحدان منطقه‌يي عرب خود در كنار تركيه و همچنين رژيم صهيونيستي، از تاثيرگذاري‌هاي منفي بر مذاكرات و يا نتيجه توافق بكاهد. بسياري از متحدان منطقه‌يي امريكا نگران اين هستند كه كانال‌هاي ديپلماتيكي كه در سايه مذاكرات هسته‌يي ميان ايران و امريكا براي نخستين بار در سه دهه گذشته ايجاد شده پس از توافق هسته‌يي شكل جدي‌تري به خود گرفته و دو كشور در برخي پرونده‌هاي منطقه‌يي نيز با هم وارد فاز همكاري‌هاي مستقيم شوند. جان كري روز گذشته براي در جريان مذاكرات قرار دادن تل آويو نيز با بنيامين نتانياهو نخست وزير رژيم صهيونيستي گفت‌وگويي تلفني داشت. نتانياهو پس از اين گفت‌وگو اعلام كرد كه ايران نبايد در آستانه دستيابي به سلاح هسته‌يي قرار بگيرد. هيچ دليلي وجود ندارد كه ايران هزاران سانتريفيوژ داشته باشد و به كمك آنها بتواند به بمب هسته‌يي هم دست پيدا كند.

اوباما: كنگره را متقاعد خواهم كرد
در شرايطي كه وزير امور خارجه امريكا پنج روز گذشته را براي به نتيجه رساندن مذاكرات با ايران در وين گذرانده است، باراك اوباما، رييس‌جمهور اين كشور روز گذشته و درست 24 ساعت پيش از 24 نوامبر تاريخي در گفت‌وگو با‌ اي‌بي‌سي تاكيد كرد كه هنوز شكاف موجود در مذاكرات هسته‌يي «چشمگير» است و خيلي زود است كه بگوييم طرفين مذاكره تا روز دوشنبه به توافق نهايي مي‌رسند يا خير.
وي در گفت‌وگو با برنامه «اين هفته» ‌اي‌بي‌سي ادامه داد: خبر خوب اين است كه توافق موقت كه ما وارد آن شديم، به طور قطع پيشروي برنامه هسته‌يي ايران را متوقف كرده است، و در برخي موارد به طور قطع برخي از كارهايي كه انجام داده‌اند را به عنوان مثال ذخاير اورانيوم و چگونگي غني‌سازي اورانيوم آنها را كاهش داده است بنابراين يك توافق موفق بوده است و ايران از مفاد توافق پيروي كرده است. هم‌اكنون سوال اينجاست كه آيا ما مي‌توانيم به توافق دايم برسيم؟ و اينكه شكاف‌ها همچنان چشمگير است. رييس‌جمهور امريكا ادامه داد كه اگر توافق دايمي حاصل شود، اطمينان دارد كه مي‌تواند كنگره را متقاعد كند كه اين توافق ايران را از توليد يك سلاح هسته‌يي منع مي‌كند.
اوباما در اين باره اينگونه گفت: «اطمينان دارم كه اگر به توافقي برسيم كه قابل راستي‌آزمايي باشد و تضمين كند كه ايران ظرفيت گريز ندارد، من نه تنها مي‌توانم كنگره را متقاعد كنم بلكه مي‌توانم مردم امريكا را متقاعد كنم كه اين يك توافق درست بوده است. اگر ما بتوانيم به اين هدف نائل آييم. اگر از آن اطمينان حاصل كنم و كارشناسان و افراد فني ما بتوانند بگويند كه دليل علمي وجود دارد كه آنها نمي‌توانند گريز داشته باشند و ما يك مكانيسم قابل تاييد و راستي‌آزمايي داشته باشيم، اطمينان دارم كه مي‌توانيم با ايران توافق داشته باشيم.» اوباما با تكرار مواضع بي‌پايه و اساس قديمي خويش گفت: حتي اگر در مساله هسته‌يي با ايران به توافق برسيم، با آنها در زمينه حمايت از تروريسم و موضع‌شان در قبال اسراييل مساله خواهيم داشت. آنچه كه يك توافق انجام مي‌دهد اين است كه بخش بزرگي از مشكل را از ميز خارج مي‌كند و شايد يك فرآيند طولاني را آغاز كند كه طي آن نه تنها روابط ايران و ما بلكه روابط ايران و جهان و منطقه شروع به تغيير كند.
رييس‌جمهور امريكا در خصوص موضع خود درباره تحريم‌هاي ايران گفت كه موضع تحريم‌ها قابل مذاكره نيست و تصريح كرد: من فكر مي‌كنم كه هدف ما به طور مداوم اين است كه مجموعه‌يي از مسيرهايي كه ممكن است ايران را به يك سلاح هسته‌يي برساند مسدود كنيم و در عين حال اطمينان حاصل كنيم كه ساختار تحريم‌ها را به صورت گام به گام و همزمان با اقداماتي كه ايران به طور پيش‌فرض بايد انجام دهد، كاهش دهيم.

اخبار کوتاه از مذاکرات

  شام كاري جان كري با همتايان انگليسي، فرانسوي و آلماني‌اش با حضور كاترين اشتون
  21:38  ديدار  جان كري و سرگئي لاوروف
  21:27 پايان ديدار 75 دقيقه‌يي ظريف و كري
   20:16 آغاز گفت‌وگوی ایران و آمریکا، ظریف - کری؛ روانچی و عراقچی با برنز و شرمن دیدار کردند.
   18:29 یک عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در گفت‌وگویی شکل‌گیری توافق سیاسی میان ایران و گروه 1+5 به ویژه آمریکا را تکذیب کرد.
   17:50 جان کری، سعود الفیصل را در جریان آخرین تحولات مربوط به مذاکرات هسته‌ای 1+5 با ایران قرار داد. گفته می‌شود این دیدار در هواپیمای سعودالفیصل انجام شده است.
   17:36 وزیران خارجه ایران و آلمان در هتل کوبرگ دیدار کردند.
   17:06 یک عضو تیم مذاکره کننده ایران گفت برنامه‌يی برای ملاقات ظریف با سعود الفیصل در وین تنظیم نشده است.
   16:32 دیدار وزرای خارجه آلمان و آمریکا در وین برگزار شد.
   16:26 خبرنگار شبکه بی‌بی‌سی به نقل از «منابع ایرانی» نوشته است که فردا حصول «موافقتنامه سیاسی» اعلام می‌شود.
   16:03 یک منبع نزدیک به مذاکرات پنجمین نشست ظریف، کری و اشتون را خوب توصیف کرده و گفت کار زیادی در پیش است. هنوز برای قضاوت نهایی زود است.
   15:48 یک مقام ارشد ایرانی با بیان اینکه بر روی چارچوب یک تفاهم سیاسی متمرکز هستیم گفت: ما علاقمند به تمدید مذاکرات نبوده و نيستيم و سخت بر روی رسیدن به یک چارچوب برای تفاهم سیاسی کار می‌کنیم.
   15:03 نشست سه‌جانبه بین وزرای خارجه ایران و آمریکا و هماهنگ کننده گروه 1+5 پایان یافت.
   14:35 نشست معاونان وزرای خارجه ایران، آمریکا و روسیه به پایان رسید.
   14:29- یک منبع آگاه به ایتارتاس گفته است وانگ یی وزیر خارجه چین در صورت دریافت پیام مناسب از وین، راهی اتریش محل برگزاری مذاکرات هسته‌يی می‌شود.  
   14:23 مدیریت هتل پله کوبرگ در ابتکاری جالب برای هر یک هیات های مذاکره‌کننده هسته‌يی کیکی را تهیه و ارسال کرده تا شاید شیرینی آن در تغییر فضای مذاکرات خشک و جدی وین 8 موثر افتد.
   13:10 کری، ظریف و اشتون برای بار پنجم سه‌جانبه دیدار کردند.
   12:07 مذاکره عراقچی و تخت‌روانچی با ویلیام برنز و وندی شرمن و هلگا اشمید معاون کاترین اشتون آغاز شد.
   11:41 نشست دوجانبه معاونان وزیر خارجه کشورمان با چین و پس از آن با آمریکا برگزار شد.