لبنان در كشاكش مطامع...
ابوالقاسم دلفي
سرانجام پس از مدتي كشمكش و اختلاف نظر‌هاي «نسيف هيتي» وزير خارجه لبنان با مجموعه دولت اين كشور، او روز دوشنبه بعد از ظهر استعفاي خود را تسليم نخست وزير لبنان و كابينه را ترك كرد. «دياب» نخست‌وزير هم پس از پذيرش استعفا و مشورت با ميشل عون رييس‌جمهور لبنان، شاربل وهبه مشاور ديپلماتيك رياست‌جمهوري را كه يكي از ديپلمات‌هاي با سابقه لبنان است به جانشيني وي تعيين كرد. در اولين عكس‌العمل‌ها در قبال اين استعفا، مخالفين دولت دياب ضمن استقبال از اقدام نسيف هيتي انتقادات خود را عليه دولت وي تشديد كردند . سمير جعجع رييس «نيروهاي لبناني» در موضع‌گيري خود با ابراز رضايت از اين استعفا اظهار داشت كه تا زماني كه «جريان وطني آزاد» متعلق به جبران باسيل و نيروهاي حزب‌الله در حاكميت حضور دارند، اوضاع لبنان بهبود نخواهد يافت. در پي سفر هفته گذشته ژان ايو لودريان وزير خارجه فرانسه به بيروت كه با يك جنجال پيرامون اظهارات مداخله گرانه وي در امور داخلي لبنان همراه بود، «بشاره راي» پاترياك اعظم كليساي ماروني لبنان موضع خود را در زمينه اتخاذ سياست «بي‌طرفي فعال» در اين كشور به عنوان راه‌حل خروج لبنان از بحران فعلي را شديدا در دستور كار پيگيري قرار داده است. پاترياك ماروني‌هاي لبنان تنها شخصيت غير دولتي اين كشور بود كه در جريان سفر لودريان به بيروت با وي ملاقات كرد.در عكس‌العمل به موضع پاترياك ماروني‌ها، نسيف هيتي وزير خارجه مستعفي لبنان روز جمعه گذشته خاطرنشان كرده بود كه براي تحقق نظر رهبر مذهبي ماروني‌ها، بايد در لبنان «گفت‌وگوهاي ملي جدي» انجام شود. سفر جنجالي و پر مساله وزير خارجه فرانسه و اظهارات او مبني براينكه انجام «اصلاحات عميق و معتبر» از سوي دولت لبنان به منزله پيش شرط صندوق بين‌المللي پول براي به اصطلاح كمك به اقتصاد لبنان مي‌بايد تلقي گردد...
افكار عمومي لبنان شديدا نسبت به طمع‌ورزي‌ها و نيات سوء وزير خارجه فرانسه براي تاثيرگذاري در روند جريانات سياسي لبنان به نفع يك جناح خاص كه همواره مورد حمايت فرانسه قرار داشته، حساس شده است.
گفته مي‌شود نسيف هيتي كه از نزديكان «جريان وطني آزاد» به رهبري جبران باسيل داماد ميشل عون رييس‌جمهور لبنان است، ظاهرا بدون اطلاع و هماهنگي با وزير خارجه پيشين استعفا داده است. وي در يكي از آخرين فعاليت‌هاي خود در پست وزير خارجه لبنان هفته گذشته با لودريان وزير خارجه فرانسه در بيروت ديدار و مفصلا در مورد مسائل مورد نظر دو طرف گفت‌وگو داشته است. به‌رغم مخالفت قبلي و آشكار نخست وزير لبنان با موضوع استعفاي وزير خارجه اين كشور كه مدتي در افكار عمومي مطرح بود، جايگزيني سريع «نسيف هيتي» با «شاربل وهبه» كه وي نيز از نزديكان حزبي جبران باسيل رييس جريان وطني آزاد لبنان است، عكس‌العمل‌هاي منفي بسياري عليه وزير خارجه جديد كه پيش از اين به مدت سه سال دستيارو مشاور ديپلماتيك ميشل عون رييس‌جمهور لبنان هم بوده، به همراه داشته است. از جمله مهم‌ترين ايرادات مخالفان دولت دياب به انتصاب وزير خارجه جديد، عملكرد سه ساله وي در سياست خارجي لبنان به عنوان دستيار رييس‌جمهور است كه مخالفان معتقدند باعث وخيم‌تر شدن اوضاع و سياست‌هاي لبنان در صحنه بين‌المللي شده است. «شاربل وهبه» كه طي سال‌هاي ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ سفير لبنان در ونزوئلا بوده است، به عنوان يكي از هواداران سياست‌هاي لبنان در قبال كشورهاي خارج از دايره حاكميت غربي‌ها تلقي مي‌شود . به زعم بسياري از مخالفان دولت، وزير جديد لبنان در قبال راهبرد اين كشور نسبت به محور ايران- سوريه و حزب‌الله بسيار تابع‌تر از وزير خارجه مستعفي است. مفسر روزنامه فرانسه زبان «لوريان دو ژور» لبنان كه در زمره منتقدان دولت دياب نخست‌وزير اين كشور قرار داشته و حامي جناح سنتي فرانسه زبان در لبنان محسوب مي‌شود در تحليل خود نسبت به جابه‌جايي‌هاي اخير در دولت لبنان بر اين نظر است كه استعفاي نسيف هيتي نشان داد كه در دولت فعلي لبنان جايي براي افراد مستقل وجود ندارد.
در شرايطي كه بسياري از ناظران سياسي لبنان سفر هفته گذشته لودريان وزير خارجه فرانسه به لبنان را در تشديد لفاظي‌ها و بحران سياسي اين كشور بي تاثير نمي‌دانند، وليد جنبلاط رهبر دروزي‌هاي لبنان بر اين نظر است كه لودريان در سفر بيروت هيچ‌گونه توفيقي نداشته است.قبل از سفر وزير خارجه فرانسه به لبنان يكي از وزراي دولت بريتانيا نيز در سفر يك روزه به لبنان با تكرار مطالب لودريان در مورد ايجاد اصلاحات عميق و معتبر در لبنان به عنوان مقدمه الزامي همكاري‌هاي صندوق بين‌المللي پول با لبنان، بخش‌هايي از سناريو امريكايي اروپايي براي به هم زدن معادله قدرت و آرامش در لبنان را به نمايش گذاشت. لودريان وزير خارجه فرانسه در جريان سفر خود به بيروت علاوه بر مطالب مختلفي كه درجهت خط دهي به جناح‌هاي غربگراي لبنان ارايه كرد، اعلام داشته بود كه فرانسه هرگز جوانان لبنان را در شرايط بحراني اين كشور تنها نخواهد گذاشت. وي در طول سفر خود به لبنان با رييس‌جمهور، رييس مجلس، نخست وزير، وزير خارجه و بالاخره با پاترياك اعظم ماروني‌هاي لبنان كه بسيار حايز اهميت تلقي شده است، ديدار كرده بود. همچنين وزير خارجه فرانسه در سفرش ضمن بازديد از مدرسه «كارامل سنت ژوزف» تحت مديريت خواهر «آنتوانت اويت» و يا مريم نور، كه جزو ۵۲ مدرسه تحت حمايت فرانسه در لبنان است، يك كمك پانزده ميليون يورويي براي ترويج و آموزش زبان فرانسه در لبنان اختصاص داد و هيچ شرطي را نيز براي اعطاي آن تعيين نكرد . لازم به يادآوري است كه برونو فوشه سفير فرانسه در لبنان قبل از ماموريت بيروت به مدت بيش از چهار سال در تهران سفير بوده است. منابع نزديك به فرانسوي‌ها در لبنان خاطرنشان ساخته‌اند كه در جريان ديدار‌هاي لودريان با رييس‌جمهور و نخست وزير لبنان، از فرانسه درخواست كمك شده است. در همين حال احمد ابوالغيظ دبيركل اتحاديه عرب هفته قبل از سفر لودريان وزير خارجه فرانسه به بيروت، در مورد مشكلات داخلي لبنان گفته بود كه كليد تمامي قفل‌هاي مسدود شده كمك‌هاي مالي به لبنان در اختيار رياض است و با اين اظهارنظر خود نگاه‌ها را به سمت ضلع ديگر تو‌طئه‌هاي طراحي شده بين‌المللي براي لبنان، جلب كرده بود .
به هر صورت به نظر مي‌رسد كه اوضاع نابسامان داخلي لبنان كه مدت‌هاست اين كشور را دستخوش مشكلات اجتماعي اقتصادي فراوان كرده است، جذابيت‌هاي مجددي براي غربي‌ها، اعراب مرتجع منطقه و به خصوص فرانسه براي كسب منافع نامشروع خود در اين كشور به وجود آورده كه سفر لودريان و عواقب آن حكايت از برنامه‌ريزي مجددي به منظور برهم زدن ثبات و آرامش داخلي لبنان و محور حامي اين كشور در منطقه و سوءاستفاده معاندان لبنان دارد.