آنها كه خطر مي‌كنند
هانيه گراييلي
چند خطي درباره خبرنگار به مناسبت روز خبرنگار
دقيقا 22 سال ميگذرد: در كمركش گذر متداول امور در داخل و البته تحولات مختلف بينالمللي و به ويژه منطقهاي اتفاقي در افغانستان افتاد كه جامعه ايراني و از جمله اصحاب رسانه را با تجربه اجتماعي تلخ و دردآوري مواجه كرد. تجربهاي از مواجهه نقش‌آفريني آگاهي‌بخشي، ترويج دانايي و مهر با خشونت و افراط‌گرايي؛ رخدادي از جنس مواجهه ديرپا و نامأنوس تير و قلم در جامعه بشري كه هر چند همواره تجربه دردآوري را ايجاد كرده اما در بطن و متن خود نهال تازهاي را رويانده است. صارمي رفت؛ رفتني دردناك كه هنوز هم با گذشت 22 سال درد ناامني حريم آگاهي، آگاهي‌بخشي و دانايي را دوباره براي‌مان ملموس ميسازد، اما محملي شد براي يادآوري قدرشناسي و قدردانستن قشري گمنام كه هميشه در خط مقدمند. در واقع، اگر در جنگها سربازان، در حوزه اقتصاد؛ توليدكنندگان، در حوزه علم آموزي؛ معلمين و در حوزه بهداشت پرستاران، كادر درماني و پزشكان در خط مقدمند اما همواره خبرنگاران و اصحاب رسانه جهت آگاهي‌بخشي، اطلاع‌رساني و افزايش آگاهيهاي اجتماعي در تمامي اين خط مقدمها همدوش تلاشگران و كارگزاران آن عرصه، نقش‌آفريني مي‌كنند؛ نقش‌آفريني كه در بسياري از اوقات، برههها و زمينهها يا مغفول ميمانند يا آنچنان كه بايسته است، ديده نميشود. امروز روزي است براي پاسداشت اين همه تلاش و البته جبران بعضا ناديده شدنها. از سوي ديگر، در موازات تمام فراز و نشيبهاي كشورمان از زمان شهادت صارمي تاكنون، با چنين سطحي از مسائل و مشكلات چندوجهي روبهرو نبوده است. «شيوع ويروس منحوس كوويد19»، «مشكلات و مسائل اقتصادي و معيشتي مردم» و «تحريم‌هاي چندوجهي و ظالمانه امريكا» و بسياري مسائل ديگر گواهي بر اين مدعاست.
در چنين شرايطي طبيعتا تاب‌آوري اجتماعي و آستانه تحمل جامعه با مسائل مختلفي روبهرو مي‌شود، به‌ويژه آنكه يكي از اهداف مهم تحريم‌هاي چندوجهي اعمال شده نشانه گرفتن تاب‌آوري و آستانه تحمل مردم و ايجاد دوگانه مردم-دولت است. در چنين شرايطي حضور و نقش‌آفريني خبرنگاران و اصحاب رسانه در ابعاد داخلي و بينالمللي قابل اهميت است. در بُعد داخلي اين نقش خطير داراي دو وجه حداقلي است؛ از يكسو، در تمام مسائل و مشكلات پيش‌گفته از كرونا گرفته تا تحريم‌ها، خبرنگاران جهت آگاهي‌بخشي، اطلاع‌رساني به جامعه در خط مقدم تمام عرصهها هستند و شايد خطيرترين و پرمشغلهترين و البته پردغدغهترين برهه براي خبرنگاران و اصحاب رسانه طي 22 سال اخير كه «روز خبرنگار» به تقويم‌مان اضافه شده و حتي در طول 4 دهه انقلاب اسلامي باشد.
از منظر دوم كه تاب‌آوري و آستانه تحمل مردم و ايجاد دوگانههاي مختلف و البته كاهش سرمايه اجتماعي به شكل طبيعي -به خاطر مشكلات مختلف- رخ داده و از طريق تحريم‌ها به شكل تعمدي هدفگذاري شده است؛ لذا بهترين و موثرترين راهبرد جهت گذر از اين برهه خطير و سرنوشت‌ساز، بالا بردن سطح تاب‌آوري مردم، تلاش در جهت ايجاد انسجام اجتماعي، ارتقاي سرمايه اجتماعي، اميدآفريني و البته ايجاد و افزايش نشاط در ميان مردم است.
مولفههايي كه جز با نقش‌آفريني حداكثري رسانهها امكان‌پذير نيست. در اين راستا، طبيعتا خبرنگاران به عنوان استوانه حيات رسانه‌اي هر كشور نقش بيبديلي را در اين زمينه بازي مي‌كنند.
از حيث بين المللي نيز در چنين شرايط ويژهاي ارايه و بازنمايي تصويري صحيح از كشور در قالب يك سياست رسانه‌اي پويا و جامع آن هم در ميانه حجم عظيم توليدات رسانه‌اي ايران‌هراسانه و اسلام‌هراسانه و نشر اخبار فيك و جعلي فراوان و نيز بازنمايي تحريم‌هاي غيرانساني اعمال شده بر ايران در بُعدي جهاني ميتواند در «مديريت تصوير جمهوري اسلامي ايران» در ميان جامعه بشري و ساير كشورها اثرگذار بوده و به عنوان عاملي كارآمد در گذار از اين برهه حساس نقش‌آفرين باشد. امور مهمي كه جز با قلم، دانش، تعهد و دغدغه‌مندي خبرنگاران اين مرزو بوم قابل تحقق نيست.
لذا، ضمن پاسداشت مقام والاي «خبرنگار» و نقش بيبديل اين قشر در حوزههاي مختلف اطلاع‌رساني و آگاهي‌بخشي و ارتقاي حيات اجتماعي و فرهنگي كشور، اين روز را ارج نهاده و اميد آن دارم كه همچون گذشته همواره اصحاب خبر و پويندگان راه آگاهي‌افزايي و ترويج دانايي، موفق و كامياب باشند.
مديركل حوزه رياست، روابط عمومي و امور بين‌الملل سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران