مكرون با سفر به بيروت و بغداد
جايگاه تازه‌اي در غرب آسيا مي‌خواهد
مطامع خاورميانه‌اي فرانسه
همراه با يادداشتي از مرتضي مكي
درباره اهداف مكرون؛ از بيروت تا بغداد
امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه، روز چهارشنبه وارد عراق شد. مكرون در سفر يك روزه‌اش به عراق با رييس‌جمهور، نخست‌وزير، رييس پارلمان و رييس اقليم كردستان عراق در بغداد ديدار كرد. رييس‌جمهور فرانسه كه دو روز گذشته را در بيروت گذرانده بود و به گفته خود «قصد رهبري تغييرات در اين كشور» را داشت، در بغداد، خواستار عدم دخالت خارجي در امور عراق شد. رييس‌جمهور فرانسه هدف خود را از اين سفر «تاكيد بر استقلال عراق» عنوان كرده است، مفهومي كه با تعبيرهاي مختلفي ازسوي رسانه‌ها و ناظران مواجه شده است. خبرگزاري فرانسه در گزارشي اين سفر را پيامي به ايران و امريكا براي كاهش تنش‌هايي ارزيابي مي‌كند كه از بهمن ماه پارسال با اجراي عمليات ترور سردار شهيد قاسم سليماني توسط امريكا، بيش از هر زمان ديگر افزايش يافته است. اين خبرگزاري در عين حال اين سفر را پيام غيرمستقيم پاريس براي تركيه ارزيابي مي‌كند كه از دو ماه پيش عمليات نظامي‌اش را در عمق خاك عراق به بهانه مبارزه با گروه‌هاي مسلح كرد، آغاز كرده است. خود مكرون اما استقلال عراق را «از چندين بعد» دچار چالش مي‌بيند. رييس‌جمهور فرانسه، دست‌كم براي احترام به استقلال عراق، برخلاف همتاي امريكايي‌اش در روز روشن و با هواپيمايي با چراغ‌هاي روشن مستقيما به بغداد رفت.
سفر مكرون به عراق يك‌روزه بود. او در اين سفر با رييس‌جمهور عراق، برهم صالح، نخست‌وزير، مصطفي كاظمي و رييس اقليم كردستان عراق، نچيروان بارزاني ديدار كرد. كاخ اليزه و سفارت فرانسه در بغداد، به‌رغم انتشار خبرهايي در مورد اين سفر، تا روز سه‌شنبه از تاييد برنامه سفر مكرون به عراق خودداري كرده بودند. برهم صالح، رييس‌جمهور عراق كه سال گذشته هم در پاريس با مكرون ديدار كرده بود، اظهار اميدواري كرد تا در فرصتي ديگر رييس‌جمهور فرانسه براي مدتي طولاني‌تر مهمان دولت عراق باشد.
بلندپروازي‌هاي خاورميانه‌اي
امانوئل مكرون در بدو ورود به بغداد در حساب كاربري شبكه اجتماعي توييترش نوشت: «در بغداد هستم، جايي كه مي‌خواهم حمايتم را از عراق در برهه حساس كنوني اعلام كنم. چالش‌هاي متعددي از درون اين كشور گرفته تا از ديگر نقاط منطقه، استقلال عراق را دچار چالش كرده است.» توالي سفرهاي فرانسه به لبنان و عراق، اين گمانه را در ميان ناظران افزايش داده است كه امانوئل مكرون تلاش مي‌كند تا نفوذ فرانسه را در خاورميانه بيش از پيش افزايش دهد. برخلاف لبنان كه بعد از جنگ جهاني اول همراه با سوريه تحت قيموميت فرانسه درآمد، عراق تا پيش از استقلالش از مستعمرات امپراتوري بريتانيا بود، اما شرايط در دهه‌ها اخير در حال تغيير است. امريكا كه روزگاري قدرت اصلي در منطقه غرب آسيا و خاورميانه، جانشين فرانسه و بريتانيا شده بود، حالا استراتژي خود را در منطقه تغيير داده و در حال ترك منطقه به قصد افزايش حضور در شرق آسياست. فرانسه در يك دهه گذشته علاوه بر دخالت‌هاي گاه سازنده و گاه مخرب در لبنان، توانسته برخي مستعمرات پيشين بريتانيا را هم به خود جذب كند. از جمله مهم‌ترين گام‌هاي فرانسه براي افزايش نفوذ در منطقه خاورميانه، ساخت پايگاه نظامي دايمي موسوم به كمپ صلح در امارات متحده عربي بود. رييس‌جمهور فرانسه در پي خروج امريكا از برجام هم چندبار با پيشنهادهايي تلاش كرده بود تا ميان تهران و واشنگتن وساطت كند و در پي برگزاري همه‌پرسي استقلال اقليم كردستان عراق، سعي كرد مشكلات ميان اربيل و بغداد را حل و فصل كند، هر چند هر دوي اين تلاش‌ها ناكام ماند.
سه سفر در دو ماه
ژان ايو لو دريان، وزير خارجه فرانسه ماه جولاي به عراق سفر كرده بود. اين ديپلمات فرانسوي در ديدارش با مقام‌هاي عراقي تاكيد كرد كه فرانسه معتقد است بغداد بايد «دامن خود را از تنش‌هاي منطقه‌اي بيرون بكشد.» اما سفر وزير خارجه فرانسه، تنها سفر مقام‌هاي فرانسه به عراق از زمان تشكيل دولت جديد در اين كشور نبود. هفته قبل هم فلورانس پارلي، وزير دفاع فرانسه به بغداد سفر و با مقام‌هاي ارشد سياسي و نظامي عراق گفت‌وگو كرد. پارلي تاكيد كرده بود كه پاريس آماده ادامه همكاري‌هاي دفاعي و امنيتي با عراق است. هشام داود، از مشاوران نخست‌وزير عراق به آژانس خبري فرانس‌پرس مي‌گويد: «سفر سومين مقام فرانسوي به بغداد در طول ماه‌هاي اخير، نشان از اهميت بسيار زياد روابط و تماس‌هاي ديپلماتيك دارد.» براساس برنامه اعلام شده سفر مكرون به عراق، رييس‌جمهور فرانسه برخلاف ديگر مقام‌هاي خارجي به اربيل سفر نخواهد كرد، در عوض رييس اقليم كردستان عراق، نچيروان بارزاني براي ديدار با رييس‌جمهور فرانسه به بغداد آمده است.
برهم صالح: نمي‌خواهيم كانون درگيري باشيم
برهم صالح در كنفرانس خبري مشترك با رييس‌جمهور فرانسه گفت: «ما از حضور رييس‌جمهور ماكرون در بغداد استقبال مي‌كنيم. اين ديدار بر اهميت رابطه ميان دو كشور تاكيد دارد و ما به توسعه آن اميدواريم. با ماكرون درباره اوضاع عراق و منطقه گفت‌وگو كردم. عراق به ايفاي نقش محوري در منطقه اميدوار است. ما نمي‌خواهيم كه عراق عرصه و كانون درگيري باشد.» به گزارش فارس، او افزود: «ما درباره بسياري از امور مشترك در راستاي خدمت به كشورهاي‌مان و منطقه گفت‌وگو كرديم. غلبه بر تروريسم مستلزم حمايت دوستان و جامعه بين‌الملل است. با مكرون درباره فعالسازي توافق‌هاي مشترك ميان عراق و فرانسه گفت‌وگو و از نقش پاريس در مبارزه با تروريسم تقدير كردم.» رييس‌جمهور عراق گفت: «ما به زودي پروژه‌ها و قراردادهاي امضا شده ميان عراق و فرانسه را اعلام خواهيم كرد و اميدوارم كه سال آينده آقاي مكرون براي مدتي طولاني‌تر مهمان عراق باشند.»
امانوئل مكرون: جنگ با داعش هنوز پايان نيافته است
رييس‌جمهور فرانسه نيز گفت: «فرانسه از عراق و مردم آن حمايت مي‌كند. اين كشور با چالش‌هاي اقتصادي و امنيتي و جنگ با داعش كه هنوز پايان نيافته است، مواجه است.» او در ادامه
با اشاره به دخالت‌هاي خارجي در امور عراق گفت: «اين دخالت‌هاي خارجي موجب تضعيف دولت و كشور عراق مي‌شود.» مكرون با اشاره به اينكه به همراه جامعه بين‌الملل از عراق حمايت مي‌كند، افزود: «اين به نفع جامعه بين‌الملل است كه از عراق حمايت كند. اين كشور داراي خواست و اراده آشكار براي اصلاح امور است. رهبران عراق بايد رهبري مرحله انتقالي را در راستاي حمايت از حاكميت كشورشان و تقويت امنيت منطقه برعهده گيرند. ما به عراق طرحي را براي حمايت از حاكميتش ارايه كرديم و منتظر موافقت رهبران آن پيش از حمايت از اين كشور هستيم.»
بي‌ميلي مكرون به محكوم كردن توهين
به رسول اكرم (ص)
همزمان با سفر مكرون به غرب آسيا، يك هفته‌نامه طنز فرانسوي اقدام به بازنشر كاريكاتورهايي موهن به پيامبر اسلام (ص) كرده است. اين اقدام نشريه فرانسوي باعث شده تا سفر مكرون به بغداد در رسانه‌هاي فرانسوي تحت‌الشعاع قرار بگيرد. مكرون كه هفته پيش اقدام يك رسانه در انتشار تصوير يك سياهپوست به عنوان برده را «نفرت‌انگيز» توصيف كرده بود، اين‌بار حاضر به محكوم كردن توهين به اعتقادات مسلمانان نشد. اين مقام فرانسوي درحالي از آزادي توهين به اعتقادات مسلمانان دفاع مي‌كند كه در كشورش، آزادي اظهار عقيده در مورد بررسي تاريخي وقايع جنگ جهاني دوم براساس قانون ممنوع شده است. رسانه‌هاي فرانسوي ازجمله لوفيگارو، اوئست فرانس، ب.اف.ام تي.وي و فرانس انفو ديروز و امروز با بازتاب اظهارات امانوئل مكرون در جريان يك كنفرانس مطبوعاتي كه در آن مدعي دفاع رييس‌جمهوري فرانسه از اقدام شارلي ابدو، شده‌اند، نوشتند: امانوئل مكرون بار ديگر روز سه‌شنبه و در جريان آغاز محاكمه عاملان حمله به شارلي ابدو در ژانويه ۲۰۱۵ و درحالي كه اين نشريه طنز كارتون‌هاي جنجالي (حضرت) محمد را بازنشر داد، از «آزادي كفر» در فرانسه دفاع كرد. خبرگزاري فرانسه به نقل از مكرون نوشت: از ابتداي جمهوري سوم در فرانسه، آزادي كفرگويي كه مرتبط با آزادي عقيده است، وجود دارد. من براي محافظت از همه اين آزادي‌ها در اينجا هستم. نيازي نيست من درباره انتخاب روزنامه‌نگاران داوري كنم. فقط لازم است بگويم كه در فرانسه مي‌توان از حاكمان، رييس‌جمهوري، كفر و غيره انتقاد كرد. مكرون مي‌گويد: وظيفه رييس‌جمهور اين نيست كه درباره انتخاب سردبير و روزنامه‌نگاران داوري كند. با اين وجود، مكرون تاكيد كرد كه اين سخنان درخصوص كاريكاتورهاي شارلي ابدو صدق نمي‌كند. رييس‌جمهوري فرانسه گفت: اين آزادي ازسوي ديگر احترام مشترك و مدنيت است و اينكه با آزادي بيان وظيفه داريم از سخنان نفرت‌انگيز دوري كنيم.