نگاه به مميزي بايد تغيير كند
داوود موسايي
در قانوني تازه، ناشران بايد همراه با نسخه‌هاي ارسالي خود به وزارت ارشاد، سي‌دي كار را هم بفرستند؛ اتفاقي كه كاملا غيرقانوني و مخالف حقوق و مالكيت مادي و معنوي اثر است. اما ما بايد حتما متن درخواستي براي مجوز نشر را در سي‌دي به وزارت ارشاد بدهيم تا مميزي كامپيوتري كه واژه‌هاي ممنوعه را در حافظه ديجيتالي خود دارد، از لابه‌لاي واژه‌هاي اثر بيرون بكشد و بدون فهم و درك جمله و مفهومش، مميزي را وارد كند. دنياي ديجيتال و تكنولوژي به كمك بازرسان آمده تا شرايط مميزي عجيب‌تر از گذشته شود. در سال‌هاي خيلي دور، در وزارت ارشاد كارشناسان باسوادي بودند كه آثار را با دقت مي‌خواندند و اگر اصلاحيه يا مميزي داشت با دعوت از ناشر و صاحب اثر براي رفع مشكلات، جلسه مي‌گذاشتند. اما بعد از اين دوران در هشت سال دوران دولت نهم و دهم، اين رويه عوض شد. كتاب‌ها معمولا تا 200 اصلاحيه مي‌خوردند و مميزان هم شباهتي به آن كارشناسان قديمي نداشتند. حالا و در دولت يازدهم اوضاع و احوال مميزي خيلي بهتر شده است؛ كتابي كه 200 مميزي خورده بود و اجازه چاپ نداشت، در همين معاونت فرهنگي با 50 اصلاحيه مجوز گرفته و اين يعني بهبود. اما اين بهبود اوضاع هم همچنان سليقه‌اي است و با اتفاق‌هاي عجيبي مثل همراهي سي‌دي با نسخه ارسالي روبه رو مي‌شويم. آن‌هم در روزگاري كه مميزي ديگر بي‌معناست. در روزگاري كه اينترنت و فضاي مجازي همه‌چيز را در اختيار مخاطب قرار مي‌دهد و ما چه بخواهيم و چه نخواهيم با يك سرچ ساده در گوگل، نه تنها واژه‌ها معناي درست خود را تعريف مي‌كنند كه حتي هزار و يك موضوع مرتبط با همان واژه‌ها را هم در اختيار مخاطب قرار مي‌دهد. من بارها به دوستان گفته‌ام كه مثلا وقتي شما در دايره‌المعارف نوجوانان نام يك خواننده قديمي را حذف مي‌كنيد، اين حذف دليلي براي حذف آن خواننده ديگر نيست. نوجوان در اين دايره‌المعارف ممكن است يك خط درباره اين خواننده بخواند و ديگر هيچ‌وقت سراغ نام او نرود، اما وقتي نام اين خواننده در دايره‌المعارف نيست، با شنيدن اسم او و كنجكاوي به سراغ اينترنت مي‌رود و نه تنها همان يك خط كه حتي لينك آهنگ‌ها و زندگينامه و عكس‌ها و هزاران مطلب ديگر درباره اين خواننده را مي‌خواند. و اين از اثرات دنياي مجازي است، اثري كه باعث مي‌شود در دنياي امروز نتوانيم هيچ چيز را پنهان كنيم و با مميزي سليقه‌اي باعث گسترش استفاده مردم از اينترنت و بي‌اعتمادي به بازار كتاب مي‌شويم؛ بازاري كه مي‌تواند در شرايطي بهتر، تاثيرگذارتر و فرهنگ‌سازتر باشد، اگر دچار مشكلات و موانع عجيب و غريب نشود. شايد اگر شبيه همين اتفاق خوبي كه بعد از سال‌ها در حوزه شهري رخ داده و مديران شهرداري بالاخره به اين نتيجه رسيده‌اند كه با فرهنگ و هنر مي‌توانند شهر را زيبا كنند و مردم را با دنياي هنر آشتي دهند، در حوزه نشر و ادبيات هم رخ دهد و نگاه‌ها به جاي حذف، به استفاده درست و فرهنگ‌سازي تغيير كند، در اين روزگاري كه استفاده از اينترنت جاي كتاب‌خواني و كتاب‌دوستي را گرفته، اتفاق‌هاي اميدواركننده‌اي رخ مي‌دهد.
پي‌نوشت: مدير انتشارات فرهنگ معاصر در حاشيه نمايشگاه كتاب و سخنان رياست‌جمهوري درباره اهميت كتاب در زندگي ايرانيان و همين‌طور مميزي در گفت‌وگويي تلفني درباره مشكلات اين روزهاي نشر و رابطه مميزي و مخاطبي كه اين روزها در فضاي مجازي به دنيايي از اطلاعات و اتفاق‌ها دسترسي آسان دارد، صحبت كرد و اين صحبت‌ها به صورت يادداشت شفاهي تنظيم شده است.