عارف خطاب به مردم براي عبور از چالش‌ها پيشنهاداتي ارايه كرد
مي‌توانستيم‌در حوزه‌هاي مختلف بهتر عمل كنيم
گروه سياسي
از همان زمان كه اين سياستمدار ۶۹ ساله يزدي با كسب آراي قريب به نيمي از واجدان شرايط تهران به پارلمان راه يافت و با يك ميليون و ۶۰۸ هزار و ۹۲۶ راي ركورددار جذب آراي نمايندگي مردم در مجلس شوراي اسلامي شد، كمتر كسي تصور مي‌كرد كه در فاصله اندكي پس از روي كار آمدن مجلس دهم، «فراكسيون اميد» آماج انتقادات قرار گيرد و رفته رفته از سوي منتقدان به «مجمع نااميديِ» مردمي ملقب شود كه گرچه كمتر از كنشگران و سياست‌ورزان، با پيچ و خم اين جاده ناهموار در ايران آشنايند اما در ابراز اين نااميدي پر بيراه نمي‌گويند.
حالا كه از هشتم خردادماه صفت «پيشين» به سمت «نمايندگي مجلس» در كارنامه كاري محمدرضا عارف اضافه شده، دست به قلم شده و نامه‌اي بلندبالا خطاب به «مردم شريف ايران و موكلان عزيز در تهران» در قالب «گزارش به مردم» نوشته است.نامه‌اي كه جلوتر از اينها منتظرش بوديم اما در نگارش و انتشارش تا پس از دوره نمايندگي و پايان مجلس دهم تاخير افتاد. او خود در بخشي از اين نامه سرگشاده‌اش نوشته است: «رويه و اعتقاد من اين است كه بدون آنكه فرياد بزنم، يا در دام هياهوي تبليغاتي گرفتار شوم يا در جنگ لفظي و كلامي با ديگران، منابع ارزشمند كشور را معطل تصميم‌گيري كنم، به شما گزارش دهم.»
وقتي صداي «اصلاحات» با تاخير
شنيده مي‌شود
محمدرضا عارف در قامت رييس فراكسيون اميد، نامه خود را با چالش‌هاي ۴ دهه گذشته نظام و برشمردن برخي ريشه‌هاي اين چالش‌ها آغاز كرده، پس از آن به حوادث تلخ سال ۹۸ رسيده و مروري محافظه‌كارانه بر اين حوادث داشته است. «شدت گرفتن تحريم‌هاي بين‌المللي، نزاع‌هاي بي‌حاصل بين جريان‌هاي سياسي، بدعت‌هاي نگران‌كننده در نظام قانونگذاري كشور، سوءمديريت در حوادت، گسترش ناكارآمدي و فساد در كشور، شدت گرفتن مهاجرت فارغ‌التحصيلان و متخصصان از كشور، بي‌تدبيري مديريتي در افزايش قيمت بنزين و مديريت اعتراضات مردم كه تصويري مخدوش بر چهره كشور و خاطر مردم نشاند، سقوط هواپيماي اوكرايني و سوءمديريت در تشييع پيكر سردار سليماني در كرمان و...» همان حوادث و چالش‌هايي است كه عارف در بخش‌هاي آغازين نامه برشمرده و با مرور آنها تاكيد كرده كه «سرمايه ملي» چقدر «شكننده و آزرده» شده است.
عارف در بخش بعدي به حكمراني پساكرونا كه نه در ايران، بلكه در جهان «تحول» ايجاد كرده، اشاره كرده و براي چاره‌انديشي در سال ۹۹ و سرآغاز اين تحول در ۱۰ بند پيشنهاداتي ارايه داده است. تاكيد بر «سرمايه اجتماعي» با تكيه بر «پيشرفت و ارتقاي صداقت با مردم، اقرار به اشتباهات، ارايه اطلاعات صحيح و واقعيات، دوري از ابهامات، رفع محدوديت‌ها و حصرها»، در نظر گرفتن «خردجمعي و فاصله گرفتن از سليقه شخصي»، «تقويت صبر و اميد و گفت‌وگو در ميان سياستمداران»، «سياست خارجي با الگوي تنش‌زدايي»، «تغيير پارادايم‌هاي مديريتي و اتكا به جوانان»، «باز طراحي ساختار اقتصادي»، «تسهيل فضاي كسب و كار»، «انتخاب مديران تحول‌گرا»، «تقويت گفت‌وگوي ملي، اعتماد به مردم، نشاط اجتماعي و...» نيز ازجمله پارامترهاي كلي است كه عارف به آن اشاره كرده و اگرچه اغلب آنها پيش از اين در پارادايم اصلاح‌طلبانه از زبان سياستمداران و كنشگران اين جريان شنيده شده اما انتظار مي‌رفت از زبان رييس فراكسيونِ ۱۰۲ نفره اصلاح‌طلبان در مجلس دهم كه ۴ سال از نزديك با محدوديت‌ها و محذوريت‌ها سر و كار داشته به مواردي صريح‌تر كه نيازمند اصلاحاتي اساسي است نيز اشاره شود تا راهبرد اصلاح‌طلبانه‌اي در بيان رييس شوراي عالي سياستگذاري براي تداوم اصلاحات ديده شود.
فرصتي براي جبران
عارف در بخش پاياني اين نامه از «ارايه پيشنهاد و راهكار» عبور كرده و به «گزارش به مردم» رسيده است. او ابتدا تاكيد كرده كه پاسخش به بسياري از نقدها نسبت به «ناكارآمدي‌ها و فرصت‌سوزي‌ها»، «همراهي» است و با مردم هم‌نظر است كه چه فراكسيون اميد و چه او به عنوان رييس فراكسيون و شوراي عالي سياستگذاري مي‌توانسته بهتر عمل كند و به انتظارات مردم نزديك‌تر باشد، اما او فرصت امروز را براي توضيح در مورد همه چيز از «تكثر آرا در جبهه اصلاحات تا ردصلاحيت‌ها و بي‌مهري‌ها» را به بعد موكول كرده است. عارف همچنين به اختصار از مصوبات و لوايحي در مجلس دهم گفته كه تاثيرگذار و مهم بوده است. طرح اصلاح قانون جرم سياسي، طرح تشكيل اجتماعات و راهپيمايي‌ها، طرح تشديد مجازات اسيدپاشي، لايحه حمايت از حقوق كودكان و ... و همچنين تفحص از صنعت خودرو، كميته گفت‌وگوي ملي، تذكر به رييس‌جمهوري در مورد فيلترينگ، بازديد از زندان‌ها و... نيز در حوزه عملكرد نظارتي از جمله موارد مورد اشاره او است كه اگرچه بيان آن از بعد اطلاع‌رساني امري مهم است اما شايد بتوان گفت بيان آنچه بدنه اجتماعي اصلاحات انتظار داشت و نشد را در عصر نااميدي از اصلاح و اصلاحات، امري مهم‌تر تلقي كرد تا شايد براي انتخاب و انتخابات بعدي راهگشا باشد.
ضمن اينكه به بيان خود عارف برخي طرح‌ها و لوايح پيشنهادي از سوي اصلاح‌طلبان يا تلاش براي اقدامات نظارتي، فردي بوده و بعضي از اين گام‌هاي موثر، نه در قالب تشكيلات كه بتوان آن را مرهون رياست قوي دانست، بلكه مرهون نمايندگاني است كه نسبت به آراي مردم احساس دين مي‌كردند.
... و سكوت
عارف همان عارف است. همان سياستمداري كه سال ۹۶ در گفت‌وگويي اظهار كرد وقتي مي‌تواند با تلفن به يك مقام اجرايي يا وزير مشكلي را حل و فصل كند، تمايل ندارد از تريبون مجلس استفاده كند؛ اظهاراتي كه راز سكوت عارف از زبان خودش بود.
البته نمي‌توان همه نااميدي بدنه اجتماعي از اصلاح‌طلبان را متوجه فراكسيون اميد دانست؛ چراكه ريشه ناكامي‌هاي اين جريان سياسي به ماهيت ساختار حاكم و رفتارهاي اصلاحي در قبال آن، دشوار بودن اصلاحات دموكراتيك در كشور، ضعف مديريتي در اين جريان فكري سياسي، منسجم نبودن اين جبهه و مواردي از اين دست نيز باز مي‌گردد.